Dia 4 di Maart ta dia mundial di Obesidad. Na Mundo 800 miyon hende ta biba cu obesidad. Na Aruba 36% di nos poblacion adulto di 20 aña of mas, ta sufri di obesidad. Esaki ta 1 den cada 3 adulto. Bo tin obesidad na momento cu bo tin un acumulacion abnormal of exceso di vet cu ta forma un peliger pa salud. Un di e metodo mas uza pa determina obesidad ta e Body Mass Index (BMI). Personanan cu ta biba cu obesidad tin mas riesgo pa haya malesanan cronico manera diabetes (malesa di sucu), malesa di curason y ader y cierto tipo di cancer. Tambe obesidad ta un factor di riesgo pa haya complicacion cu COVID-19.

Hopi ta di acuerdo cu mester haci algo urgente pa baha e cantidad di persona cu ta sufri di obesidad. Pa por tin un impacto riba obesidad, nos tur mester traha hunto pa atende cu e diferente factornan cu por causa obesidad den nos sociedad. Si nos simplifica e malesa di obesidad na un causa so por haci e prevencion y tratamento hopi mas dificil. Solamente trahando hunto y teniendo na cuente e diferente factornan cu por causa obesidad, nos por combati’e.

Algun factor cu por ta causa di obesidad:

  1. Biologia: E curpa humano tin un mecanismo interno cu ta proteha su mes contra morto door di hamber. E mecanismo aki por haci’e dificil pa mantene e peso perdi.
  2. Cuminda:Cumindanan ultra-procesa cu bo ta haya awendia rond mundo, ta contribui na aumento acelera di obesidad mundial y tambe na Aruba.
  3. Riesgo genetico: Nos genetica ta contribui cu 40 pa 70% di nos chens pa haya obesidad.
  4. Acceso na cuido/tratamento: Sin acceso na profesional y cuido adecua, mayoria di persona cu ta sufri di obesidad no lo yega na un peso saludabel y su mantencion na largo plaso.
  5. Fasenan di bida:Bida prenatal, adolescencia y adulto jong, embaraso, malesa y medicamento por tin influencia riba bo peso.
  6. Marketing: Ta comproba cu propaganda/marketing pa cuminda tin un link cu obesidad.
  7. Salud mental:Sintomanan di algun malesa mental y nan remedi/medicina por causa aumento di peso.
  8. Drumimento:Falta di soño por stroba e trabou di cierto hormona cu por afecta bo peso, mescos cu un nivel halto di stress.
  9. Stigma:Discriminacion di peso y stigma por tin consecuencia significativo pa un persona cu obesidad.

Cu otro palabra: Obesidad por wordo causa pa forsanan/circunstancia(otro palabra?) pafo di e persona su control. Factornan biologico y genetico ta un riesgo mas grandi cerca algun di nos. Nos ambiente fisico y social tin su impacto riba nos habilidad pa hiba un bida saludabel y ta expone nos na cumindanan no saludabel cu ta diseña pa pone nos come mas y mas. Obesidad ta un resultado di diferente factor paden y pafo di nos control.

Pa mas informacion tocante e tema aki por tuma contacto cu IBiSA na 582 4987.