Departamento di Impuesto (DIMP) a splica tocante e situacion di algun negoshi cu ainda no ta cumpli cu ley y algun otro sistema cu ta trahando contra facilitacion di haci control.

Managing Director Luenne Gomez-Pieters di DIMP a bisa cu for di 2019 a bin na luga e cambio di sistema caminda tur comerciante tin obligacion pa ley pa pone prijs di producto y servicio, incluyendo e belastingnan BBO, BAVP, BAZV riba recibo. Den ley ta prohibi pa pone un prijs riba reki, mientras na caha ta cobra un prijs incluyendo e belastingnan.

Tin algun consumido cu no ta haya factura. E ta splica cu tur persona cu tin negoshi mester paga nan ‘fair share’ ora ta trata di impuesto. Nan ta mira movecion riba Vraag & Aanbod of otro paginanan riba Facebook unda ta duna servicio na cas.

Nan ta tuma nota den tereno di beyesa, manicure, pedicure y nan sa cu negoshi no ta registra na departamento di impuesto. “E consumido ta consciente ki tipo di servicio e ta tuma y ki tipo di producto e ta cumpra, anto nan ta aporta na e circuito ilegal.”

Un circuito caminda, e ta splica cu, no ta cumpli cu regla di ley. Consumido ta acepta y tolera e situacion y ta bira parti di e problema. Di banda di DIMP nan tin un ekipo di control y ta dedica pa keda monitor riba medionan social, corant y otro medionan.

E team ta wak ora tin un cierto melding cu ta drenta pa motibo di actividad ilegal. Por ehempel na momento cu no ta paga impuesto ora tin trahado. Ora nan wak cu tin sector di construccion ta tende keho di compania cu ta registra y si ta cumpli cu impuesto y no por competi cu otro negoshi cu no ta registra na DIMP of Camara di Comercio pa motibo cu nan ta duna un prijs barata y tin trahado ilegal.

Gomez-Pieters ta bisa cu nan ta aprecia ora melding drenta pasobra e team di control ta tuma accion di biaha. “Nos ta make sure cu tur hende cu ta haci negoshi of genera entrada ta paga fair share den impuesto.”

Durante aña nan por mira ora cu controla negoshi cu ta registra cerca nan tin basta coreccion cu ta sucede den buki ora cu nan wak no tur negoshi ta paga locual mester paga. Si nan wak un coreccion di 20.000.000, esaki ta hopi na BBO, cual ta nifica cu negoshi registra no ta raporta impuesto manera mester ta.

Pa e motibo aki nan ta keda pendiente y ta sigur pa tur hende ta registra y tur hende paga nan fair share. Gomez-Pieters ta bisa cu tin cu cambia mentalidad mas husto cu tur hende ta paga.“Tin hopi presion na departamento pa cumpli cu e norma stipula pa entrada. Nos ta haciendo nos miho esfuerso pa encamina e digitalisacion caminda tin mas control den e proceso”, e ta splica.

Asina ta keda pa duna boet automatisa. Tin algun cosnan cu tin cu cambia manera no tur banco ta riba un plataforma digital caminda por conecta mas miho y pa keda traha hunto den e departamento.

“Nos como departamento den gobierno ta haciendo nos best pa cumpli cu demanda di nos contribuyente y mas lihe, pa ta mas automatisa pa asina cliente for di su cas por haci su aangifte y pago”, Gomez-Pieters a bisa.

Nan ta haci apelacion na sector priva cu nan tin algun partnernan strategico cu ta traha hunto pa logra e meta. Pero mester ta consciente cu tur hende tin cu paga. Tin keho na DIMP pa controla riba cierto impuesto cu no ta paga.

Un ehempel ta e grondbelasting, caminda cu hende ta biba pa varios aña largo y nunca nan a paga grondbelasting. Esey ta bira trabou di DIMP pa controla. “Mirando cu nos tin pa baha gasto di personal y nos no ta hayando mas hende, nos tin cu bira mas sabi y ta trahando hunto.”

Si traha hunto ta cera e gap pa cosnan raporta y no ta keda acepta e situacion di ilegalidad, caminda comerciante por haci negoshi sin cu nan ta paga. E ta enfatisa cu tin cu stop di keda riba e circulo y apoya negoshi cu ta ilegal.

El a bisa cu tambe lo implementa e sistema caminda cu cada bes un negoshi cera of registra nan ta haya informacion di biaha. Nan por tin den sistema e data, censo, adres na Aruba, of ora e cliente cambia e informacion, cual lo ta ‘un manera mas structura’.

Nan di DIMP tin sigur cu tin mas cu 20.000 cliente cu nan cuenta di banco no ta registra cerca nan. Di e forma aki nan kier departamento tin e automatisacion structura pa garantisa informacion corecto di cliente.

Nan tin un conexion cu Camara di Comercio, tambe den caso caminda un negoshi cera nan tin informacion di biaha. “Nos ta bay implementa sistema caminda cliente no entrega su aangifte awo caba e ta haya boet pero despues di 3 biaha e no entrega, pa nos ta bayendo robes cu e negoshi.”

Si nan ta ripara cu negoshi ta cerando of no tin actividad, nan ta tuma accion of haci bishita. E meta di traha mas cerca cu Camara di Comercio of otro departamento den gobierno ta pa tin mas control y pa nan por actua mas trempan.