Viola Winterdaal ta un hende muhe di mas cu 30 aña, soltero, y cu tres yiu, e prome tin 14 aña, e di dos tin 10 aña y esun mas chikito ta baby di dos luna. E no sa nada di hende muhe su influencia den mundo sostenibel. E sa so cu e tin tres yiu cu tur dia e mester percura pa duna nan amor, bienestar y calidad di bida.

Tur dia e ta lanta tempran pa atende cu e necesidad di su yiunan, y tambe cu su responsabilidad di trabou. Viola no ta un ehecutivo grandi y tampoco e no ta un hende muhe famoso. Pero si e ta representa e perfil di un poblacion considerabel di hendenan muhe di nos comunidad. Un 52.7% di nos poblacion ta hende muhe. Un 38.9% di nos hende muhe mayor cu 18 aña nunca a casa. Un 26.2% di e babynan naci na Aruba a bin di mamanan entre 30 pa 34 aña di edad. Esaki ta segun data di Oficina Central di Estadistica (CBS) su boletin demografico di e tercer kwartaal 2019. E hendenan muhe aki ta senciyo, humilde y balente cu tur dia ta percura pa e bienestar di su famia den circunstancianan nada facil.

Circunstancianan

Nan ta circunstancia nada facil, particularmente pa loke tin di haci cu e parti economico, ya cu como mama soltero, e no ta facil, vooral sin e sosten economico di e tatanan di nan yiunan. Pero den e caso di Viola e ta gradici esun di ariba cu e tin un famia cu ta dun’e tur apoyo. P’esey e no por bisa cu e ta pasando malo, pasobra malo e no tin’e.

Apesar cu no ta facil pa percura e criansa di tres yiu, un adolescente, otro cu ta den etapa di pre adolescente y un chikito baby. Cada un di nan ta producto di un speransa di amor cu ta keda na nada, ora cu e hende homber sa cu el a sali na estado. “E ta un speransa, pero na momento cu bo ta bisa nan cu bo ta cu bariga, ya speransa ta bin abou. Nan ta bira full otro persona di locual nan tabata ta. Anto abo ta haya bo abo cu bo yiunan.”

E generacion nobo di awendia tin otro pensamento y te hasta den diferente pais riba Dia di Hende Muhe, nan ta protesta pa exigi mas autonomia riba nan propio curpa y derecho na salud sexual y reproductivo, incluso aborto.

Apesar di su experiencia, e no ta haya hustificabel pa legalisa aborto. E ta kere cu un yiu ta un bendicion y e ta trece alegria den bo cas. Viola su filosofia di bida ta: “Hende homber no ta keda algo di bo. En cambio bo yiunan si ta keda di bo.”

Mirando cu tur aña ta wordo registra casonan di embaraso hubenil, Viola su conseho pa e mucha muhe jong ta cu no tin nada miho cu nan protege nan curpa, pasobra no ta facil di lanta bo yiu bo so. Y sin ningun apoyo, e ta bay ta hopi duro.

Dia di Hende Muhe

Sinembargo Viola ta sinti su mes bendiciona pa e yiunan cu e tin. E dos mas grandi ta hopi self-esteem y nan ta yuda nan mes y su famia rond di dje semper ta yud’e y dun’e tur sosten. Naturalmente como mama e ta comparti cu nan y duna cada un di nan e atencion y cariño cu nan mester, traha nan desayunonan y nan cosnan pa nan bay scol… esey ta su rutina di tur dia.

Despues di 10 aña awor Viola ta cuminsa bek full un etapa di criansa cu un baby, locual ta hopi duro pa un hende muhe soltero. Aunke e ta duro pa cuminsa cria di nobo, e baby a trece alegria y union den nan seno di famia. “Apesar cu e baby ta chikito, pero e ta conoce ya su rumannan caba. Y manera cu e ta tende nan stem, ya e ta bira contento,” el a bisa.

Como mama soltero di tres yiu, Viola no por papia riba otro hende muhe cu ta den e mesun situacion di dje, ya cu cada caso ta uno diferente. E no por bisa cu den cuadro di Dia Internacional di Hende Muhe su derechonan como ser femenino no a wordo respeta na Aruba. Tampoco e por bisa pa bin cu cambio, ya cu e no a pasa den circunstancia extremo pa bisa cu mester tin un cambio.

Ademas el a crece den un famia cu nan ta hopi uni y nan tin nan normanan y balornan. Pero si e ta wak cu awendia tin hopi mucha muhe jong, pero tambe di su edad, cu nan ta lantando nan yiunan sin norma y balor. Pues nan a laga esey bay, y nan kier mas pa nan mes.

Aunke e tema di Dia Internacional di Hende Muhe 2020 ta referi na igualdad, e ta kere cu na Aruba tin biaha e igualdad aki ta existi y otro biaha no. E ta haya cu ainda tin hopi violencia domestico den famia, caminda hopi biaha ainda bo ta haya hende homber cu ta kere cu e ta e macho y esun cu ta manda. Mientras cu ta supone cu no mester ta asina, ya cu den un famia bo tin cu comparti den igualdad.

Viola Winterdaal su pensamento riba Dia di Hende Muhe ta “cu como hende muhe nos mester stima nos mes mas, y balora hopi nos mes mas. Y keda humilde, no pretende algo cu bo no ta.”