Aruba su economia no ta avansando. No solamente tin cifra pa ilustra esaki, pero ta loke por tende tur caminda. Di mes na inicio di aña cos sa ta slow, pero diferente comerciante ta conta cu e januari y februari aki ta masha keto mes, en comparacion cu otro añanan. Motibo pa panico? Segun gobierno no. Segun nos tampoco, den e sentido cu panico nunca ta bon consehero. Pero motibo pa preocupacion si tin.

Den un articulo acompañante (riba pagina 4 di e edicion aki) por mira e entradanan di gobierno pa 2016, manera publica recientemente pa Banco Central. For di un aumento minimo di BBO, por ehemplo, nos por conclui cu e pronostico di Banco Central duna na september aña pasa cu no tin crecemento, a resulta corecto. Y e motibo pakico e ta corecto ta cu gobierno tabatin proyeccion grandi di crecemento a base di e inicio di e actividadnan riba tereno di e refineria, tempran den aña 2016. Pero maart a bira juli, augustus, te bira october, te bira fin di aña. Awor ta casi mita di februari, y apenas a cuminsa cu algun actividad chikito cu no ta emplea tanto hende.

Riba su mes esey ta logico tambe. Prome cu bo cuminsa cambia tuberia, boiler, y lo demas, lo bo mester sa te den detaye kico exactamente ta bay reemplasa, kico ta bay, kico ta keda. Cu e analisis ey ta tuma tempo, varios luna probablemente, ta estrictamente logico. Esaki tabata tambe esencia di loke ministro encarga cu energia a trece dilanti recientemente, cu ‘mester carga pasenshi, pasobra apenas ta haciendo e analisis’. Ta un di e poco momentonan cu por a bay di acuerdo cu loke e ministro ta trece dilanti. Pero si esey ta e caso, ta ken a lanta expectativa exagera? Ken a hinca tanto scuma den e presupuesto 2016 y awor a ripiti esaki den esun di 2017? Pakico no a hinca e realismo aki di cuminsamento caba den e discurso? Pakico mester a crea manera un ansha pa yega na conclui e deal aki, sin tuma na cuenta cu e efectonan lo no ta visibel inmediatamente?

A crea expectativa grandi tambe cerca e personanan cu por haya trabao den e proyecto aki, y cu a bay registra basta tempo pasa caba. A bisa nan cu despues di mita di aña por ta cu nan ta haya un yamada pa presenta? Nos por anticipa awor caba cu e cifranan optimista pa 2017 no ta resulta. E cifranan ta basa riba full empleo henter aña di un grupo grandi di empleado cu ta haci e trabao di rehabilitacion. Esey no ta e caso awe y tampoco den e proximo lunanan. Y tin un motibo pafo di Aruba tambe. No a aparece te e momento aki nada di recurso financiero pa inicia trabao.

Prome Citgo (cual di nan?) lo a pidi PDVSA pa 100 miyon dollar pa por cuminsa sikiera. No a tende ni haya nada y a bin riba e tremendo idea cu ta e contratistanan mester bay busca placa, haci e trabao y cobra den e añanan despues ora e proyecto ta den operacion. Masha bunita pensa, den un situacion normal talbes lo e por a funciona. Pero den e situacion aki nada ta normal, ora ta papia di PDVSA y Venezuela. Tur hende cu ta bay regularmente riba e medionan di comunicacion Venezolano cu no ta comprometi cu e regimen socialista di Nicolas Maduro, por observa e cantidad di noticia tocante e situacion interno di e empresa. Tuberia cu ta kibra pa falta di mantencion (siman pasa!), partinan esencial di refineria cu no ta funciona, por ehemplo: e ‘catalytic cracker’ na Amuay ta daña desde aña pasa y nan no por drech’e pasobra ‘no hay plata’. Tankeronan ta para na monton dilanti costa di Venezuela y Curaçao, wardando simannan largo, te ora cu pago ta haci anto nan por drenta pa descarga. Venezuela di baina ta produciendo suficiente crudo pa cumpli cu su contractnan internacional, por ehemplo cu China.

Mientras cu gobierno ta spera cu na algun momento e milagro na San Nicolas ta bay tuma luga, no tin debido atencion pa resto di economia. Rumornan fuerte ta existi cu algun pacus grandi di trayectorio di varios decada lo bay cera proximamente. Semper rumor ta rumor, pero den e coyuntura actual esey ta bon imaginabel. Nos ta tende di hopi empresa cu ta haciendo actualmente un esfuerso grandi pa keda riba pia. Y esey no ta asunto solamente di salvaguardia capital di e empresario, pero mayoria di nan ta hende cu ta considera interes di nan trahadonan tambe. Pero pa banda di gobierno: nada.

Pa bolbe finalmente na e cifranan di entrada di gobierno; nos por observa cu e entradanan cu no ta impuesto tambe ta bayendo atras. Pa un parti importante esakinan ta dividendo di e empresanan estatal. Nan tampoco pa mayoria, no ta den un situacion faborabel. Por ta cu ta esey ta preocupacion tambe di CAFT, cu a manda un carta pa gobierno pa recorda nan cu nan keto bay ta desea di haya e cuentanan anual di nan. Gobierno ta ranca di mas di nan?