Segun cu nos por a comprende, nos pais lo ta den crisis… Nos lo no a ripara esey na e actitud di tanto gobierno como oposicion, unda tin un ambiente relaha, cu ta crea e impresion cu tur cos ta OK. Kere cu e imagen ey ta veridico lo hinca nos tambe den e situacion unda nos de repente lo mester lanta for di soño, pa enfrenta e problemanan cu tin na monton. Mas grave ainda ta cu nos no ta mira avance den e reforma, di cual tur hende ta haya cu e mester tuma lugar. Pero, di berdad tur hende ta convenci cu esey ta asina?

Di banda di gobierno nos sa cu nan ta obliga di bisa regularmente cu nan ta pro, ya cu ta nan mester deal cu Hulanda, cu ta e berdadero motor tras di e cambionan proponi. Y oposicion? Di e partidonan chikito nos sa cu nan a campaña cu un agenda pro reforma, pero e partido grandi den oposicion? Fuera di critica oportuno o mas bien oportunista nos no ta mira un plan coherente unda ta brinda un alternativa pa loke gobierno ta haciendo awor. Esey naturalmente no ta asina facil tampoco, pasobra si gobierno tabata den oposicion, y oposicion den gobierno, e tareanan gubernamental lo no tabata otro. Di tur manera, nos ta den un momento di relativo calma, no solamente pasobra tin reces, pero tambe pasobra tur hende ta pendiente pa e siguiente capitulo di e confrontacion entre gobierno di Aruba y esun di Hulanda, contemplando con gobierno ta bay actua.

Sin embargo, realmente nos a spera mas actividad opositor riba tereno di planificacion di e reformanan necesario, dunando un muestra di loke lo a haci diferente. Por ehemplo, den e caso di e reforma fiscal cu gobierno actual a acorda cu Hulanda, ta trata di un reforma bastante profundo di no solamente introduci un otro impuesto indirecto (BTW), sino cu e ta e oportunidad pa deshaci di varios ley practicamente obsoleto, cu ta un estorbo pa funcionamento eficiente di Servicio di Impuesto. Nos ta referi entre otro na un absurdez manera zegelbelasting, un estorbo cu probablemente ta costa mas cu e ta trece aden. Esey ta un di e chikitonan, pero que hubo di e sistema di impuesto di importacion, cu ta parce un selva completo di diferente tarifa, cu ta haci trabao tanto pa comercio como pa aduana mes un dolor di cabez innecesario. Ta como 16 aña pasa cu gobierno a haya e conseho di un equipo di IMF/World Bank pa deshaci di e anomalia ey y introduci un tarifa unico pa tur mercancia. Esey lo a haci administracion gubernamental mas facil y gobierno lo a keda haya mes tanto placa. Comercio lo a beneficia pasobra nan gasto administrativo tambe lo a baha. Pakico anto nunca nos no ta tende di un debate unda ta trece e tipo di alternativa aki dilanti? Menos trabao pa administra importacion mester por conduci na prijs mas abao pa publico, un facil ‘win/win’ di cual nos politico y gremionan empresarial gusta papia, toch…? Pakico anto ta solamente silencio nos ta ‘tende’…? Tin interesnan economico scondi cu ta percura pa nos no avanza den e direccion logico aki? O tin interes gubernamental tambe pa mantene e cos aki? Mientras tanto tur hende ta keto, salvo algun apoyo verbal ora ta conveni, pero ora mester actua…, nada.

E motibo pakico ta actua asina no ta un problema di gobierno so. Nos ta biba den un sociedad cu caracteristica di un berdadero isla: nos ta warda, mescos cu biento, pa cambio yega na nos porta. Ora e yega ‘no tin awa pa laba’ y cada ken wak con e ta atende su situacion. E bentaha politico ta cu, como nos mes nunca ta e actor principal den tuma medida, tin semper un otro pa culpa pa loke ta pasando. Den e situacion den cual nos ta biba, den un pais cu conoce un nivel di gobernacion superior externo, aunke nos politiconan no gusta pa mira e asunto asina, nos no ta mira un maneho total pa indica un caminda pa sali di e situacion cu nos ta aden awor. Nos sa cu esnan den gobierno lo rabia y mustra riba tur e plannan bunita cu nan a traha hunto cu mas di 200 persona di diferente sector di comunidad. E plan t’ey, pero esey no ta nada mas cu un pantaya gigantesco tras di cual nada ta sucede. Esey nan a haci pasobra den e mundo di awendia ta esey ta e PR cu bo mester crea pa bo mes, pero implementa algo…, no. Esey ta e situacion cu e Hulandesnan a bin topa na 2020, den e crisis causa pa Covid-19. Nan a cuminza cu bisa cu e ‘cos aki no ta bay sucede un biaha mas’. Y obedientemente nos politiconan ta bisa cu nan ta di acuerdo, pero despues, ora mester a implementa, e trancamento y tardamento a cuminza. Nos no a spera algo otro, den curso di e trinta y pico aña di gobierno autonomo no ta promer biaha cu tabatin intento, externo, pa inicia proceso di reforma den aparato gubernamental, pero semper e intentonan a caba na nada. Hulanda a ripara caba con dificil ta pa logra reforma, si no tin colaboracion y nan no kier subi e caminda di bin hacie pa nos. Nos politiconan sa esey…