Henter mundo ta siguiendo di cerca e ultimo desaroyonan pa loke ta trata e virus cu recientemente a cuminsa lanta cabes na algun parti di mundo, esta Monkeypox.

Departamento di Salubridad Publico (DVG) a traves di un comunicado a informa comunidad di Aruba tocante e virus aki y con nan ta monitor esaki pa Aruba. Den un entrevista cu vocero di DVG, Jurette Croes a informa tambe ariba ultimo actualisacionnan pa loke ta trata casonan di COVID-19 cu den e ultimo siman ta aumentando na Aruba.

Den e comunicado DVG ta informa cu desde 13 di mei casonan di e virus ta wordo raporta na Organisacion Mundial di Salud (WHO) for di paisnan no endemico pa e virus aki, locual kiermen cu e virus ta wordo detecta na paisnan unda normalmente e no ta wordo encontra.

Loke mas ta hala atencion di expertonan di salud ta e hecho cu mayoria di e casonan raporta no tin un historia di biahe tampoco pa un pais unda e virus normalmente ta ser encontra. Monkeypox – yama tambe bruela di macaco – normalmente por ser encontra den diferente ciudad di Africa, pero recientemente mas di 12 pais a raporta casonan aisla di e virus.

Como pais turistico Aruba ta sigui e desaroyonan internacional aki di cerca. Den cuadro di esaki DVG a cuminsa reforsa nan sistema di vigilancia y monitor pa si posibel caso por presenta. Tambe a cuminsa organisa contacto cu organisacionnan di salud local y internacional pa delinea maneho.

E comunicado ta sigui informa cu monkeypox ta wordo categorisa como un virus cu ta causa sintoma leve. Pa e grupo di riesgo, cu ta mucha, hende muhe na estado of persona cu sistema inmunologico abao of debil, e virus por ta peligroso y hasta mortal.

 

Manera informa den nos articulo di monkeypox den nos edicion di ayera, sintomanan di e virus monkeypox ta inclui keintura, dolor di cabes, kliernan hincha y dolor di curpa. Entre 1 te cu 3 dia despues di e keintura, ta aparece un rash/alergia riba cuero, cu den mayoria di e casonan ta afecta cara, planta di man y planta di pia.

 

E rash/alergia aki despues ta transforma den blaar cu pus aden. Monkeypox por wordo confundi cu otro malesanan manera smallpox, bruela, of impetigo, pa cual motibo ta importante pa un persona cu e sintomanan aki tuma contacto cu nan dokter di cas pa asina haci testnan necesario y asina wordo corectamente diagnostica.

DVG ta recomenda den caso necesario pa mantene medidanan di higiena. Evita contacto cu hende cu ta sinti malo y laba man regularmente. Na momento cu un persona wordo diagnostica cu monkeypox, e persona mester bay den isolacion te ora cu e heridanan di blaarnan cura completamente y un capa di cuero nobo crece back.

 

Contagio di monkeypox den paisnan no endemico, ta sucede di hende pa hende pa medio di contacto directo cu un persona infecta. Esaki por sucede a traves di particulanan cu e persona infecta ta saca, ora di tosa of nister. Un persona por keda infecta tambe door di tin contacto cu e likido procedente di e blaarnan di e persona infecta of contacto cu por ehempel paña cu ta contamina cu e likido di e pashent.

 

No tin vacuna disponibel pa e virus aki, aunke expertonan a menciona cu e vacuna contra smallpox lo tin cierto grado di eficacia y p’esey prevencion ta importante. No tin tratamento disponibel tampoco, unicamente tratamento di sintoma y e virus ta desaparece entre 2 pa maximo 3 siman.

Covid-19

Pa locual ta e situacion di casonan di COVID-19 cu ta aumentando na Aruba, vocero di DVG, Jurette Croes, a splica Bon Dia Aruba den un entrevista cu Crisis Team ta trahando ainda y nan ta monitor e casonan tur dia pa reporta comunidad ariba e cantidad di casonan un biaha pa siman.

Diabierna ultimo, dia 20 di mei DVG a reporta un total di 623 caso nobo di COVID-19 durante e siman, di cual 363 ta residente, 260 ta no-residente. Te cu diabierna tambe tabatin 295 caso activo, 213 fayecido y un total di 88.687 persona vacuna.

Croes a indica cu te cu aworaki nan ta mira cu berdad e casonan ta aumentando, pero mayoria di persona ta recupera. Nan ta wak tambe cu hospital su capacidad no ta na peliger. No tin hende den Unidad di Cuido Intensivo (ICU), y te cu diabierna tabatin cuater pashent di COVID-19 ariba piso general.

“En principio mayoria hende ta recuperando sin problema; e ora ey no tin motibo pa trece ningun medida, no tin motibo pa alerta comunidad tampoco. Manera cu tin necesidad pa aumenta alerta den caso cu e casonan di Covid bira hopi, cu tin necesidad di alerta comunidad, nos lo haci esey”, Croes a remarca.

Por ultimo Croes a subraya cu nan ta sigui conscientisa comunidad pa vacuna si acaso tin hende cu no a haci esaki ainda. Y pa esnan riba 60 aña cu no a ricibi nan di dos boostershot ainda, Croes a recomenda pa nan haci esaki tambe.