ORANJESTAD – FADA hunto cu otro instancianan ta traha hunto pa asina sigui cu nan mensahe di conscientisacion durante temporada di Carnaval. Bon Dia Aruba a papia cu Ruliënne Arends di e fundacion.

Den temporada di Carnaval, Fundacion FADA mes durante henter e periodo ta organisa diferente charlanan pa presenta na scolnan. E aña aki nan ta bezig cu e Carousel 2019 cu nan tin algun aña andando. Hunto cu Wit Gele Kruis, Telefon Pa Hubentud, Douane y Diensbesmettelijk Ziekte, ta ofrece un pakete na e scolnan.

FADA ta manda un carta for di november pa e scolnan secundario. Segun Arends, e ta bay pa eerste y tweede jaars unda cu Carousel lo bay, pa asina e scolnan por reserva e fechanan cu lo ta dos bes pa siman riba luna di januari cu februari. E ta remarca cu cada instancia riba nan mes ta duna lezing apart, tambe na esunnan mas grandi y scolnan basico, manera 5de y 6de. Agregando cu ta keda haya informacion durante henter e aña.

Cada instancia ta dura un 45 minuut dunando e charla. Segun Arends ta bisa cu e studiante ta cambia constantemente, y mester hinca ‘bon informacion’. Cada instancia cu ta participa ta bin cu tema cu ta bay rond di carnaval. “Nos ta papia di alcohol. E motibo cu nos ta kies alcohol ta pasobra e ta e substancia mas uza durante carnaval; tin otro substancia manera xtc, marihuana, pero alcohol ta esun mas visual.”

Sinembargo, e abuso di substancia no ta solamente den adulto, pero lamentablemente den hoben, pero di un edad mas abou. Un ehempel cu Arends a menciona cu den variedad di scolnan cu nan ta bishita tin alumno di edad 12 aña cu ta bisa cu a purba alcohol cu 8 aña di edad.

Cu esaki nan ta bisa tambe cu algun mayor mes ta duna un slok pa bebe, cual esaki por ta un porta pa mucha cuminsa bebe alcohol na un edad hoben. Calkier brindis pa aña nobo, of tambe e manera scondi cu nan ta bebe. Tambe na fiesta di famia of cualkier otro fiesta cu tin. Pero nan ta keda corda riba e peliger. E uzo di alcohol por cuminsa na cas y ‘tin chens grandi cu ta bebe riba caya’.

“Bo no por bisa un hoben pa no haci algo, paso net e momento ey nan kier haci e. No lubida riba e peligernan cu por sosode bou influencia di alcohol of droga na un edad jong. Como FADA, ta papia di prevencion y peligernan, pero tin mayornan cu ta laga nan bebe. Mi no kier cu por ta nan no sa e informacion, paso si nan sa di e daño y toch ta duna acceso pa nan yiu bebe na un edad abou, ta habri porta cu e mucha pa otro substancianan”, Arends a splica.

Pa locual ta otro instancianan, Wit gele kruis lo combersa di embaraso, kico ta pasa si sali na estado na un edad hoben. El a agrega cu aña pasa a sali un estudio cu e periodo di november a resulta cu ta bin e ‘carnaval babies’. E temporada ta keda mas druk unda hoben ta haci cosnan sin pensa.

E gran parti ta comete acto sexual bou influencia di alcohol of droga. DBZ ta papia di e malesanan transmiti sexualmente bou di hoben. E ta agrega cu ta hopi tin y cu edad di personanan diagnostica cu malesa di transmision sexual ta bahando. Algun di nan tin mas cu un malesa transmiti sexualmente.

Segun Arends ta bisa cu e sa grupo di hoben ta dificil pa scucha charla, pero nan ta haci nan mayor esfuerso. “E ta yega na nan, pero e ta complica. Pa motibo cu durante henter e aña e ta sosode cu hende ta abusa di substancianan, pero bo ta wak e mas den carnaval, temporada di fiesta, campamento, cualkier actividad bo ta wak hoben ta bebe. Pero den paradanan, visualmente, e ta mas.”

Maske droga no ta visual, pero Arends ta bisa cu ta wordo uza hopi den temporada di carnaval, tambe den adulto y hoben. Nan tin informacion cu hopi hoben ta haci uzo di xtc y ta combina cu alcohol, anto esey ta crea un bom.

Fundacion FADA tambe lo ta trahando hunto cu Kidneys297, kende lo ta conscientisando riba e dañonan di riñon cu por sosode ora ta bebe alcohol hunto cu remedi. “E organo cu ta ser mas afecta ta e riñon. Nan a acerca FADA mirando cu a traha video cual ta informa mescla alcohol cu remedi ta un peliger.”

Nan a uni pa asina nan por trece informacion na comunidad di Aruba. Pa hende por ta mas consciente den e parti di cuida nan organo, manera riñon. “Mas e fundacionnan uni pa traha hunto, ta miho pa sigui trece dilanti e informacion”, Arends a bisa.