Momento cu director di hospital a firma acuerdo cu e instituto nobo

Ayera tabata un momento historico na Hospital Horacio Oduber caminda cu conhuntamente cu directornan di fundacion Respaldo y minister di Salubridad, Turismo & Deporte Dangui Oduber (MEP) a firma un acuerdo di traspaso di cuido psikiatrico. E cuido aki semper tabata bao di Hospital y awor lo bay ta bao di e instituto nobo aki cu ta bay bira mucho mas specifico den cuadro di e cuido psikiatrico/cuido mental na Aruba.

Director di Hospital Ezzard Cilie a bisa cu e trabaonan aki tin mas cu 15 aña andando. E tempo ey a acerca minister encarga cu Salubridad Booshi Wever pa por fabor yuda nan pasobra e forma con e cuido psikiatrico tabata hinca den otro no tabata yega e cuido necesario cu e poblacion Arubano tin mester segun sr. Cilie.

“Nos tin mas cu 15 aña trahando riba dje y mi ta hopi contento cu nos a yega asina leu. Esaki ta un mehoracion di cuido pa e pueblo Arubano. Pa e grupo categoria special aki psikiatrico na Aruba di cual tin masha hopi pa haci.” E director a recorda riba 20 aña pasa caminda tabata tin un caso masha tristo den cual un persona a logra mata su mama, tata y ruman. E tabata un persona cu tabata sufri di malesa psikiatrico. Ora cu e persona aki a bay dilanti hues, e hues a bisa e tempo ey cu e no por a pone e responsabilidad totalmente na e persona aki pasobra e comunidad Arubano tambe ta responsabel pa e situacion cu nos tin na Aruba. Pues den otro palabranan, cu Aruba no tin institutonan pa trata cu hendenan cu ta sufri di e enfermedadnan mental aki.

Bisando esey e director di hospital a realisa cu con importante e paso aki ta, cual ta uno hopi grandi pa e futuro y tin tur confiansa cu e ta bay bira miho. E ta un parti cu no a haya hopi atencion den pasado pero esaki ta bay cambia awo segun hospital y gobierno. E organisacion aki ta nobo pero e lo bay crece masha lihe y lo bay adapta su mes na e necesidadnan di e categoria di pashentnan aki segun sr. Cilie. Nos a puntra e director pa kico esaki a tarda asina hopi pa realisa. E ta contesta cu: “E tin di haber cu fondonan financiero cu nos mester. E ta parce simpel pero e tipo di cuido aki ta hopi caro.” Hopi ta debi na esnan den tereno di Salubridad pa logra convence e politiconan pa yuda nan tuma e stapnan aki segun sr. Cilie. E ta bisa cu esaki a dura largo pero tabata bale la pena pa awor por cuminsa tuma e debido stapnan pa sigui.

Traspaso administrativo
Paaz ta keda habri. Esaki ta bira mas bien un traspaso administrativo, segun sr. Cilie.  E organisacion ainda mester crece pero hospital toch ta keda responsabel. E caminda pa cana ta basta largo segun hospital, pero nan compromiso ta pa yuda fundacion Respaldo pa tuma e cuido aki den un forma responsabel. Psikiatra Hendrikus van Gaalen – experto den e cuido di salud mental – a bisa cu gobierno a para tras di nan pa haci esaki posibel y nan tambe awo ta para tras di gobierno. “Nos tin awo nos prome fundacion pa trata cu salud mental na Aruba y mi ta hopi felis. E no ta bay di mi persona, mi ta bieu caba. E ta bay pa Aruba. Nos a keda hopi atrasa na Aruba compara cu Corsou y otro partinan di mundo. Nos mester cambia lihe si no nos problemanan ta sigui bira mas grandi na Aruba,” sr. Van Gaalen ta bisa.

E dokter ta bisa cu na prome instante a cuminsa reuni cu gruponan mucho grandi di 20 te cu 30 hende pa realisa e proyecto aki. Aworaki ta cuminsando chikito na Paaz cu e parti ambulatorio, traha riba informacion, prevencion y yuda dokternan di cas.

Mas profesional
Actualmente nan tin rond 50 profesional y ta sperando pa haya rond 90 mas pronto cual ainda no ta hopi pero ta suficiente pa cuminsa trata psikiatria na Aruba cu un miho balans segun sr. Van Gaalen. E ta bisa cu na Paaz tin hopi bon profesional pero cu falta di haya mas tool nan y mas calidad den enseñansa.
“Tin hopi cos pa haci,” e ta remarca. Den e prome lunanan di e aña cu ta bin nos lo wak mucho hopi segun e dokter pasobra trabaonan a net caba di cuminsa, pero e ta kere cu pa fin di e otro aña ya caba por cuminsa sinti y wak un diferencia grandi di con ta anda cu psikiatria na Aruba y pa Aruba. Paaz ta chikito y ta pensando riba si lo mester un edificio nobo of si lo bay renoba. Esey ta un cos cu nan mester bay tuma un decision den un par di luna segun sr. Van Gaalen.

E ta haya cu Paaz no mester bira hopi mas grandi pero sigur lo por uza un tiki mas expansion. Pasobra si bay pone enfasis den e parti ambulatorio y bishita hende na luga di interna, lo purba evita di haci e Paaz e ora mas grandi pasobra e camanan por ehempel ta caro. Mester wak bon con ta defini e placa cu nan ta haya y wak bon hunto cu gobierno con ta defini e trabaonan.

Cifra
Tin hopi cifranan di por ehempel cuanto hende ta na SPD of cuanto hende tin na Paaz (unda tin 40 cama so) pero pa check bon cuanto hende na Aruba tin mester di ayudo cu cuido mental ta dificil segun sr. Van Gaalen. E urgencia semper ta yen si pero ta varia riba hendenan cu ta interna na Paaz. Con lo bay sigui den e añanan cu ta bini pa locual ta SPD – si e ta bay sigui funciona su so of lo mester bay -lo mester bay dialoga esaki cu gobierno segun sr. Van Gaalen. Gobierno y director di Salubridad tin cu dicidi riba nan parti kico nan ta kere lo ta e miho cos pa haci. E idea den pasado tabata ta cu e funcion di SPD ta cay bao Respaldo, pero awo mester bay papia cu gobierno pa wak con ta bay haci. Formalmente hospital y Respaldo ta realisa cu mester wak kico ta bay haci cu e departamento SPD, cual ta e intencion ta pa bay traha cu nan tambe. “Na mes momento nos ta realisa ki nan cu varios pashent Paaz ta tumando nan over caba pasobra no por laga e pashentnan aki bira un gap. Nos ta realisa e riesgonan ey y ta purba trata cu ne mas miho y lihe cu ta posibel,” sr. Cilie ta bisa.

 

Dr. van Gaalen y director di Hospital Ezzard Cilie