Fundacion Rancho a inicia dia 20 di april 2010 y den su nuebe aña di existencia nan a atende cu diferente pensamento y obhetivo pa cu e desaroyo y transformacion di e bario di Rancho. Ya cu nan ta mira un desaroyo den area aki cu no ta termina, hopi inicio di proyecto y infrastructura cu tumando luga y esey ta laga preocupacion pa e fundacion.

Clifford Rosa di Fundacion Rancho a splica cu Rancho ta un luga varia, den e sentido di pensamento pero tambe cu un parti multi-cultural y nan como fundacion a adkiri un pensamento unico pa cu e desaroyo di e area aki y tambe e efectonan riba Oranjestad y pais Aruba.

El a menciona cu nan ta para pa e conservacion di e parti historico y na e momentonan aki nan ta haya algun pregunta y inkietud di parti di e comunidad di piscadonan tocante e area di Waf’i Rancho y Schoenerhaven, cu ta dos luga cu a marca un historia importante den e desaroyo di pais Aruba.

Di mesun manera, Rosa a bisa cu nunca e comunidad a para keto pa mira kico e impacto social di cada un di e desaroyonan ey tabatin. El a sigura cu nan a pidi algun expertonan pa purba haci un estudio di impacto social cu e desaroyo aki ta trece.

Tambe el a informa cu nan como representante di e comunidad di piscadonan di area di Rancho ta purba trece e informacion pa e comunidad completo, pa sa kico ta pasando y kico nan por haci pa conserva e herencia cultural, material y inmaterial.

Rosa a duna di conoce cu na aña 2018, nan haci entrega di un carta pa Minister di Infrastrutura Otmar Oduber, DIP y DOW pa pone nan na haltura di locual ta sosodiendo riba e area y cu ta relaciona cu e propiedad cu a duna pa Aruba Ports Authority pa maneha pa pais Aruba.

Asina mes, el a señala cu tin cambionan den e area y cu nan no tabata sa cu a sosode y mediante carta nan kier sa con nan ta para, pero Fundacion Rancho no a haya contesta.

Na 2019, nan a bolbe manda e carta pa pidi atencion riba e decision ey, pero tambe pa nan por papia riba e maneho di Schoenerhaven y Markthallen, cu ta un componente special cu a desaroya e parti economico y cu tin un mercado cu potencial.

Di otro banda, tambe el a papia tocante otro parti cu a agrega pa e ‘Parke Marino’, cu ta ubica husto dilanti di e area aki. Actualmente manera Rosa a manifesta, e ultimo desaroyo ta mustra cu no solamente ta e parti ey, sino dilanti di area di ex Bushiri Hotel, cu ta un area conoci tambe como Mambo Beach cu tambe ta bay cay den otro pida di e Parke Marino.

Di loke ta trata e piscadonan, Rosa a bisa cu nan tin añanan haciendo uzo di e Waf’i Rancho y nan ta mira cu den e luga ey tin un construccion di edificio ex-Mar Azul Hotel, y esey ta trece e pregunta di kico lo pasa cu e waf chikito.

Otro ta con nan ta bay sigui cu nan desaroyo y custumbernan di pesca. Na Aruba ta existi hopi grupo di piscado cu tin diferente custumber di pesca, como por ehempel, nan ta di Playa y nan tin otro manera di pisca compara cu e grupo di Noord.

Tambe a expresa cu otro preocupacion cu e piscadonan tin ta e parking lot cu no ta existi mas. Nan tin e pregunta di kico lo pasa cu nan ora e hotel nobo keda cla, pa motibo cu ta un cambio completo pa e pier, e parking lot, e piscadonan; pero nan no ta haya contesta riba esaki.

Pa finalisa, Rosa a expresa cu nan como fundacion ta haci nan parti y nan ta desea cu si tin cu duna gobierno informacion pa nan sa kico e como representante di e comunidad ey ta pensa, e lo por haci’e pa asina informa e comunidad bon tocante e cambio di infrastructura y desaroyo den area di Playa cu lo tuma luga.