Fundacion Anti Droga Aruba (FADA) a trece dilanti e temanan di salud mental y adiccion ayera mainta den un conferencia di prensa unda cu nan a indica cu nan ta hayando hopi yamada di diferente persona cu a tuma e pasonan pa cuminsa busca ayudo profesional pa cu e temanan aki.

Rubiella Toppenberg trahado preventivo di e fundacion aki a señala cu ta hopi importante pa enfoca cu FADA t’ey pa yuda y guia cu ayudo profesional preventivo pa asina scucha y yuda e personanan cu ta yega cerca nan.

Manera a keda conoci pa algun lunanan caba, nan tin cooperacion cu Fundacion Respaldo, SPD, FMMA lo cual segun Toppenberg ta canando bon y cu clientenan cu a yega cerca nan ta hopi satisfecho cu e resultado cu nan a ricibi y con lihe esey a yega cerca nan.

Di e topiconan mas comun cu aworaki tin den comunidad den area di salud mental ta depresion y ansiedad segun Toppenberg a señala, esaki no ta sucede solamente cerca adulto sino cerca hobennan tambe unda cu FADA tambe a bin dunando charla na hobennan tocante ansiedad y depresion, el a remarca cu tur scol caba a ricibi e programanan cu nan ta ofrece y nan ta na espera di mas peticion for di instancianan, companianan of scolnan cu ta desea pa haya un voorlichting di salud mental pa tuma contacto cu e fundacion, pa motibo cu nan kier duna na e comunidad completo e informacion.

Ademas, el a bisa cu nan tin diferente topiconan cu ta disponibel y entre nan ta depresion, ansiedad, schizofrenia, bipolar, psicosis y adiccion conhuntamente cu salud mental.

“Ta hopi importante pa pone un extra atencion riba e parti di salud mental y adiccion unda cu tur dos ta bay hunto den man cu otro y nos ta sigur cu e ayudo ta ser duna tambe”, Toppenberg a bisa.

Toppenberg a sigura cu nan ta mirando un progreso den salud mental y nan ta wak cu e trabounan ta wordo haci pa cu esaki, “mas nos papia di dje, mas ok nos ta bay haci e topico aki y mas nos ta bay yuda esnan cu mas tin mester di dje na e momento cu nan ta mas vulnerabel”.

El a sigui enfatisa cu depresion y ansiedad ta topiconan cu nan ta topa cune diariamente y cu comunidad no mag di laga esaki bira alarmante pa busca informacion of busca ayudo, “ayudo ta cuminsa ora cu a bo ta dicidi pa tuma e prome stap, nos ta yuda bo libremente y nos ta traha di biaha, bo no mester bay warda den un lista di espera pa por haya ayudo ”, Toppenberg a señala.

Ademas, el a declara cu aumento di casonan pa loke ta trata problemanan cu salud mental tin relacion cu pandemia di Covid-19 y e caminda di recuperacion, ademas cu hopi persona te ainda ta sin trabou, unda cu “Covid tabatin un impacto grandi riba diferente famia y diferente personanan y nos ta wak esey tur dia na e yamadanan cu nos ta haya, diferente personanan cu nos a haya tin relacion cu loke a pasa den ultimo dos aña, nan tabata sinti e efecto caba pero aworaki e ta un tiki mas pisa pa nan”, el a bisa.

Na Aruba ta conoci cu tin pashentnan cu ta pidi afspraak cu specialistanan como psicologo of psikiatra y nan tin cu warda mas cu seis of shete luna pa por ricibi un opinion medico specialisa, un problema cu ta persisti na unda cu escasez di personal tambe ta bin dilanti y cu mester pone esaki como prioridad.

Pa cu esaki, Toppenberg a comenta cu ta berdad cu nan tin un lista di espera y cu nan ta trahando riba dje y purbando di haya solucion pa cu esaki pero cu FADA ta enfoca riba e parti preventivo, FADA no tin di haber cu area curativo mirando cu nan ta duna guia pa yega na un ayudo profesional.

“Si tin efecto, ora bo ta bin FADA prome y bo ta pidi ayudo profesional, nos ta scucha bo y ya caba bo a cuminsa haci e prome parti, ayudo tin cu cuminsa cu nos mes tambe y nos no por depende semper riba e dokter so y pa hopi biaha esey ta e mentalidad cu nos tin, nos tin cu cuminsa haci cambio na e mentalidad aki, ni por depende semper di un dokter so pa duna ayudo, claro e ta un ayudo grandi, pero ora bo ta cuminsa tuma stap pa busca informacion pa wak kico ta e problema cu abo ta sinti ya ta un stap grandi pa yuda bo mes”, el a finalisa.

Vaping birando un preocupacion pa mayornan y scolnan

Rulienne Arends trahado preventivo di e fundacion a splica cu adiccion tambe ta forma parti di salud mental, den esaki el a trece dilanti cu nan a haya un par di yamada importante no ta solamente di mayornan sino tambe di docentenan di scol pa algo cu ta sosodiendo y cu ta hopi preocupante, e ‘Vaping’ y cu tin casonan di hobennan di scol secundario cu ta haci uso di e aparato aki hasta den cura di scol.

FADA ta ofrece charla tocante e topico di humamento y nan ta enfoca riba e parti di sigaria, kico ta e consecuencianan pero cu vaping tambe.

El a recorda cu vaping a cuminsa hopi tempo pasa pa yuda esnan cu tin un adiccion na sigaria y asina ey poco poco nan por cuminsa reduci e cantidad di sigaria cu nan ta usa, esey ta e motibo cu vaping a cuminsa “pero lamentablemente el a bira otro trend y tin relacion cu loke nos hobennan ta wak riba social media, artistanan of influencers cu ta usa vaping y nan no ta wak e peliger cu esaki, cu tin nicotina den dje, e ta haci daño y e por bira adictivo”, el a declara.

Ta p’esey cu nan ta prepara pa duna charla na e hobennan unda cu nan por duna informacion di esaki y tin algun scol cu a pidi’e caba, el a sigura cu hobennan aworaki ta papiando di esey den klas y cu despues ora nan ta bay na un scol secundario pa nan ta wordo informa.

Di loke ta trata e ley cu recientemente lo wordo implementa pa loke ta trata humamento di sigaria, Arends a sigura cu nan ta contento cu esaki ta bin dilanti pa motibo cu ta den bienestar di un y tur, “hasta pa e humado cu por yuda huma hopi menos”, el a finalisa.