Gobierno a reacciona cu satisfaccion visible riba e informe preliminar di IMF, despues di nan evaluacion di cada dos aña di nos situacion economico y financiero. E reaccion tabata na su lugar den e sentido cu e organismo internacional tabatin elogio pa e forma con Aruba a atende e crisis di Covid-19. Y aunke lo tin esnan cu no ta di acuerdo cu e forma con a maneha e crisis ey, en general nos ta destaca positivamente den e region aki e medidanan cu a tuma, tanto den area di salud publico como riba tereno di ayudo financiero pa diferente grupo.

Unda tin trabao, tin eror cometi, esey ta semper, pero mester keda corda cu tabata trata di un crisis asina grandi y profundo, cu ningun pais tabatin inmediatamente un respuesta contundente pa e preguntanan cu a surgi. Si nos wak atras awor, talvez lo tin hende cu ta pensa, cu argumento, cu e promer lockdown tabata demasiado severo pa loke tabatin. Unico problema: nos no tabata sa loke ta bin su tras, asina ta nos a haci loke otronan tambe a haci, y esey ta cera porta. En todo caso, esey ta tras di lomba, si acaso nos haya un crisis ainda, a pesar di vacunacion y test, nos lo tin e manera pa atende esey.

Otro tema ta e situacion financiero-economico cu e pandemia a causa, cu a laga nos den un situacion di debilidad grandi pa e proximo mitar decada, por lo menos. Banda di e elogio anto pa e forma cu a atende e situacion te awor, e informe di IMF ta carga un serie di advertencia pa futuro cercano, cu nos no a mira den e ruedanan di prensa di e mandatarionan. Esey no ta importa, p’esey tin medio di comunicacion pa haci e trabao informativo. Den e edicion aki anto un resumen extenso di e informe di IMF, pa nos por tuma nota di e riesgonan cu nan ta mira. Nan ta multiple y hunto sigur peligroso pa un desaroyo economico sano, pero nan ta manehable, basta nos ta trata nan cu transparencia y franqueza.

Un di e temanan cu a bin dilanti atrobe ta e introduccion di un impuesto indirecto nobo, unda IMF ta keda ripiti nan preferencia di hopi aña, cu ta un ‘Value Added Tax’ (VAT). E acuerdo cu Hulanda ta contempla sea un VAT (BTW) o un ABB estilo Bonaire, sin cu tin un decision. Mientras tanto nos ministro encarga cu Finanzas algun dia pasa a vocifera cu pa e aña aki e no ta mira introduccion di un ley nobo di impuesto indirecto mas, pero den e informe aki IMF ta opina cu lo mester bin cu e VAT den curso di e aña aki caba. E motibo ta cu nan no ta kere cu por warda mas pa amplia e base di cobro, cu pa gobierno lo significa mas entrada, cu nan mester tambe. Un respuesta al caso di banda ministerial lo ta na su lugar aki, sigur pasobra un impuesto nobo na mitar di aña lo no laga hopi espacio pa prepara.

Por observa tambe cu IMF ta adverti pa e gastonan di personal halto, cu ta exigi un reforma structural di e categoria aki, cu nos no a mira ainda. IMF ta haya cu mester bin medida mas structural cu ta garantiza sostenibilidad a mas largo plazo. Esaki tambe ta un punto cardinal den e vision di Hulanda, unda gobierno di Aruba tambe ta subraya e necesidad aki, pero hasta la fecha nos no ta mira mucho. Gobierno tin un plan di maneho pa baha gasto di personal, pero no ta comparti esaki cu nos. Cu e consecuencia cu no por bisa nada negativo, pero tampoco nada positivo di e plan aki, ademas cu ningun di nos por sa te unda a cumpli cu e plan. Nos por comprende pero no hustifica e secrecia cu ta rondona e asunto aki, pasobra ta trata di e problema mas grandi y cu mayor efecto politico di e actual situacion di crisis. Pa hopi aña a keda ‘kick the can down the road’ y awor den e crisis mas grandi di nos historia, gobierno, cualkier cu t’ey, ta haya su mes confronta cu e exceso di mas di 2.000 cupo di trabao, cu ademas ta consumi tur e recursonan cu mester pa otro asunto. Pa colmo, nos ta gasta anualmente otro cuarto di miyon na interes riba e debenan acumula di e sucesivo gobiernonan.

Algun dia pasa nos por a presencia un rueda di prensa di nos mandatario encarga cu Finanzas, unda el a comenta riba e conseho di CAft encuanto e actual presupuesto, cu mester yega Parlamento ainda. Su malestar a concentra riba e punto unda gobierno ta anuncia, segun CAft, cu a corta 11 miyon na gasto di personal na 2020 compara cu presupuesto, pero ta bin awor cu un reserva den presupuesto di 8 miyon florin pa cuponan nobo. Segun e mandatario, CAft no ta comprende e asunto… Pues anos tampoco, pasobra e rueda di prensa a bin te bay, y no tabatin un palabra di splicacion… En todo caso, 80 miyon ta significa por lo menos 80 cupo di trabao nobo, un cantidad suficiente pa exigi amplio splicacion… Nos ta warda e debate den Parlamento.