(AP) – Mas cu un tercera parte di e morto nan causa pa calor den mundo cada aña ta un consecuencia directo di calentamento global segun un estudio recien pa calcula e costo humano di e cambio den clima.

Pero cientificonan ta bisa cu esey ta solamente un parti di e consecuencianan di e cambio di clima, ya cu hende tambe ta fayece pa motibo cu e calor ta causa cambio nan extremo den tempo, cual sa causa lo ke nos conoce como “Heat Wave”, y hopi otro desasternan natural mas.

Sinembargo, e mortonan pa motibo di calor lo aumenta hopi mas cu e temperaturanan binidero.

Tin cantidad grandi di cientificonan cu a tuma record di e mortonan causa pa cambionan den e clima den 732 ciudad rond mundo di 1991 te cu 2018, y nan a calcula cu un 37% di e mortonan aki ta causa pa motibo cu e temperaturanan ta keda subi, y e calor causa pa hende mes, ta bira uno mortal.

 

E porcentahe aki ta ilustra cu 9,700 hende ta muri pa aña pa motibo di calor solamente den e ciudadnan aki, treciendo dilanti cu rond mundo e cifra aki ta uno hopi mas alarmante.

“E mortonan aki causa pa calor, ta mortonan cu por ser evita mirando cu e ta algo cu nos mes ta causa” Ana Vicedo-Cabrera ta bisa, un epidemologo na e instituto Social and Preventative Medicine na University of Bern na Suisa.

E porcentahe mas halto di mortonan causa pa calor tabata ciudadnan den Sur America. Vicedo-Cabrera a nombra e parti sur di Europa y Asia como otro partinan unda cu e morto pa causa di calor tambe tabata hopi halto.

Sao Paulo, Brazil tin e cantidad mas halto di morto causa pa calor cu un cifra di 239 morto pa aña, e estudio nan a revela.

Mas o menos 35% di e mortonan causa pa calor den U.S ta pa via di cambionan den e clima. Esaki ta un total di 1,100 morto pa aña den solamente 200 ciudad di U.S, cu 141 den New York. Honolulu tabatin e porcion mas grandi di mortonan causa pa calor cu 82%.

E cientificonan a uza datonan di mortalidad di decadanan atras den e 732 ciudad aki, como un intento di por manipula con e cantidad di mortonan di e ciudad por cambia dependiendo di e temperaturanan y con e mortonan causa pa calor ta varia entre ciudad. Aglun ciudad ta adapta na e calor miho cu otronan pa motibo cu airco ta mas accesibel pa algun mas cu otro, tambe debi na cambionan cultural y den e medio ambiente Vicedo-Cabrera a agrega.

“Hende ta sigi pidi prueba cu e cambionan den clima ta afectando nos salud caba. E informacion cu e estudio aki ta trece dilanti ta un contesta directo na tur e preguntanan cu e hende nan aki por y kier haci. Y e ta un contesta uzando metodonan cientifico specialisa den epidemia, agregando na esaki cu e cantidad di datonan cu e cientificonan a ricibi y uza den e estudio ta uno sumamente amplio y impresionante.” Dr. Jonathan Patz, directo di e Global Health Institute na University of Wisconsin ta bisa.

Patz, ken no tabata parti di e estudio, ta bisa cu e ta un di e prome nan cu ta conta detayadamente tur e morto nan relaciona cu cambio di clima, specificamente den e caso di calor, cual no ta algo cu ta premira pa futuro, sino algo cu ta tumando luga aworaki den nos presente, y tur aña.