Nos ta den un momento di practicamente un asalto di Covid-19 cu, si nos no maneha esaki bon, por tin consecuencia grandi pa nos comunidad den e proximo simannan. Unda nos ta para awe, despues di e brote grandi di ultimo simannan? Nos a bay di un situacion di relativo calma, cu cero caso activo presente, na un cifra di 959 caso local activo. Mesora nos ta mira diferente estadistica ta aparece cu kier proba cu e situacion no ta asina grave.

Ta mustra por ehemplo cu den ultimo dianan, despues di e filanan interminable na e laboratorionan, e cantidad di test a baha y e cantidad di caso positivo tambe a bira menos. Esey tabata asina te cu e cifranan di ayera a bin aden, unda atrobe e cantidad di caso nobo a bay te 90. Nos a keda na 959 caso activo pasobra tin hende cu a recupera y no ta representa un peligro di contagio mas. Pero tur esey no por kita e hecho cu den e promer dos tercera parti di e luna aki nos a bay di casi cero te na casi mil caso activo.

Na e momento ey ta aparece diferente chart riba medionan social, cu ta mustra interesante, pero no ta mantene e standardnan usa internacionalmente, pa por compara cu otro pais. Ya cu esaki ta un pandemia, ta di anticipa cu e comportamento di e virus mes ta igual den tur teritorio. Loke ta haci diferencia ta e manera con cada pais ta maneha e situacion cu ta presenta den nan respectivo pais. Den e sentido aki lo ta interesante pa haci un comparacion cu pais cu nos conoce bon. Den nos edicion di ayera nos tabatin e noticia di Hulanda unda gobierno ta bastante preocupa cu e aumento ultimamente di e cantidad di caso di Covid-19. Mescos cerca nos nan ta haya cu e ciudadano a bira demasiado relaxed y no ta tuma e instruccionnan na serio, por lo menos no suficiente. Nan a bay di 32.000 caso den un siman pa 50.000, un aumento di 56%. Esey ta duna nan actualmente un cifra di alrededor di 300 caso pa cada 100.000 habitante. Den nos caso, nos ta actualmente na 959 caso local activo, loke cu un poblacion registra di 116.000 persona, ta duna nos un cifra di 826 caso pa 100.000 habitante… mas di 2,5 biaha e cifra Hulandes.

Y pakico e cifra aki, segun standard internacional, ta relevante? Pasobra si nos bay compara cu Europa por ehemplo, unda tabatin caso bastante grave di coronavirus, nos por mira cu te antayera tabatin solamente tres caso unda na cierto momento e cantidad di caso pa 100.000 habitante tabata mas halto. Nan ta Armenia (1409.9), Luxemburg (1216.6) y Suecia (831.3). Den tur e otro paisnan nunca a yega na e situacion aki. Claro cu esakinan ta solamente ‘momentopname’ y loke ta di suma importancia ta con e sistema di salud publico ta handle e situacion en general. Di otro banda, no ta bon tampoco pa mustra riba algun dia cu e cantidad di caso nobo ta menos pa usa esaki como muestra cu e situacion ta ‘bao control’. Esey nos a mira den e ultimo dianan unda e cantidad di caso nobo a baha, hunto cu un reduccion di cantidad di test haci. E noticia di ayera, unda di repente e cantidad di caso nobo a bolbe ‘dispara’ na 90 caso nobo, ta ilustra e problema di estadistica: bo tin resultado di loke bo a midi, no di loke bo no a midi. Ta pesey nos tin mester di testing y ‘contact tracing’ amplio, pa por tin un impresion di loke ta scondi. Testmento amplio acompaña pa poco caso extra a base di esey, ta señal cu bo ta riba bon caminda. Nos ta laga un banda comentario riba e opinion ‘Trumpista’ cu nos ta tende aki tambe, cu ‘si bo test hopi, bo ta haya hopi caso’. Esey ta solamente e caso si tin hopi caso pa descubri, obviamente. En todo caso, di ningun manera por subestima e situacion aki pasobra ta obvio cu teniendo un grupo di casi mil hende cu e virus activo, di cual un parti chikito – te awor – ta na hospital, por surgi un grupo considerable di potencial pacient pa hospital cu ta ‘asalta’ e sistema.

Como agravante mester tuma na cuenta cu e condicion fisico di nos poblacion no ta nada di gaba, nos tin un porcentahe halto di hende cu enfermedad cronico manera problema cardiaco y cancer, ademas di un grupo grandi cu problema di diabetes y sobrepeso y obesidad. Mas nos mira un propagacion di e virus den comunidad, y awor ta obvio cu nos por bisa esey, mas grandi e probabilidad ta bira cu e virus ta bay afectando hende cu predisposicion medico cu ta pone nan den riesgo grandi. Logico ta cu ningun di nos ta spera esey, pero tampoco por ignora e realidad grandi aki. Di tur manera, nos ta den un situacion delicado, unda deteccion di caso nobo via ‘contact tracing’ a bira importante, pa evita cu e virus plama mas ainda. Con bon esey ta sucede ta fuera di nos vista. Debate riba estadisticanan ‘creativo’ riba rednan social cu no ta refleha e realidad crudo no ta yuda den esey.