Si nos bay back na entrada di Covid-19 cua a conduci na e shutdown di Aruba, ainda nos por recorda algun gritonan rond bisando ‘Autonomia no ta yena mi stoma’. Mes momento, pa esnan cu a bringa pa e causa di Status Aparte wordo logra na ’86 tawata momentonan di preocupacion profundo pa nos futuro como pais.

Kisas awe ainda ta tempran pa nos por haci e pregunta pero laga nos hacie di tur manera: nos ta mihor awe cu nos tawata prome cu Status Aparte? Sigur cu si mi lo contesta. Otro pregunta cu tambe ta importante pa haci e ora ta: nos pais ta mihor awe cu prome cu e pandemia di covid? Aki mi ta contesta, sigur cu no. 
Lo mi usa como ilustracion cu Aruba ta manera un atleta recuperando di un lesion (covid) bastante grave y cu si no tawata pa su fundeshi (Status Aparte) e recuperacion lo ta uno mucho mas dificil. Ta keda na cada un di nos pa yuda den su recuperacion y su futuro.

Cu Aruba ainda ta golpia door di e crisis, no tin duda. Esaki ta mas bisto den e industria turistico, y cerca tur cu a entrega parti di nan salario. Sin lubida ariba e aspecto social cu te ainda nos no a haci un midimento apropia pa sa con profundo nos problemanan ta y di cuanto tempo nos ta papia pa por yega back na un nivel normal di stabilidad social. Asina mes nos por bisa cu ta pa motibo di e adelanto cu nos a conoce despues di 1986 y nos crecemento como pais for di momento cu nos a drenta Status Aparte, awe nos ta mira un adelanto economico leve y alabes impresionante pa un pais cu tin solamente un fuente di entrada cu ta turismo. Bo por imagina cu si nos no tawata tin un sistema medico manera cu nos a bin ta construi desde Status Aparte pa awor? Bo a para keto un rato y pensa cu si ainda nos mester a warda tur articulo necesario yega pa nos for di Curaçao? O cu si turismo no a madura di tal forma cu awe nos tin un industria biyonario?

Sinembargo e peor eror cu nos por comete di aki padilanti ta pa percura pa solamente crecemento economico for di e recuperacion aki, sin tene na bista e adelanto social di cada ciudadano. Netamente esaki tawata e ingrediente principal di e logro di Betico. Status Aparte a crea oportunidad pa crecemento social pa cada uno. Vivienda, cuponan laboral, mas oportunidad pa enseñansa avansa y oportunidad pa haci negoshi riba un mihor nivel. 
Cu tempo nos a bin ta perde e balans aki. Desde di e prome crisis economico mundial na 2009 nos por a nota un desigualdad creciente, cheap labor, falta di control fiscal, falta di control di prijs, subida den drop outs, y division mas profundo riba e panorama politico. Cosnan cu casi por bisa cu a bira structural cu tempo y nos por a sinti e segregacion economico mucho mas hasta den e clasenan social. 
Nos tin di agrega cu nos ta agradecido na e ayudo y sosten di e gobierno Hulandes Europeo den e crisis aki, pero e realidad ta, cu e mehoracion autonomo di nos pais tawata y lo ta den nos mes man. Nos como ciudadano, inmigrante, politico, oposicion, y na final gobierno cu ta esun cu tin di fiha y ehecuta un vision balansa como e yabi pa mehoracion.

E temporada di Covid tawata uno largo y mi ta satisfecho pa tende cu tin un strategia (exit strategy) pa sali di esaki awor. E realidad ta, cu si nos kier tin exito, nos tin di madura y hacie hunto. Nos por keda organisa manifestacion, rueda di prensa, y strategia pa baha gobierno of nos por bini na mesa y hiba debate fuerte cu gobierno pa sali afo hunto. E ta manera cu ex politico y ex prome minister Sr. Nelson O. Oduber a bisa den un relato publica na augustus 2020, ‘Ta tempo pa evalua pa traha hunto’.

Si gremio, sindicato, o politiconan keda wanta na e practica di apunta dede ariba cua y ken ta mas robes cu e otro, sin conta e parti unda cu prensa ta skirbi relato den bo nomber, o menciona bo nomber den relato sin cu bo ta haya derecho di replica (bou capa di libertad di prensa). No lo dura mucho unda cu nos cu nos mes lo caba na kibra e oportunidad nos dilanti pa un recuperacion stabiel y fuerte como pais. P’esey awe como reflexion riba dia di Betico (dfm) mi kier termina bisando esaki: e libertad cu esnan prome cu nos a logra a traves di lucha y sacrificio, nos como pais kier bini hunto y sigui construi riba dje, o sigui bay for di otro y destrui e? Ohala awe nos por refleha y scoge union como nos solucion.