editorial 2_15_1.jpg

Mientras nos ta observa cu gobierno ta paga demasiado salario (casi 7000), ainda nos ta tende keho cu ‘falta hende’. Esey ta berdad o exagera? Den varios caso e ta berdad y producto di un gobernacion unda no ta pone hende unda mester pero mas bien unda tin puesto, no a base di conocemento y experiencia, sino mas bien a base di conexion politico. Asina nos por mira caso real di falta di duanero na haf di Barcadera unda tin hopi mas barco chikito ta drenta cu ta trece hopi mas persona tambe, principalmente di Venezuela. Den un caso asina mester un solucion adecua, sin mas.

Pero, banda di e problema di mal ubicacion di personal cu ta ocasiona exceso un caminda, y escasez na otro, con ta para cu efectividad di nos aparato gubernamental? Gobernacion semper ta basa riba implementacion y supervision riba cumplimento di ley. Cada departamento tin cierto ley cu cual nan mester traha. Loke nos por observa en general ta cu e enfasis ta mas riba e parti burocratico di e ley, specialmente si e ley ta prescribi un permiso cu e ciudadano mester. Den e casonan aki nos ta mira cu tur cos ta concentra riba e proceso pa percura pa e ciudadano of empresa haya e documento cu nan tin mester. Esey no ta garantisa cu e proceso ta bay perfecto, pasobra nos tur sa cu esey no ta asina. Pero por constata cu mayor esfuerso, y recurso financiero y humano ta dedica na e parti aki di e trabao.

Con ta para anto cu e otro parti di e trabao? Pasobra den cada ley ta describi tambe ken tin e autoridad y e responsabilidad pa supervisa e proceso cu e ley ta pretende di canalisa di miho manera. Esaki ta e tereno unda nos ta mira fayo grandi, pa varios motibo. Pa cuminsa, manera bisa caba, un parti chikito di e recursonan ta dedica na e tarea aki. Ta mas facil haya hende traha den e parti meramente ‘burocratico’, es decir e trabao di oficina, cu pa e trabao di subi caya y controla kico ta sucede pafo. E consecuencianan ta grandi y bisto pa henter comunidad. Recientemente nos por a mira un auge nobo den control riba restaurant y take away pa loke ta higiena, loke tabata na su luga pero  no ta kita e hecho cu pa hopi aña nos no tabata mira actividad riba e tereno aki. E accionnan mes a proba cu ta necesario pa mantene un regimen di control permanente pa sigura calidad di cuminda pa local y turista.

Nos ta mira cu pa hopi aña caba nos ta duna tur empresa un permiso pa nan opera, pa nan habri sucursal, pa nan cambia adres, pero pa tanto aña tambe inspeccion riba kico realmente ta sucede cu e permiso ey ta practicamente no existente. Nos no ta culpa e trahadonan den esaki pasobra no ta nan ta responsabel pa maneho. Nos tin un inspeccion di labor cu nos no sa mes si e ta funciona of no, pero tambe nos mester haci nos mes e pregunta si nan ta ekipa pa duna acompañamento specifico na e diferente actividadnan economico mas complica cu nos tin. Por ehemplo: si nos mira un reapertura di e refineria proximamente, nan ta conta cu personal capacita pa atende un refineria, y igualmente un aeropuerto o haf moderno?

Nos ta observa cu ta introduci e exigencia pa tur empresa riba 10 trahado tin un responsabel pa siguridad. Nos no ta contra e tipo di medida aki pa aumenta siguridad na trabao, pero e departamento mes ta full ekipa pa eherce un tarea asina grandi? Loke nos por mira ta cu e departamento ta lucha pa cumpli cu tarea simpel manera keur vehiculo, no pasobra e experticio no t’ey pero e ekipo di apoyo pa facilita e proceso ta masha basico.  

Nos a introduci un ley riba pension obligatorio pa sector priva, un avance grandi den percura pa den futuro nos trahadonan di awe tin un bida mas comodo ora nan yega na edad halto. Pero tin un bista si realmente tur dunado di trabao ta registra tur nan trahadonan y ta paga loke mester paga? E companianan di seguro cu ta ricibi e primanan por sa solamente esnan cu ta registra, pero no por tin bista riba esnan cu no ta registra y no ta cumpli, pasobra inspeccion den cuadro di un ley ta tarea exclusivo di gobernacion.

Asina nos por mira cu cada ley cu parlamento aproba, ta trece un tarea mas di supervisa un proceso. Cada biaha ta pone enfasis riba e peticion cu e ciudadano mester haci, cuanto e mester paga y cla… Nos ta mira nos dilanti caba kico ta bay pasa si mester bay controla tur hotel y tur establecimento chikito cu ta duna alohamento, si mester yega na controla cada un ta ki tipo di areglo nan ta ofrece. Ta bira tempo pa nos pensa seriamente con pa cambia e manera di goberna cu nos a hereda.