Riba 15 di juni, Dia Internacional contra Maltrato di Anciano 2019, Fundacion Alzheimer Aruba (F.A.A.) ta duna atencion na con pa señala, reconoce y preveni e problematico aki. E aña aki ta pone enfasis riba e banda scur di Maltrato / Abuso di Anciano.

E constelacion di e poblacion mundial a cambia drastico ultimo decadanan, mientras e expectativa di bida cada bes a bira mas halto y e poblacion a enbiehese substancial.

Na Aruba esaki kiermen cu den trinta aña, e cantidad di persona cu edad di 65+ aña lo mas cu redobla. A pesar di e transformacion demografico aki, y e cambionan y retonan social cu esaki ta trece cune, no ta mucho tempo pasa cu a cuminsa un analisis profundo di e derecho di anciano, riba nivel mundial, regional y nacional.

Algun conclusion te awo ta cu abuso of maltrato di anciano (manera explotacion financiero) y mal cuido di Anciano ta tuma luga frecuentemente, y mayoria bes no ta raporta; y cu gastonan humano y financiero considerabel. Segun cu e ‘Babyboomer’-nan ta enbiehese, e frecuencia di maltrato y descuido di anciano probablemente tambe lo aumenta y lo afecta mas famia. Nos ancianonan mester por sinti nan sigur den nan ambiente y na cas. Lamentablemente, e siguridad necesario cada bes ta bira menos, unda cada persona di 65+ aña por cay den un situacion unda ta traspasa limitenan di e anciano y/of ta trat’e sin respet.

Un crimen scondi
E fenomeno di maltrato y descuido di un anciano ta un crimen. Un crimen cu pa diferente motibo y/of causa (specialmente door di isolacion social, exclusion, soledad) apenas ta wordo raporta of ta wordo scondi hopi tempo cu chens di consecuencia fatal.

Den un investigacion na 2018, haci bou encargo di ‘Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum’ (WODC) ta resulta cu 1 den 20 persona di 65+ aña na Hulanda, bibando na cas, a yega di wordo maltrata di un of otro forma (incluso abuso financiero).

Segun e instituto Mericano ‘National Committee for the Prevention of Elder Abuse’ (NCPEA), mas di 80% di maltrato di anciano na Merca no ta wordo raporta door di e ancianonan. E motibonan p’esaki ta entre otro: berguensa di haci un denuncia y admiti cu nan ta victima di casonan di abuso, sentimento di culpabilidad, miedo pa represaya, miedo di perde nan independencia di biba den nan mesun cas (un ambiente di confiansa), worry pa revancha, no tin conocemento di nan derecho, no sa con y na unda por haya ayudo, no por comunica e maltrato of abuso door di limitacion cognitivo/ handicap, diferencia cultural y problema di idioma.

NCPEA ta menciona cu lamentablemente, mayoria bes e malhechor ta un miembro di famia. Tambe ta sosode cu maltrato of descuido ta wordo haci door di persona(nan) cu e anciano, den un ambiente personal of profesional, ta depende di dje of cu e mester por confia. E dependencia di cuido y ayudo, boluntario of profesional, por ta un di e motibonan cu e anciano ta keda sin tuma accion y consecuentemente ta preveni cu e crimen aki ta wordo descubri.

Parti 2 di e relato aki lo explora e diferente tipo di maltrato di anciano, y lo aparece den nos proximo edicion.