Ta normal e conversacionnan di adulto cu dispositivonan electronico, si ta mira rond di nos hopi hende tin nan bista riba nan telefon pa consulta internet, chat riba Whatsapp of otro, esey ta e mundo adulto, pero den dje tambe ta move e muchanan y hobennan cu hopi dedicacion na dispositivonan electronico.

Uso excesivo di dispositivonan electronico den e muchanan por afecta nan salud mental, fisico y psicologico, segun varios estudio y specialistanan.

Na nivel mundial esaki ta aumentando, sea den nan actividadnan diario of como un distraccion tanto pa hende adulto como pa muchanan.

Tambe specialistanan ta recomenda cu muchanan menor di tres aña no mester tin acceso na e dispositivonan aki, manera un telefon.

Organisacion Mundial di Salud (OMS) ta afirma cu durante ultimo añanan a aumenta e casonan di sobrepeso den muchanan y hobennan, tin un relacion directo entre e falta di actividad fisico door di uso di telefon. Tambe a determina cu un tercio di adolescentenan entre 13 pa 15 aña di edad tabata presenta problemanan di sobrepeso.

Na aña 2019 OMS a duna indicacionnan nobo tocante actividad fisico, sedentarismo y drumimento pa muchanan menor di 5 aña, elabora pa un comite di expertonan di OMS.

Den e rapport aki a evalua e efectonan como drumimento no adecua y e tempo cu nan ta pasa mirando un screen suheto na stoelnan si nan ta den un auto, por ehemplo.

OMS ta recomenda pa muchanan entre 3 y 4 aña “por dedica na e tipo di actividadnan aki un tempo di no mas cu un ora”, si e muchanan ta pega na un telefon na cas, nan no por desaroya corectamente pa loke ta mas dificil pa nan of pa tin un bon capacidad fisico cu ta bay influi hopi na su scol, deportenan, atencion, entre otro.

Tambe tin estudionan cu ta indica cu uso excesivo di tecnologia nobo ta aumentando e aparicion di malesanan mental den muchanan como depresion, ansiedad infantil,psicosis y otro trastorno mental.

Uso di telefon, tablet of otro dispositivo electronico un of dos ora prome cu e ta bay drumi por provoca den e muchanan falta di soño y por genera dolornan di cabes, problemanan di concentracion den nan estudio y te hasta mal beis, segun specialistanan.

Pa via di esaki, muchanan ta aisla di nan entorno social, e uso di dispositivonan electronico sin control por genera dificultad pa nan relaciona cu otro muchanan of pa adapta na diferente ambiente. Psicologonan ta recomenda pa mayornan supervisa e uso.

E exposicion continuo na screennan di telefon den edadnan mas hoben por provoca problemanan den nan wowonan y por provoca miopia debi na exposicion di e luz blauw genera pa e screen, unda segun specialistanan e prome test visual mester tuma luga despues di cinco aña igualmente si nan no ta presenta ningun molestia. Tambe nan ta conseha pa bishita frecuentemente un specialista como medidanan di prevencion.

OMS ta clasifica telefonnan como un riesgo pa salud pa emision di radiacion, esey por ta un motibo pa promove actividadnan den aire liber cu ta disminui e riesgo di e daño den wowonan.

Muchanan ta imita tur cos y ta p’esey cu mester vigila e weganan cu nan ta usa y loke nan ta mira pa motibo cu nan ta wordo exponi na contenido violento unda cu cada biaha ta registra mas adiccion.

Ta bon pa mayornan utilisa parent control cu ta evita pa nan por haya contenido no apropia pa nan edad, e programanan aki ta disponibel den telefonnan, computernan y incluso algun tablet, tambe ta importante pa no laga algun dispositivo di e tipo aki den nan camber, nan semper mester usa nan den espacionan comun pa por tin un control y evita su uso den oranan cu no ta adecua of cu mas tempo di esun cu ta permiti.

Ta p’esey cu educacion ta un di e caminda mas dificil, pero esey ta cambia algun comportacion y ta yuda pone limitenan, pa mayornan keda mas atento di loke nan yiunan ta haci riba internet aunke e bida cada dia ta birando mas complica pero esaki ta necesario.