E no tabata un sorpresa ora gobierno di Aruba a presenta resultado di un conseho cu a pidi IMF, den cuadro di e disputa cu CAft/gobierno di Hulanda, encuanto e maneho financiero den e proximo añanan. Basicamente gobierno di Aruba tabata busca apoyo pa su posicion di no kier tuma medida limitando su gastonan den e proximo añanan. Y esaki naturalmente contra tur conseho razonable cu ta bisa cu bo no por aumenta entrada so, pero mester baha gasto tambe. Pa gobierno e frase aki ta parce di a bira un ‘disco raya’ caba, sin embargo pa otronan e ta keda un exigencia normal y necesario.

Por cierto cu den su ultimo publicacion encuanto e controversia cu gobierno di Aeuba, CAft ta bolbe tres’e dilanti. Den e presentacion di presupuesto 2022, cu ta encera tambe e proyeccion presupuestario multi-anual te 2026, ya caba gobierno a presenta su tesis di no yega na un ‘balanced budget’ promer cu 2027. Desde promer momento esaki a topa cu resistencia Hulandes, unda ta pensa cu Aruba mester yega mas pronto posible na un presupuesto balanza, mas ainda na un surplus financiero, pa por cuminza reduci debe publico di Aruba. E tesis di gobierno ta pa keda crea mas debe te na 2026, algo pa cual e propio IMF, cu awor gobierno ta trece aden pa defende su caso, a adverti den su ultimo reporte na 2021. Den e edicion aki tin tambe un resumen mas extenso di loke, segun nos interpretacion, e proyeccionnan elabora pa IMF ta bisa. Ta di lamenta cu, no pa promer biaha, prensa ta haya informacion tira riba nan, sin cu por verifica si e argumentacion cu gobierno ta destila di e cifranan presenta, ta completo y veridico. Aki nos por drenta den e tema atrobe di transparencia, pero laga esey pa otro dia.

En todo caso, loke e graficonan ta bisa, segun nos, ta cu e proposicion di CAft ta contene e riesgo di (momentaneamente) baha e crecemento real di GDP, pero no ta bay den crecemento negativo. Di otro banda, e scenario aki ta brinda e posibilidad pa den e añanan despues, 2025 bay ariba, nos tin mas crecemento economico cu si nos sigui e modelo di gobierno. Esaki tin un splicacion logico tambe: un gobierno cu ta menos un peso financiero pa economia por percura pa mas crecemento economico, loke ta trece despues, na su turno, mas placa aden pa e propio gobierno. Esaki por parce logico pa hopi di nos, pero lamentablemente no por conta cu nos gobernantenan den e audiencia ey… By the way, esaki tambe ta e manera di pensa cu IMF mes ta presenta rond mundo na tur tipo di gobierno; lo ta ilogico cu Aruba ta e excepcion unda no mester corta gasto. Cu mester haci esey cu tur cautela y prudencia, esey ta un tarea logico pa tur gobierno y den e caso aki no tin pakico duda cu nos gobierno por.

E punto principal sin embargo ta cu gobierno no kier sigui e ruta cu CAft y gobierno Hulandes ta indica. E pensamento di CAft/Hulanda ta, segun bon filosofia Hulandes, ‘eerst snoeien, dan groeien’. Bo ta cuminza promer cu sanea bo administracion financiero, pa crea mas oportunidad pa bo economia crece. Esey no ta bay sin causa dolor. No tur hende ta di acuerdo cu e ruta cu e gabinetenan bao di e actual ministro presidente Hulandes a sigui. El a causa dolor den diferente sector, di cuido te na arte subsidia, y mas. Pero e tabatin un bentaha cu nos no tin: dia Covid a dal Hulanda, nan tabatin pa nan mes y hasta pa yuda nos. Y nos mes… mientras tanto tabata para ‘un man dilanti, un man patras’, manera nos antepasadonan tabata sa bisa. Gobierno actual ta exigi e merito di a percura pa un surplus na 2019 y cu nan lo tabata na caminda pa haci un trabao serio riba tereno financiero, te ora Covid a bati na nos porta. Esey ta berdad y ta mustra bon compara cu e desastre financiero den e gabinete anterior. Pero esey riba su mes no ta hustifica pa tuma un actitud di cu niun hende no tin nada di bisa nan, mientras ta necesario pa yega mas pronto posible na un presupuesto cu ta brinda e posibilidad di cuminza reduci nos debe. Nos no por keda biba den cercania di 100% di debe compara cu GDP pa varios aña mas, mientras nos no sa ki dia otro desastre natural o crea pa humano por yega na nos porta. No ta esey ta hustamente den linea cu e merito cu nan ta reivindica pa loke nan a logra na 2019? Ni cu nos sigui e conseho Hulandes, pa algun decada nos no por papia mes di ‘traha dam pa warda awa’. Loke nos ta haci ta traha dam pa bende awa e aña siguiente pa paga debe. Lo dura hopi promer cu nos yega na e luho di tin reserva financiero, pa cualkier calamidad…

Ta mas cu obvio kico gobierno di Aruba ta busca cu e presentacion parcial aki di informacion: nos Promer Ministro ta na Hulanda actualmente, y segun su propio informacion ta tene reunion cu autoridadnan Hulandes pa loke ta e clabo principal pa gobierno na e momento aki: evita un instruccion di gobierno di Reino. Nos no ta kere cu IMF a duna ‘carte blanche’ pa gasta placa; nan proyeccion no ta mustra esey…