(DiarioLibre) – Un rapport di Instituto di Educacion Superior den Formacion Diplomatico y Consular (Inesdyc) di e Ministerio di Relacion Exterior (MIREX), realisa entre añanan 2021 y 2023, a revela cu parti di e contrabanda di droga y arma di candela cu tin na Haiti ta bini den su mayoria for di Merca y ta comercialisa den proporcion abao na Republica Dominicana.

E rapport ta indica cu e arma- y municionnan ta drenta Haiti via tera y lama, y e droga ta drenta via wafnan maritimo, aeropuerto y a traves di puntonan fronteriso cu ta wordo vigila masha poco of cu no ta wordo vigila mes.

E mayoria di e armanan ta wordo adkiri pa miembronan di bandanan delincuente Haitiano y residentenan particular a traves di terceros cu ta importa nan for di e pais Mericano y otro nacionnan.

E documento ta precisa cu e trafico di arma for di Haiti pa Republica Dominicana ta casi no existente den e provincianan fronteriso desde e morto di ex presidente, Jovenel Moise, dia 7 di juli di 2021 y pa e aumento di e bandanan organisa.

Den e rapport Fragilidad, Resilencia, Desasroyo y Inversion (Fredi), publica recientemente, a cita cu durante aña 2022 e Cuerpo Especializado de Seguridad Fronterisa Terrestre (Cesfront) a confisca 22.160 municion pa armanan di candela cu tabata transporta pa Haiti.

Di mesun manera, un documento publica pa e Organisacion di Nacionnan Uni (ONU) titula Mercado Criminales en Haiti (2023) ta señala cu funcionarionan di aduana Haitiano ta intercepta periodicamente contrabanda na e frontera, incluyendo armanan di candela mescla cu productonan di alimento manera bonchi, hariña y aros.

“Nos a confisca armanan di candela y municion den pasonan fronteriso manera Pedernales y Dajabon, na Republica Dominifcana, y Belladerem Malpasse y e zona franca di Codevi, na Ouanaminthe (Haiti). E alcance di e trafico fronteriso ta parce di ta relaciona cu e presencia policial y di aduana, como tambe cu e grado di control di e bandanan,” e estudio di Inesdyc ta bisa.

E investigacion ta revela con e trafico di droga ta wordo ehecuta for di Haiti pa Quisqueya: “E trafico ta sucede usando diferente medionan: vehiculonan di motor, brommer y animalnan di carga.”

E actividad aki ilicito ta wordo produci normalmente den oranan di anochi laat, ora cu nan ta usa vehiculonan manera truck y busnan, e mercancia ta wordo scondi den cahanan.

Den caso di embarcacionnan, nan ta wordo realisa a traves di e Lago Azuei usando embarcancionnan chikito cu ta move e producto for di Port au Prince te cu e comunidad Haitiano La Cuarenta.

Ora cu nan ta usa animalnan of nan ta pasa e droga na pia, e mercancia ta wordo transporta for di Haiti te e zonanan di El Limon, Puero Escondido, J. Pueblo, Los Pinos del Eden y Tierra Virgen.