Caya Grandi ta bay habri atrobe pa trafico. Esey ta bon noticia pa e comerciantenan di e caya cu pa hopi tempo mester tabata desespera pa e situacion di varios aña, cu na ultimo a resulta den mas di cuarenta negoshi bashi. A pesar di tur e inversionnan haci den pasado recien esakinan nunca a logra reactiva e caya principal. Nos ta spera cu e intento actual por conduci na algo positivo. Nos ta bisa esaki cu un mezcla di optimismo y scepticismo, conociendo e obstaculonan grandi cu mester enfrenta pa logra algo.

For di e dos ministronan perteneciente na e partner menor di e coalicion nos por a comprende tambe cu ta e intencion pa no solamente habri e caya pa trafico, sino cu ta opta pa move e trayecto di tram pa otro lugar y no laga esaki acapara tur e espacio di e caya. Esaki en berdad ta un promer necesidad si tin intencion di trece cambio den e caya cu por haci e diferencia. Esaki lo por trece mas movimento den dia y anochi den Caya Grandi y lo pone un fin na e epoca cu practicamente despues di ciere di tienda no tin un alma mas ta pasa den e lugar ey. Y ta necesario pa trece bida back den e caya y su alrededor, si ta desea di reactiva esaki. Sin embargo, mester ta consciente di e hecho cu esey no ta nada mas cu un promer paso; lo mester haci hopi mas.

Loke nos no a tende ainda di parti di gobierno, ta un plan mas general con ta bay reactiva y remodela henter centro di ciudad y tambe resto di e ciudad. Laga nos bisa di biaha tambe cu ta necesario pa tin un plan similar pa San Nicolas. Hopi di loke nos ta bisa aki, ta aplicable pa e otro ciudad cu Aruba tin, y cu mas tanto ta lubida cu e t’ey. En todo caso, kico asina mester planifica? Por ehemplo, mester pensa riba repoblacion di e centro urbano. Banda di haci centro di ciudad atractivo pa henter e isla, loke entre otro ta requeri resolve e problema di parqueo di un manera contundente, lo mester pensa tambe riba repoblacion di e centro mes, cu vivienda pa por ehemplo studiante, local o di exterior, cu por ubica den e edificionan den centro, si ta remodela esakinan y converti nan den apartamento di un tamaño y modelo financieramente alcanzable pa nan. Pero esey no ta tur. Nos tin un poblacion cu dentro di poco ta consisti pa 25% di hende di edad. No tur di nan ta desea di mantene e cas cu 4, 5 dormitorio cu nan tin actualmente pafor di ciudad, y lo por opta pa un vivienda o apartamento den ciudad, cu ta mas comodo pa nan den ultimo fase di nan bida. Ademas, esaki por ta acopla cu e necesidad di cuminza usa e areanan disponible den e casco urbano di Playa (y San Nicolas), pasobra den planificacion urbano no ta posible pa simplemente keda emiti tereno di erfpacht cu na e momento aki ya no por atende e demanda grandi cu tin. Esaki ta un punto sumamente importante unda nos mester cambia definitivamente nos manera di haci, unda te awe a scoge pa e caminda facil di keda duna tereno, plamando asina un poblacion di apenas un poco mas di 100.000 persona riba casi 100 km cuadra, cu tur e consecuencianan di infrastructura caro. Djis purba imagina ta cuanto kilometro di asfalt, acera, cable pa coriente, telefon, cable tv, y tuberia pa awa nos a usa te awor, cu nos mester mantene tambe.

Reconcentracion di poblacion den e casconan urbano ta crea un publico mas grandi pa e negoshinan cu ta atende e publico ey, y de paso ta trece mas bida durante dia y anochi den ciudad, loke ta bon tambe pa turismo. Sin embargo, e obstaculonan ta entre otro den e aranan comercial cu a crea den ultimo decadanan cu ta competi fuertemente cu centro di ciudad. Den ultimo 30 aña e crecimento di negoshi mas grandi a tuma lugar banda di e hotelnan high rise y den Noord. E problema di parqueo na Playa a stimula e exodo di negoshi pa e area ey, creando un problema di parqueo igual di grandi banda di e hotelnan. Aparentemente, nos no ta siña nada, y ta keda ripiti e mesun cos.

Pa colmo, manera ta falta di espacio comercial nos tin, gobierno ta trahando riba e proyecto di Port City, cu realmente lo bin aumenta mas ainda e exceso di espacio comercial disponible, resolviendo cero problema y aumentando e desorden no planifica den cual nos tin hopi aña caba stanca. Gobierno den su totalidad ta duna nos e impresion cu ‘e man drechi no sa kico e man robez ta haci’. Ta absolutamente necesario pa no solamente bin claridad den e asunto aki, pa por bin cu un plan realistico pa henter Playa, pero tambe pa Aruba cuminza crea planificacion adecua pa desaroyo urbano, envez di e politica di varios decada, unda a hiba un maneho di ‘laissez faire’, sin cu tin un maneho di planificacion coherente na horizonte. Nos ta aprecia y apoya mayoria di e puntonan cu nos ta mira den e Landspakket pa Aruba, pero nos planificacion y desaroyo urbano lo bo no mira eyden; e ta algo cu nos mes mester haci. E momento a yega pa stop cu e maneho fragmenta di ultimo 50 aña.

LJMADURO – 24-NOV-2022