E pais aki ta bao menaza di termina den un circo completo. Pa lunanan largo nos ta soportando e discusion inutil entre gobierno y sindicato tocante e reduccion di salario cu 12,6%. Kico ta e problema pa sindicatonan cuminza comprende cu gobierno a compromete su mes cu introduccion di esaki y hunto cu Hulanda, no Hulanda so, a dicidi cu esaki ta un condicion pa 2022 tambe, pa por haya sosten di liquidez awor. Claro cu banda di esey tin e wega politico local, unda ta bisa cu “ta Hulanda por yuda, si ta pa nos, nos ta duna boso tur cos”. Esun cu kier kere semejante nonsense, ta nan bon derecho, pero henter e spectaculo di bay pidi gobierno di Reino reconsidera pa corta e reduccion te na 50% tabata algo cu tur hende cu dos placa di tino tabata sa cu no lo sucede hamas.

Despues e sindicatonan a bin cu otro idea, despues cu nan a ripara cu e accionnan di protesta dilanti parlamento y centro di gobernacion no tabatin ningun efecto, y cu e dianan di fiesta den porta no tabata existi ningun pronostico di exito, nan a haya un arma nobo: “Bo ta paga mi menos, wel mi ta traha menos”. Dos dia di trabao menos, dos long weekend pa cada empleado publico o semipublico…, esey ta un ‘win win’ pa sindicato y e empleado. Gobierno a reacciona rabia, bisando cu tal accion lo tin consecuencia, cu e sindicatonan contestando cu, caso dado, nan ta busca caminda di corte y mas accion. Despues a sigui un asina yama ‘ultimatum’ di gobierno, cu no ta parce den nada un ultimatum, mas bien un yamado na e sindicatonan pa papia, sin cuchiu riba mesa y en cambio un disposicion di papia tocante un trueque di dia liber pa menos salario… Esaki ta parce un maniobra bastante inteligente di gobierno, cu di e manera aki ta keda na bon cu Hulanda, y e sindicatonan ta haya nan gana, a primera vista. Esaki pasobra reduccion di ora di trabao ta conta solamente pa e empleadonan comun y coriente, di cual gobierno tin di mas di tur manera. E empleadonan di mas nivel no ta mara na un orario reduci pero mester cumpli cu e oranan di trabao cu e jobnan pendiente ta exigi. Y, contrario na e ambtenaar di menor nivel, nan no ta haya overtime paga… Kico esaki ta significa? Cu gobierno por mantene su staff profesional na trabao, independiente di cualkier acuerdo cu sindicato, loke ta permiti continua cu tur trabao importante di investigacion y planificacion pa e ministerionan, y principalmente pa cumpli cu e tareanan describi den e Landspakket. Y ken ta bay sinti e consecuencianan di e medida di menos trabao? E ciudadano cu mester acudi na oficina di gobierno pa cualkier asunto y awor lo bay topa cu mas tardanza ainda. Pero manera semper, esaki no lo bay ta un consideracion importante pa gobierno, sino di hopi tempo caba a drecha e servicio gubernamental cu en general, salvo algun excepcion, ta un desastre ehemplar. Asina ta cu nos por haya e siguiente scenario: gobierno contento, sindicato contento, pueblo mas rabia…

Pero tin otro asunto cu ta subi scenario aki: e acumulacion ridiculo di dia liber. Den pasado caba gobierno a bay di acuerdo pa ‘cumpra’ aumento di salario dunando e empleado publico mas dia liber, riba su vacacion regular: e famoso ATV-dagen. Esaki a haci caba cu empleadonan publico tin un acumulacion intolerable di dia liber, cu por ta 32 y 43 dia pa aña. Compara esey un rato cu sector priva (15 dia) unda mester produci e placa pa otro haya cobra, y riba esey e vacacion interminable aki. Si mester yega na acuerdo awor cu ta añadi dos dia liber pa luna, nos ta haya un situacion di personal cu tin entre 56 y 67 dia liber pa aña. Mira for di angulo di organisacion, esaki lo reduci e dianan efectivo di operacion di gobierno enormemente, mientras riba e dianan cu oficina ta habri, lo tin un falta grandi di personal…, cu ta gozando di nan dia liber. Presatcion di varios departamento no ta nada di gaba caba, pero por bisa ‘ayoo’ na cualkier speranza di mira un gobernacion cu ta funciona adecuadamente. Esaki lo no ta un circo mas, pero algo hopi mas grave.

Naturalmente lo bisa cu esaki ta un asunto temporal pasobra segun cu por, gobierno lo bay duna e ambtenaar su salario completo back. Nos pregunta ta e ora: “Y ki dia esey ta bay sucede?” Si gobierno recientemente a usa e reduccion di salario, den tempo di Covid, pa argumenta cu e reduccion ey a haci cu nan a cumpli cu nan compromiso di reduci gasto di personal structuralmente, loke no ta berdad pasobra e mero hecho cu nan ta considera duna 50% back e aña aki, e tabata poni den presupuesto caba, ta ilustra cu e no ta un cambio structural, sino incidental. Ta dificil pa mira e espacio financiero pa bay paga salario 100% den e proximo añanan, y e ridiculez aki di mas di 50 dia liber pa aña por bira permanente. E unico cos bon cu por resulta di esaki ta cu porfin hende por cuminza mira e grado di desorganisacion cu tin den gobierno, cu 8.000 salario tur luna, y ainda no por duna servicio drechi.