E tabata manera rebiba un trauma. Asina Jessica Franken, ehecutivo na La Cabana a bisa di e candela na Daltra di Diamars siman pasa. Jessica no tabata den cercania di Barcadera, pero su ruman si. E tabata den oficina na Arugas. Y pa Jessica, e nocion di gas y candela a trece memorianan traumatico y simplemente e tabata dimas. Como tal, el a yama 9/11 y no a duna por venci te ora cu a contesta e telefon. “E telefon a ring como 11 biaha y ora cu a contesta, mi a bis’e cu nan mester manda evacua tur hende.” Franken tabata pensa riba su ruman cu tabata sera den oficina na Arugas, tambe ta rebiba con e tragedia di 1989. Esey tabata e explosion di gas na La Cabana, cu a costa bida di un colega di su ruman y di otronan, na e luga unda Jessica mes tabata traha. For di e dia ey, Franken ta nervioso cu gas y su peliger. E otro momento cu ta graba den su memora ta e explosion na Montaña Appartments unda un tanki di 20 gallon a explota y a laga victimanan atras, incluso mortonan.

Cu su ruman den oficinanan di Arugas, sin por a sali apesar di e candela na tereno bisiña, Jessica a experiencia un miedo grandi cu algo mas serio por pasa. E tabata asina contento cu despues di dos ora di yama 9/11 su ruman a yam’e pa bisa cu polis a bati riba porta y avisa tur hende pa evacua e espacio.

Sandra Besaril di otro banda, tabata traha trankilo na APEX cu tambe ta keda cerca di Daltra na Barcadera. E mes no a ripara nada di e candela te ora cu coleganan a bin avisa esnan den oficina. “Mi a sali pafo den parkinglot ora ma tuma nota cu e candela tabata crece liher. E ora ey mi a realisa cu e tabata serio.” Besaril y su coleganan no a bandona e sitio mesora. “Nos tabata preocupa cu locual ta pasando. Pa nos mesun trabou y tambe e bario. Pero despues mi a bay cas.” Y Sandra a sinti cu e por a bay cas trankilo danki na su propio coleganan di APEX cu a haci tur locual tabata posibel pa sigura e area y despues a duna un man na Cuerpo di Bombero pa yuda combati e candela. Bon Dia Aruba por a compronde cu a usa tur ekipo na disposicion pa asina domina e candela, algo cu a traha tambe. “Mas cu tur cos mi ta orguyoso di mi coleganan y cu mi ta forma parti di e team aki,” Besaril a splica.

Aunke cu inicialmente Jessica Franken tabatin su pensamentonan riba e hecho cu gerencia di Arugas no a laga trahadonan bay asina cu e candela bira grandi, e ta alivia cu tur cos a caba bon. Mas ainda, e ta contento si cu despues cu su ruman a skirbi un carta cu sugerencia, esaki a keda accepta positivamente pa gerencia.

Pues, candela di casi un siman pasa a spanta hopi hende. Emocionnan tabata halto pasobra aunke ta custumbra cu candelanan riba dump, uno den e area di Freezone, asina cerca di otro industrianan vital ta un realidad cu a dal duro. Tur hende tabata consciente di e peliger pa e candela expande.

Y aunke Rino Hermans tabata convenci cu Bureau Rampenbestrijding Aruba, BRA, tabata cla pa atende cu e crisis, “esaki tabata prome biaha den mi carera cu mi a spanta.” Y pa Hermans admiti esaki ta algo raro pa un hende cu no ta laga emocion domin’e.

Motibo tabata e combinacion di e concentracion di huma, e temperature di 38 grado y hecho cu no tabatin biento. “Cierto momento e biento a cay na cero knots.” Y ora cu a haya notificacion cu e biento lo bolbe pero ta hiba e huma direccion Simeon Antonio, el a dicidi pa actua. “Nos no sa cuanto hende tin COVID-longs, y otro problema di respiracion. Mirando e concentracion di huma, mi a tuma e decision pa haci e yamada pa evacua.” Hermans tabata gradicido cu asociacion di dokternan di cas, HAVA riba nan mes a pidi tur hende na e area bay di nan cas. “E populacion tambe a responde.”

Un Yamada di evacuacion no ta algo cu ta haci sin mas. Pasobra ta pidi hende pa bandona nan cas y esey ta nifica cu Cuerpo Policial mester drenta den accion pa sigura henter e bario. Riba diamars, un total di 48 polis mester a concentra nan trabou den e bario pa percura pa siguridad.

Apesar di e seriedad di e situacion, Hermans ta bisa cu ni dokternan ni hospital a raporta casonan di personanan cu a haya problema cu respiracion. Pero den e grupo di persona cu tabata trahando duro pa combati e candela si tabatin momento cu mester a actua, den algun caso, pa preveni problema. “E ta conforme nos procedura, pa duna e bomberonan cu tabata trahando oxigeno.” Tin un procedura di rehabilitacion, hunto cu IMSAN y personal di Ambulance. “Nos tabatin nos trailer pa e proceso ey.” E ta nifica cu tabata tene bista ken tabata bringa e candela, con largo y tabata yama nan pa e trailer pa nan por descansa, fria curpa, hydrata y duna oxigeno na esun cu tabatin mester di dje. Tur mester a descansa e 40 minuut pa por a sigui. Asina a logra cu nan por a traha 24 ora pa bringa e candela.”

Y e tabata un reto, pasobra e temperatura 100 meter leu di e candela a yega na 120 grado Celsius, riba un dia hopi calor sin biento. “Te ora solo a baha el a manera bira mas fresco. Mi a pasa den hopi baina den mi bida, pero esaki si tabata uno hopi duro. Mi bril di lesa a smelt, pa ilustra con cayente. Mi no sa spanta, pero esaki tabata abnormal.”

Y p’esey mes Rino Hermans ta mira atras cu orguyo pa e trabou cu tur a haci. A logra wanta e candela na Daltra, y evita cu el a bula pa APEX y Arugas. Pero “nos a mula si.”