Diadomingo ultimo tabata dia mundial di cancer y den cuadro di e conmemoracion aki, fundacion BOB a trece dilanti su mensahe di conscientisacion y prevencion di cancer na pecho.

Segun data di departamento di Salud Publico (DVG), 1 di cada 4 persona ta fayece pa un of otro tipo di cancer. for di 1999 te cu aña 2016 alrededor di 138 persona ta fayece pa aña pa motibo di cancer. E di dos ta cancer di e sistema respiratorio of halamento di rosea. E di tres ta cancer di pecho cerca hende muhe. E di cuater ta cancer di prostaat y di cinco luga ta e cancer di stoma of sistema digestivo of tripanan.

Control regular
Dr. Vanessa William kende ta co fundado di fundacion BOB a bisa cu nan ta haci un mammogram gratis cada 2 aña pa por detecta cancer na pecho tempran. El a bisa cu hopi cifranan a demostra cu si bo ta detecta cancer na pecho tempran, bo por trat’e y te hasta den cierto casonan curabel. Ademas e forma di tratamento hopi biaha ta menos invasivo.

Manager di fundacion BOB, Enrita Werleman ta considera cu e parti di prevencion ta hopi importante caminda cada 2 aña e hende muhe entre 45 y 75 aña ta wordo invita pa haci nan mammogram. Esaki ta un forma di monitor y wak hopi delanta si tin crecemento of cosnan abnormal den e pecho.  Pero conscientisacion kiermen tambe baha e riesgonan. E aña aki nan ta trahando riba un campaña mas agresivo riba e di dos tanda di e programa di prevencion aki cu a cuminsa 2 aña pasa. Ya cu no solamente nan mester haya e hendenan cua bay bon, pero esunnan cu no a bin tambe.

E ta haya cu e riesgo ta keda hopi biaha di banda di e ser femenino mes pa haci su control regularmente cada dos aña. Pero tambe auto control cada luna di bo propio pecho. E ta facil, ya cu bo por para dilanti spiel y wak si tin cambionan. Sra. Werleman a bisa cu hopi hende muhe mes ta esun cu ta haya cosnan abnormal na nan pecho y nan ta bay cerca nan dokter di cas pa haya un chekeo. Un señal cu bo mester tene cuenta cu ne ta si tin cambio manera punta di pecho ta bay aden. Of ora bo ta fula bo pecho tin sorto di bolitanan y/of partinan cu ta hincha of e ta bira cora ta cosnan pa tene cuenta cu nan. “No tene miedo bay bo dokter di cas. Lag’e samina bo pa wak si bo mester haci mas chekeo.”

E ta haya cu un factor cu ta hunga un rol cerca hopi hende muhe ta miedo. Nan tin miedo pa tratamento, miedo pa dolor y tambe miedo di e resultado, y miedo no ta yuda bo den nada. Na luna di maart proximo fundacion BOB ta recorda cu 2 aña pasa nan a bin cu un campaña nacional di mammogram. E aña aki e grupo pa prome biaha tambe lo haya un cita pa un control. Un control asina ta exigi cu cada 2 aña e persona tin cu bin pa bo por wak e crecemento y cambionan den e pecho. A pesar cu e campaña tabata algo nobo e tin su acogida den nos comunidad.

Logicamente pa realisa e tipo di trabou aki nan mester di fondo pa asina promove e campaña y hacie mas accesibel via programa di television y tambe den media di comunicacion. E ta un fundacion cu un parti di nan fondo ta wordo cubri pa AZV. Fundacion BOB como prome fundacion na Aruba den prevencion di cancer ya cu AZV ta cubri malesanan, pero tambe ta mira importancia di e fundacion aki caminda prevencion ta scapa bida pero tambe a lo largo  lo yuda baha gasto.

Campaña di prevencion
Generalmente un hende ta bishita dokter ora cu ta sinti algo, y e no ta bay prome pa haci un chekeo. P’esey den cuadro di prevencion fundacion BOB ta hopi satisfecho cu e acogida di nan campaña, pero mas cu claro nan kier cu e participacion lo ta mas grandi. Na Aruba tin alrededor di 25 mil hende muhe  entre e edad recomenda pa realisa e tipo di control aki. Nan ta wordo invita of yama regularmente, pero tin ainda algun cu no ta bin entre otro pa miedo. Ainda tin hende cu no sa con e sistema di prevencion aki ta traha y e ta spera cu poco poco nan porcentahe ta subi. Nan tin alrededor di 9 mil hende muhe cu a haci nan mammogram na stichting BOB.

Noord lo ta e  prome districto cu lo cuminsa cu nan campaña pa 2018. Sra. Werleman a splica cu nan ta cuminsa cu Noord, ya cu e ta e districto aki ta mas grandi, ya cu nan tin mas hende muhe di edad di 45 pa 75 aña. Fundacion BOB ta haya cu den e districto aki e campaña mester wordo haci mas fuerte atrobe, ya cu tabatin basta hende di e districto ey cu no a bini. Mientras cu pariba di brug e hendenan a bin pa atende cu e control di prevencion aki contra cancer na pecho. “E ta un bes cada 2 aña pa mey ora pa bo por scapa bida y pa bo por haci bo chekeo”, segun manager di e stichting aki.

Igualmente el a haci un yamada na esunnan cu ta haya invitacion for di fundacion BOB pa haci nan mammogram pa atende na e cita aki, of libremente bo por yama pa cualkier informacion na tel. 588-1212. Ora cu nan ta invita e persona pa prome biaha a base di informacion cu nan ta haya ta solamente nan adres. P’esey nan prome cita nan ta hay’e via post, pero tin biaha esaki no ta core bon. Pero pa e di dos biaha nan ta wordo yama y tambe nan ta haya invitacion pa nan sa e dia y orario di nan cita.

E hende muhe cu ta cay den e categoria pa haci e control aki y cu nunca a haya invitacion por tuma contacto via telefon cu e fundacion aki.