Pa coalicion actual, innovacion ta un tema importante. Esey ta di aplaudi pasobra ta algo cu ta haci falta. Den e cuadro aki nos por a tende tambe di e plannan pa bay den direccion di ‘e-government’, proponiendo un mehoracion di accesibilidad digital na informacion, pa asina tanto facilita fluho di informacion dentro di aparato gubernamental, como tambe pa e ciudadano cliente cu mester por beneficia di esaki, hayando mihor vista riba kico ta sucediendo por ehemplo den tramite cu ta procesando na su interes dentro di e aparato. Esaki por ta un peticion, unda e ciudadano por sigui e proceso y por tin mas seguridad cu su peticion ta keda atendi na tempo.

Tur esaki ta masha bunita, como propuesta, pero naturalmente e practica lo mester mustra si esaki lo bira realidad. Y evaluando e probabilidad ey, nos ta bin topa cu cierto asunto cu ta preocupa nos. Pa cuminsa, ta straño cu ta enfatisa e importancia di e proyecto di mehoracion di e sistema digital, bao di e capa menciona di ‘e-government’ mientras cu despues di mas di dos aña ainda nos no por tende absolutamente nada di e asunto mas urgente cu gobierno tin: cuminsa pa restructura e departamentonan, pa diferente motibo. Uno ta cu gobierno mester baha gasto; no por sigui paga tanto salario asina y si no ta cuminsa cu e trabao, ta ki dia tin idea di caba? Hopi nos ta tende e contra-argumento cu “bo no por pone 1.000 o 1.500 hende riba caya pareu. Di kico nan mester bay biba?” Esey ta corecto y nos no ta comprende dicon henter ora nos ta haya e argumento ey mientras cu nos tambe ta di acuerdo cu esey no ta e manera pa hacie. Pero hustamente si nos no ta haci nada al respecto, anto nos ta core e riesgo cu algun dia e medida drastico ey lo ta e unico opcion. Y pa evita esey ta necesario di tin un plan pa gradualmente pero sistematicamente restructura trabao den gobierno pa por avansa.

Y den esaki tin un elemento clave: bo no por digitalisa sin reorganisa, y bo no por reorganisa sin digitalisa. Den pasado, por ehemplo den añanan 90, nos a experimenta diferente intento di reorganisacion den gobierno cu den cierto caso, no tur, tabata desliga di structuracion y implementacion debido di su digitalisacion. No ta straño cu ningun hende aparentemente ta interesa pakico tanto di e intentonan aki a fracasa, pa no papia mes di e resistencia enorme cu tabata sali di (parti di) e personal, cu no tabata bon prepara pa e cambionan aki. E problema ta cu si nos no ta puntra nos mes pakico varios di e intentonan aki a fracasa, awor nos ta core e riesgo di bay den un siguiente vuelta di digitalisacion sin ‘streamline’ e procesonan interno simultaneamente, y nos ta bay ta gastando sumanan grandi sin cu nos ta yega na e resultado cu nos kier tin.

Awor, por ta cu ta bisa como respuesta cu ta esey ta e idea tambe, pa acopla digitalisacion na restructuracion. Pero e ora nos respuesta lo ta, ta pakico no ta tende nada di reorganisacion anto? E punto ta cu pa digitalisa bo mester di un equipo di profesional riba tereno di IT, pero pa reorganisa bo mester hopi mas. No ta cuestion di manda un team di profesional pa traha un modelo nobo di un departamento y implementa esey. Reorganisa ta un proceso compleho cu varios aspecto huridico aden, unda mester consulta personal y sindicato cu ta representa nan, cu na e momentonan clave tin un ‘say’ den henter e proceso. Si ta neglisha esey, e consecuencianan por ta dramatico. No ta asina cu e opinion di personal y sindicato ta todopoderoso, pero ta esencial pa hiba e rondanan di consulta na e manera corecto. Tin ehemplo positivo tambe di pasado unda a haci esaki corectamente, es decir no ta cos negativo so tabata tuma lugar.

E problema grandi di e epoca actual ta cu e era di reorganisacion formal di departamento ta parce manera un mal soño di pasado cu pa mayoria ta mihor pa lubida. Sin embargo, e situacion di awendia ta hopi mas grave cu binti o binticinco aña pasa. Naturalmente no tur departamento ta funciona na e mesun grado di eficiencia o ineficiencia y mester duna prioridad na e casonan mas urgente. Pero sin mas e mensahe ta sigui igual: mester acopla e dos aspectonan aki di mehoracion di funcionamento di aparato gubernamental, si no nos ta bentando placa afor. Y e tipo di cambio aki ta costa hopi placa, pues mihor nos hacie bon; finalmente e recursonan no ta bin di gobierno, ta anos e ciudadano ta paga pa esey. Ademas, un di e metanan importante ta e mehoracion di e servicio na e ciudadano. Ta facil pa haci propaganda awor cu e bandanan bunita di e asunto, pintando nos e facilidad di atende asunto cu e aparato, pero si no ta cambia mentalidad y manera di traha, nos no lo mira avance den loke nos ta haya ofreci pa e miyones cu mester pone den e esfuerso aki. Nos ta spera di tende mas con ta atende e problemanan cu sin duda lo bay enfrenta den e proyecto aki.