Aruba ta un di e paisnan cu mas ta test pa Covid 19. Esey Dr Andert Rosingh, medico/microbiologo, a bisa. Con e maneho di test ta bay, sinembargo ta un decision di gobierno pa medio di DVG.

Durante un entrevista cu Bon Dia Aruba, Dr. Rosingh a splica cu na nivel mundial, Aruba ta un di esunnan mas haltocompara cu poblacion. Berdad ta cu ta hayando hopi caso di Covid19 entre esnan cu ta test, pero “e ta fastioso pa duna un contesta fiho, pasobra ta depende con hopi ta test, y con dirigi. Si ta haci un pre-seleccion, automaticamente ta produci resultado halto. Kiermen tin hopi factor cu ta drenta den wega pa determina e ‘nivel di positividad’ di e proceso di testing,” dr. Rosingh a bisa.

Hopi test

Laboratorio di Hospital ta efectua como 500 test diario. E ta un caida leve compara cu siman pasa cu tabata test entre 700 pa 900 caso pa dia (aki no ta inclui e testnan cu a haci na laboratorio priva). Den e grupo aki ta inclui esnan cu ta test na aeropuerto cu ta mas o menos un tercera parti di tur. Locual a ripara ta cu e cantidad di caso positivo entre esnan cu ta test ora di yega Aruba via aeropuerto ta relativamente abao, y e testnan entre localnan ta resulta positivo na un escala mas grandi.

Segun calculacion di e cantidad di caso, cu e 91 cu a keda registra adicionalmente ayera, y e cantidad di test, por bisa cu e percentage di positividad ta hopi halto. Organisacion Mundial di Salud, WHO, ta mantene un porcentahe di 5 porciento como un forma pa mustra cu ta controlando e transmision di virus. Pero esun di Aruba di ayera en particular, ta riba 20 porciento. Segun e instituto di salud di Merca, CDC, “si e grado di positividad ta mucho halto, e ta nifica cu ta test solamente pacientnan cu ta mustra claramente cu nan tin sintoma. No ta tira un net suficiente hancho pa midi con e contagio ta den comunidad. Un grado di positividad abao den dato di test por ta un señal cu un pais tin suficiente capacidad di test pa e contagio y ta ehecutando suficiente control.”

Tin suficiente test

Pero segun Dr. Rosingh, no mester tin preocupacion na Aruba pa e cantidad di test. “Nos no falta nada pa por sigui haci test,” e medico/microbiologo a bisa. “Nos tin suficiente material y agente necesario pa por mantene e nivel di test cu nos ta haciendo awor aki. Como laboratorio, nos ta conta cu capacidad di test y esey ta amplio.” Pues, laboratorio tabata prepara pa e cantidad di test cu ta ehecutando den e dianan aki. Pero cuanto test mas lo mester haci ta un determinacion di DVG. Pues ta gobierno mester hiba su investigacion epidemiologico, pa mira si ta haci un sondeo general den comunidad pa busca con leu e transmision a bay si of no.

Confiabilidad

Dr. Rosingh a bisa cu ningun test ta 100 porciento. Pero Aruba ta usando e mesun PCR test cu paisnan Europeo y Merca ta usa cu ta e ‘standard di oro’. Laboratorio di hospital tabata prepara pa e test aki for di 23 di januari y na juli a ricibi e di dos mashin cu ta analisa e PCR pa Covid19, ademas di e otro PCRnan cu mester evalua pa hospital. Esey ta nifica cu e procesamento ta bay mas lihe tambe.

Di otro banda, sa sucede eror humano den administracion cu por contribui na un cierto desconfianza. Por ehempel, un cuidadano a test dialuna, pero dos dia despues ta ricibi yamada di hospital pa bolbe bay test, apesar cu e test inicial a sali negativo. “Eseynan ta eror administrativo cu por contribui na un cierto desconfianza. Pero riba su mes, e testnan PCR ta hopi confiabel, pero atrobe, nada ta 100 porciento.”

Riba e pregunta tocante relacion di cantidad di caso positivo y hospitalisacion, Rosingh a bisa cu te ainda ta mucho tempran pa determina esaki. Ta mucho tempran pa conclui cu hende no ta bira asina malo cu nan ta requeri hospitalisacion of no. E corelacion por mira despues.

Covid19

Dr. Andert Rosingh a bisa cu como microbiologo, un pandemia ta algo cu su specialisacion ta rekeri anticipacion. Por ehempel, manera tabata e caso cu e Griep Mexicano, H1N1. “Nos tabata sa cu cualkier momento lo por bin otro pandemia, un virus cu ta plama facil di hende pa hende. Pues riba su mes e no ta un sorpresa cu el a bin, pero logico, ningun hende por a pronostica e momento,” dr. Rosingh a bisa.

Urgent Care

Mientrastanto Urgent Care no ta ehecutando ningun test pa Covid19. Segun vocero di e clinica cu tambe a yuda test e cantidad di hende despues cu e cluster di Gusto a bira conoci, a dicidi pa para tur e testing, hasta priva. E resultado di testnan haci siman pasa y prome a bay pa DVG. Pero te proximo aviso, lo no haci mas. “Nos lo mester warda pa informacion, cu ta cambia hopi lihe,” ta locual a bisa Bon Dia Aruba.

Comparacion Hulanda

Mientrastanto, manera Bon Dia Aruba a señala caba, cu e cantidad di casonan positivo na Hulanda a aumenta drasticamente. E ta na 300 pa cada 100 mil habitante. Aruba tin awor 959 caso activo di Covid19 registra pa un poblacion di 116 mil hende, loke ta traduci na mas di 800 caso pa 100 mil habitante, cu ta casi dos biaha y mey e cantidad na Hulanda.