No mester kere cu e situacion economico a stabilisa. Mas bien ta den e wowo di horcan y e pio ta na caminda. Esaki ta e advertencia di Director di SVB Edwin Jacobs. Jacobs a bisa esaki den luz di e sentencia di hues cu Romar Trading tin derecho pa retira trahadonan, y e ponencia di Minister di Labor cu no por wanta e peticionnan pa retiro di trahado sin mas.

E pregunta ta e ora kico ta pasa cu e loonsubsidie. Un di e condicionnan pa ricibi loonsubsidie den un luna ta cu e dunado di trabou no por kita e empleado di trabou. Pero e ta un proceso di cada luna, Jacobs a splica. “E dunado di trabou por yega na pakete di retiro si. Pero den e luna ey no por kita e trahado. Mester bay wak den practica con ta bay atende cu e punto aki pasobra e peticion pa retiro ta tuma tempo. Departamento di Labor tin 12 siman pa duna contesta.”

E ta nifica si cu Aruba a drenta e siguiente fase di e crisis economico grandi ocasiona pa COVID-19. “Aki ta wak si e compania, pa e por sigui sobrevivi, lo mester retira trahado. Y companianan cu no por haci nada mas, nan lo mester bay den bancarota.”

Probablemente hopi hende ta sinti cu cos ta trankil, cu no tin mucho cambio desde 2020. Pero e realidad ta otro, Jacobs a adverti. “E ta manera Direccion di Finanzas a señala den nan presentacion, cu nos ta den e wowo di horcan e momentonan aki. Tur cos ta mustra trankil, pero e sla mester bin ainda for di atras.”

Den su concepto, comunidad mester ta hopi consciente di e situacion na caminda y cu no mester bira complaciente y kere cu e crisis a yega su punto mas abou.

“Pasobra, pa companianan haci uzo di loonsubsidie, nan mester haci uzo di nan propio fondonan tambe pa paga e otro gastonan di e trahado. Y si e dunado di trabou no tin e fondonan aki mas, e no por pidi loonsubsidie tampoco. Nos tin un situacion fastioso na caminda.”

Retironan por ta na caminda

SVB ta tene cuenta cu proyeccionnan unda lo posiblemente lo tin mas retiro den curso di aña, los di e 2500 cu tin registra na e momentonan aki. Si na Januari 1, 2020 tabatin 36.286 trahado registra na SVB y ta cubri pa seguro di malesa, e cifra a cay na 34.277 trahado registra, na Februari 1, 2021.

Pa loke ta totalidad di trahado den sector priva, na Januari 2020 e tabata 41.382 trahado registra, y na Februari 1, e cifra ta 38.695.

Hopi di e trahadonan ta na trabou ainda danki na e loonsubsidies. Pues ta depende con e negoshi por lora pa mira si ta sigui cu su trahadonan a pesar di e loonsubsidie.

Desaroyo loonsubsidie

E interesante ta sinembargo cu no tur luna a duna e mesun cantidad na loonsubsidie. Segun cifranan di SVB, Mei 2020 tabata e luna cu mas a paga loonsubsidie. Tabata un total di 1661 dunado di trabou cu a aplica pa esaki pa nan 25.714 trahadonan, pa un totalidad di 44. 977. 308,45 florin . Na Juni, e suma di loonsubsidie a baha na 39.953.696,21 florin pa cubri e subsidio di salario pa 22.317 trahado. E suma di loonsubsidie a keda baha gradualmente y mester bisa cu na Januari 2021 a paga 25.591.168,87 florin pa 18.778 trahado, di 1459 compania of dunado di trabou cu a haci peticion pa e ayudo aki.

Den cuadro di e desaroyo preocupante aki, Edwin Jacobs a mustra cu Aruba mas cu nunca mester di e sosten di likides di Hulanda, cu manera ta conoci, ta mara na condicionnan hopi pisa.