Un di e parlamentarionan nobo, di partido MAS, a reacciona recientemente riba un accion di e ministro demisionario encarga cu enseñanza, unda e mandatario a tuma e decision di start cu un Mavo-3 na Colegio Nigel Mathew na San Nicolas, mientras cu e scolnan Mavo existente segun e parlamentario ta pasando den problema pa loke ta e cantidad di alumno. E parlamentario ta haya e ultimo decision aki di e ministro un eror, mirando cu San Nicolas tin cuatro scol Mavo caba, un publico, dos catolico y un protestant. Tambe e ta enfatiza e realidad den cual e scolnan na San Nicolas ta opera, unda den ultimo tres aña e cantidad di alumno cu ta bay Mavo pariba di brug a conoce un caida y cu e scolnan ta den un lucha pa logra haya e alumnonan cu nan tin mester pa mantene loke nan tin.

Nos atencion pa e tema aki no ta tanto orienta riba ken tin razon, pero ta kere cu e tendencia señala ta uno cu nos mes como medio a señala na mas di un ocasion. Fenomeno asina ta consecuencia di e desaroyonan demografico cu ta tumando lugar pa varios aña caba, y cu inevitablemente lo tin consecuencia pa un sector manera enseñanza. Nos ta papiando aki di e fenomeno di menos nacimento den nos poblacion, cu den ultimo dos decada a baha considerablemente, di un nivel di mas di 1.400 nacimento pa aña, te na menos cu 1.000 na 2020. Esaki, algun cien mucha menos cada aña den edad di bay scol, promer na kleuterschool y despues na scol basico, tin despues su efecto tambe den enseñanza secundario. Naturalmente mester tene cuenta cu e muchanan cu ta yega di exterior den e diferente edadnan aki, di cual lamentablemente nos no tin dato disponible. Esaki ta keda un problema separa tambe den e sentido di atencion special na e alumnonan aki pa nan por adapta na nos sistema educativo, pero esey na otro oportunidad.

Un pregunta cu por surgi aki tambe ta pakico ta tende di e fenomeno di scolnan cu ta perdiendo nan publico, particularmente na San Nicolas. E contesta ta cu esey ta e parti di nos isla cu menos ta prospera, cu economicamente menos a crece y cu por lo tanto ta menos atractivo pa biba, cu un infrastructura comercial y publico bastante deficiente. Aunke nos no tin e cifranan pa ilustra esaki, e impresion ta cu San Nicolas tin tendencia fuerte di tanto envehecimento como di menos hubentud den su poblacion. En todo caso, nos ta kere cu e tendencia cu e parlamentario ta señala ta uno real y cu mester bay tene cuenta cu un profundizacion di e fenomeno aki, a menos cu bin un cambio den e bida economico di e ciudad aki. Y naturalmente como gobierno, cualkier gobierno, bo no por laga e proceso aki tuma su curso, cualkier cu e ta, sin cu tin un vision y un plan unda San Nicolas ta bay desde awe.

Y esaki ta loke nos ta haya su falta den e discusion te awor, unda ta enfoca demasiado riba e perdida di tamaño di e poblacion hubenil cu mester di enseñanza, den termino di cupo di trabao den enseñanza. Nos ta kere cu e demanda pa enseñanza no ta un ‘leading factor’ sino cu e ta sigui e desaroyo socio-economico mas amplio, cu ta genera un poblacion mas grandi, cu ta demanda cierto tipo di enseñanza. Es decir, no mester pone como e punto clave dilanti cu por ta cu mester menos docente y menos klas, sino kico ta e desaroyo socio-economico sano, cu ta exigi un enseñanza bon structura y diversifica, tumando na cuenta un cierto poblacion dentro di un cierto area geografico. Naturalmente no ta e idea pa laga e infrastructura di enseñanza bay atras asina hopi cu e ta perhudica interes di e poblacion cu ta keda sin un bon infrastructura, pero hustamente pa evita esey, hopi antes caba, lo mester a tuma medida den e strategia di desaroyo cu e area aki di nos isla mester pa crea e base solido socio-economico, unda economia y poblacion, tur dos ta exigi e bon infrastrutura di enseñanza ey. Aki no ta cuestion di discusion di ‘galiña o webo, cual ta promer’. Tin un manera so pa haci e cosnan aki bon, y esey ta pa genera e desaroyo economico, cu ta e base pa haya un bon mezcla den e poblacion y cu ta genera e demanda pa mas y mihor educacion.

Ta lamentable cu ta hustamente riba e tereno aki pa hopi aña caba nos no ta mira practicamente nada di planificacion integra, mientras cu ta net esey nos ta mira na cualkier pais rond di nos. Sin duda algun e expertonan Hulandes cu ta bin asisti den renobacion di nos enseñanza lo mustra riba esaki tambe, cu no ta asina cu sector di enseñanza riba su mes ta planifica su propio desaroyo, pero cu tur esaki tin un relacion estrecho cu desaroyo economico di e pais, y por lo tanto cu loke su mercado laboral ta pidi. Tin un bon oportunidad pa set up mihordesaroyo di enseñanza, pero si e stakeholdernan den e ‘veld’ manera nan ta yama nan mes, ta kere cu esey ta bay tuma lugar riba nan propio ‘isla’, nan ta mal equiboca.