ORANJESTAD – Dia 21 di februari pasa tabata Dia Internacional di Idioma Materno, loke a keda estableci pa Unesco, cu e obhetivo di promove ‘multilingualismo’ y diversidad cultural. Idioma materno ta e prome lenga of idioma cu un persona ta siña y su luga den enseñansa ta importante. Sin embargo, con entre e maestronan mes ta pensa riba e tema aki? Con nan ta mira esaki realisa?

Bon Dia Aruba a tene un entrevista cu Emira Rodriguez- Tromp, cu tin 45 aña di experiencia den enseñansa preparatorio, siñando hopi mucha di Aruba, conoci como ‘Juffrouw Miertje’ pa su alumnonan, den cual el a duna su punto di bista encuanto e importancia di Papiamento como lenga materno y su proximo implementacion na tur scol.

Rodriguez-Tromp a bisa cu e idea a cuminsa di parti di minister di enseñansa Rudy Lampe pa bin cu un programa pa introduci oficialmente e Papiamento na scol.

Como maestro di enseñansa preparatorio semper nan ta duna les na Papiamento, pa motibo cu e muchanan ta bin for di cas cu nan idioma materno, y na e scol aki e idioma ta Papiamento, pasobra mester acerca nan den nan idioma materno. Despues cu nan bay scol basico e idioma Papiamento ta cay completamente afo y e idioma di instruccion ta bira Hulandes.

E ta splica cu e ta haya “pica” pa un mucha chikito, cu semper a papia Papiamento y di repente ta Hulandes e tin cu tende, pa motibo cu un di e derechonan di mucha di Unicef ta cu un mucha bo tin cu acerca den su lenga materno y e tin cu haya enseñansa den su lenga materno.

Tambe el a comenta cu Aruba, Corsou y Boneiro ta e tres paisnan unda mucha no ta haya educacion den nan lenga materno, sino den un idioma stranhero.

E ta agrega cu e ta comprende nan punto di bista, pa motibo cu e islanan ABC ta cay bao di Reino Hulandes y mayoria di mucha, ora nan caba scol nan ta bay studia afo, mas tanto na Hulanda y p’esey nan lo kier duna e Hulandes su luga, pero manera el a expresa “ami ta haya cu tin diferente manera cu bo por duna e Hulandes su luga.”

E ta comenta cu enseñansa preparatorio ta keda full na Papiamento, pa motibo cu e mucha ta bay scol for di cas cu su lenga materno y e por pensa miho, expresa su mes miho y e por comprende e materia miho, pero den un lenga stranhero, e ta dificil pa e mucha comprende Hulandes; e mester bolbe na Papiamento, y no tur mucha tin e habilidad ey.

El a sigura cu ta pa motibo di esey tin hopi mucha cu ta keda sinta, pasobra nan no ta yega na e nivel cu scol basico ta exigi di nan.

“Hende tin hopi miedo cu Papiamento lo por stroba e muchanan pa siña Hulandes, pa despues nan por sigui studia afo, pero si bin cu un plan cu den e tres prome klasnan di scol basico ta duna Papiamento como lenga di instruccion y Hulandes como materia,” Emira a comenta.

Tambe el a bisa cu lo ta bon pa tur scol desde vierde klas cuminsa haci mita, mita: mita Papiamento y mita Hulandes. “Mi ta pensa cu asina e mucha ta custumbra cu Hulandes y ta domina Papiamento tambe. Den e klasnan mas avansa ta bay completamente na Hulandes, pa motibo cu ya e mucha sa defende su mes caba,” Emira ta opina.

Tambe el a comenta cu ta mesun cos cu tur hende a haya Ingles, Spaño y Frances como materia, despues di zesde klas, y e vocabulario di e mucha ta asina extenso caba cu e ta domina su Papiamento hunto cu su Hulandes, y no mester tin miedo si mañan nan bay studia na Hulanda cu e mucha lo por fracasa, pa motibo cu ya e por tin e habilidad caba di maneha ambos. E ta splica “cu nos no ta violando su derecho di mucha, den sentido cu e mester a haya enseñansa den su lenga materno, pero, yuda nan tambe pa nan por haya e comienso y poco poco duna nan un chens pa nan por custumbra cu un idioma stranhero y por maneha nan hunto banda di otro, y e por domina tur dos manera mester ta.”