editorial 2_15_1.jpg

Manera por a spera, discurso cu gobierno a pone dilanti Gobernador pa e haya pronuncia, no tabata contene nada nobo. Alegria tocante e reapertura, o miho dicho transformacion di e refineria cu supuestamente otro aña mester salba situacion economico y de paso financia di gobierno. Nos por a tende tambe cu e plannan pa yega na 100% energia renovable pa produccion di awa y coriente ta sigui, loke ta hustifica tene otro ‘Green Conference’ pa celebra e logronan di e dos periodonan di gobernacion. Ta di spera cu tin un par di scol mas cu tin nan plachinan solar pa e tempo ey, pasobra fuera di esey no tin mucho pa canta gloria. Nada di estimulo por ehemplo pa sector priva cuminsa inverti mas den energia duradero; simplemente no tin un vision desaroya con mester yega na envolve comunidad den e esfuerso aki. Loke ta conta ta solamente loke gobierno ta haci.

Bon noticia ta cu gobierno a reconfirma cu lo bay traha hunto cu Nacionnan Uni, specialmente dirigi riba e 17 metanan cu e organismo a propone na nivel internacional pa duna desaroyo integral un empuhe pa 2030. Independiente di cual gobierno nos tin, ta importante pa nos purba visualisa loke esey por significa pa nos. Ta di spera si cu gobierno ta corda di envolve comunidad den tur sentido, y no solamente esunnan cerca di nan pa formula meta pa gana voto den proximo eleccion, pero cu no tin resultado concreto pa e pueblo mes.

Riba tereno di enseñansa tabata bon pa tende cu ta bay duna mas atencion na diversidad di talento di hoben; igualmente mas atencion pa formacion profesional adicional pa adulto. Tur dos aspecto sigur ta haci falta. Sin embargo ta un lastima cu atrobe, y ainda, no ta tende nada di un mehoracion drastico di enseñansa basico, mientras cu gran mayoria di conocedo di e materia ta convenci di e problemanan structural grandisimo cu nos tin eyden. Plachinan solar ta bon, pero no ta yuda mehora contenido di enseñansa.

Tambe a referi na esunnan mas vulnerabel den comunidad, pero no a indica bon kico ta e proposito cu nan. Ta papia di mehoracion structural, pero no tin elaboracion riba esaki. Manera nos a bisa varios biaha caba, e problema di vivienda adecua ta un di e asuntonan mas importante pa esunnan cu tin cartera chikito, y atrobe nos no por a tende nada al respecto den plannan di gobierno. Aspecto positivo ta cu ta bin mas atencion pa mucha, aunke no tabatin un indicacion den ki direccion esaki lo bay. Introduccion di Protector di pueblo, y Protector di pueblo pa mucha ta positivo, pero no ta yuda combati e fenomeno mes. Loke nos mester ta medida di prevencion y refuerso di e instancianan cu mester atende e casonan y claridad den e proceso cu mester sigui ora di denuncia.

Di regreso na e optimismo di gobierno encuanto desaroyo economico den e aña venidero, por bisa cu si e transformacion di e refineria bieu tuma luga manera describi, sigur ta bay tin mas empleo y mas entrada pa gobierno di diferente banda. Pakico anto sinembargo CAFT y Conseho Consultivo ta insisti riba un presupuesto irealistico? Pasobra gobierno sin mas ta tuma e cifranan optimista di presupuesto 2016 como base pa proyecta crecemento otro aña. Pero kico ta loke nos ta mira awor? Entradanan di impuesto directo y indirecto ta core pareu cu aña 2015, pero ta kedando atras compara cu loke a spera na crecemento e aña aki. Raad van Advies ta calcula cu pa fin di aña entrada total di  impuesto por ta 75 miyon florin mas abao cu loke a calcula pa e aña aki. Esaki ta e efecto di e caida di consumo local y efecto tambe di e reduccion den cantidad di turista pa e aña aki. Tambe den di dos parti di aña entrada di impuesto riba ganashi lo ta hopi menos, ya cu e deadline pa entrega declaracion y paga tabata fin di mei ultimo.

Esey ta duna pa otro aña un otro base di calculacion cu ta duna un aumento, pero bastante menos di loke gobierno ta calcula. E problema grandi ta cu gobierno ta manera nan ta bisa na Hulandes “reken zich rijk” y ta aumentando gasto sin mantene nan mes plan original pa baha gasto. Tambe ainda gobierno no a duna ningun claridad tocante riba kico den e acuerdonan cu Valero y Citgo nan ta basa nan calculacion, di manera cu e instancianan responsabel no por haci nan trabao debidamente.

Gobierno ta keda insisti den e wega di pega un par di grito y kere cu tur hende mester spanta of keda impresiona, of tur dos pareu. Lastima cu tin hopi hende ta kere ainda cu e plannan fofo di gobierno ta haya mas briyo pasobra nos Gobernador ta obliga di pronuncia loke nan pone su dilanti. Pero na final di dia esey no ta suficiente pa reemplasa e berdad nos dilanti: nos tin un debe publico di mas di 80% di GDP mas e gastonan di proyecto PPP y no tin plan concreto con pa baha esaki.