E expresion “ikke niet, maar hij ook…” (“Ami no, pero e tambe”) tabata uno di un di e famoso frerenan cu a para na cuna di nos sistema di enseñansa. Como mucha homber hoben na scol, pensa mal baina pa echa tabata cos di tur siman, segun e storianan cu nos sa tende di esnan di mas edad. Ora cu e frere haya sa kico a pasa, e ta gara un di e probable culpablenan y ta confront’e. Seguidamente e victima den e interogacion ta bisa: “Ami no, pero (Pedro, Luis, Alberto) si… Despues di cual e frere cu un smile grandi riba su cara tabata bisa: “Ja, ikke niet, maar hij ook.” Y despues tur ta haya castigo, mereci of no.

E discurso cu ex-ministro di labor a tira ayera dilanti corte pa prensa tabata haci nos corda e anecdota di e frere di como 60 aña pasa. “Mi no a haci nada malo, pero tur e otronan tambe…” E idea briyante cu e ex-ministro kier presenta den corte ora e apela su caso, ta cu e kier otro politico bin para testigo na su fabor, bisando cu loke e ex-ministro a haci, ta algo masha normal cu nan tur a haci. Nan tur a core campaña, nan tur a pidi aporte na campaña di comerciante den forma di bebida, cuminda, placa. Ta berdad, nan tur a haci esey. Y tanten cu no tin un sistema adecua pa obligatoriamente administra e entradanan aki, nos lo tin un problema cu e trafico di influencia aki. Y ni cu nos tin un ley riba financiamento di parttido politico na vigor, esey no ta implica cu e mentalidad tambe a cambia.

Cu e ‘move’ aki e ex-ministro lo a haci un bon maniobra pa defende su caso, pero pa esnan cu kier kere cu e ta inocente, pero no pa e otronan, cu probablemente ta e gran mayoria. Kico ta e caso? No a acusa e ministro cu el a simplemente busca contribucion di campaña. Ta acusa e ex-ministro di a abusa di su posicion como mandatario pa, a cambio di contribucion ‘in natura’ o en efectivo, ignora y elimina e conseho negativo cu e servicio gubernamental cu tin e tarea di duna conseho riba peticion di personal di exterior, a prepara. Y esey tin un nomber ampliamente conoci, esey ta simplemente ‘corupcion.’

Ta bin acerca e magnitud di e caso. Den e entrevista di ayera tambe e ex-mandatario ta compara su caso cu esun di e ex-ministro presidente di Curaçao cu ya ta sintando su castigo, y ta bisa cu e ta haya su caso hopi menos pisa cu di e ex-premier, y ta haya inhusto cu el a haya mas castigo. Nos no por ta di e acuerdo cu esey. E caso di e ex-premier no tabata algo menor, pero pa bo firma mas di 2000 ‘ontheffing’ den transcurso di algun aña, ta algo cu te awe probablemente ningun mandatario a logra haci. Den e caso e hues a trece dilanti tambe cu e ta haya cu e ex-mandatario a set up henter un makinaria pa comete delito, loke tabata un di e puntonan pisa den e acusacion tambe.

Ademas, ta bin acerca cu den diferente incidente cu a keda trata den corte, a bira bisto con e mandatario tabata abusa di su autoridad. Por ehemplo, e caso unda e tabata ordena e director di labor pa no bay inspecciona na tal restaurant, pasobra e tabata di bay come eynan. E tin suerte cu ta e director aki el a topa, pasobra den pasado lo tabatin director cu lo a bis’e bon cla cu e no tin ningun autoridad pa dirigi e funcionario di Inspeccion laboral y cu si e director, como hefe di inspeccion ta di manda hende bay inspecciona, e presencia di e ministro lo no a import’e un soberano comino. Inspeccion laboral pa tratado no por anuncia su yegada pa inspeccion, tampoco por duna garantia na un ministro cu e por bay come trankil cerca su amigo, pasobra niun hende ta bin strob’e di come. Loke e ex-ministro tabata desea, ta e violacion flagrante di tur cos cu ta sagrado den trabao integro di gobernacion.

Ironicamente ta esaki e hues durante e caso a purba laga e ex-ministro comprende, cu e no tin nada di bisa e ambtenaar, pero mester lag’e haci su trabao. Ta parce cu e observacion di e hues, manera nos por comprende ayera atrobe, tabata en vano. Manera mas mandatario e tambe ta kere cu como ministro bo ta omnipotente, loke no ta e caso. E problema cu nos tin ta cu e maldito ambiente y cultura di miedo crea den ultimo decadanan ta haci cu casi ningun director mas tin e curashi pa para un ministro ora nan ta surpasa limite di nan autoridad.

Lamentablemente, despues di tanto tempo cu e caso Ibis ta coriendo su curso, aparentemente ainda e ex-mandatario no ta comprende e mensahe. Pero, prome cu tur cos, ban wak prome si corte ta permiti pa yama e politiconan como testigo, pa e comedia cu e ex-ministro kier pone riba scenario, bay tuma lugar. Ademas, e ta asina sigur cu lo tin candidato pa bin duna testimonio?

LJMADURO – 11-MAR-2019