Diaranson 15 di september tabata un dia tristo pa naturalesa di Aruba. E actonan di personanan iresponsabel a trece como consecuencia un daño ambiental den un area hopi turistico di Aruba, na unda ta bay tin efecto financiero y tambe riba bestianan di lama.

Manera a keda conoci, un boto a drenta den area di Conchi y a kibra pida pida den e baranca, causando hopi daño pa coral-, bestianan marino y den e area di e Natural Pool aki. Fundacion Parke Arikok a informa cu nan mester a cera pa turista- of localnan no haci uso di e area aki, pa motibo cu den e boto tabatin gasolin cu a leak.

Bon Dia Aruba a tuma contacto cu Fundacion Parke Nacional Aruba, na unda cu Natasha Silva, ken ta fungi como Chief Conservation Officer y Tyson Lopez, Recreation & Sustainability Manager a splica cu esaki no ta prome biaha cu nan ta tuma e decision di cera e conchi. Algun bes pa aña nan ta haci esaki pa entre otro motibo, ora lama ta bruto, pa seguridad di e bishitantenan.

Pero e biaha aki tabata otro storia na unda cu Silva a conta cu diaranson ultimo nan a haya for di nan rangers riba radio den oranan di merdia e informacion cu tabatin un holor basta fuerte di gasolin den area di conchi Na momento cu a bay check, a haya un boto riba e baranca cu tabata leak gasolin. Igualmente el a informa cu di biaha nan a yama autoridadnan cu a yega mesora, como Kurstwatch y Polis, pa check cu helicopter y botonan tambe y mira si tabatin hende of algo otro den lama. Nan no a haya hende, pero nan si a haya droga.

Di loke ta trata e daño ambiental cu e esaki a causa pa conchi, Silva a comenta cu e gasolin a bay den conchi mes. E boto tabata patras pero un di su tankinan di gasolin cu tabatin aden a kibra y a basha tur e gasolin.

“E boto tin dos tanki di gasolin, pero esun cu a bay den conchi ta uno chikito. Y un otro grandi ta den lama ainda y nan no por sak’e, cu tambe ta leak gasolin ”, Silva a informa.

Ademas el a bisa cu nan a tuma contacto cu Bureau Rampenbestrijding Aruba pa haya nan aviso y te ainda nan ta sigui warda riba dje. Pero nan sa cu ora tin un leak di gasolin of azeta mester ta hopi cauteloso pa deal cu esey. E persona cu lo encarga cu e labor aki mester keda leu for di gasolin, pa motibo cu ta peligroso, na unda cu e por cende na candela hopi facil. Si un boto ta leak, no por sa kico ta e situacion cu e boto y cu e motor na unda cu por explota. Esaki ta loke nan kier preveni pa seguridad di nan personal.

Tocante e leakmento di gasolin, Silva a confirma cu tabata un boto chikito, pero e personanan tabata trece hopi gasolin den dje, mas cu normal pa loke trata un boto chikito asina. Conchi ta ubica na costa cu ta parce un pool cu tin baranca rond di dje; unico cos cu nan por haci cu gasolin ta cu nan ta buscando kico ta e best practices cu ta wordo usa na otro islanan pa wak con nan por saca e gasolin. El a menciona cu por usa diferente material, como spons, pa absorba e gasolin.

“Pasobra nos no kier pa esey keda eynan” Lopez a trece dilanti. Tambe a agrega cu tambe tin diferente kimico pa por usa, pero e kimiconan y nan resultado ta manera plama e azeta. Di manera ey e azeta ta bay full abao den conchi, loke ta resulta mas dañino pa naturalesa.

E daño specificamente ta pa e conchi mes. Silva a confirma cu bastante di e azeta a wordo kita pero e siguiente simannan of por ta lunanan, nan ta bay wak kico e efecto ta riba naturalesa. Nan ta espera cu pa e proximo dianan nan lo haya mas bestianan morto. Diahuebs ultimo nan a haya cabaron tambe cu a fayece, segun Silva a anuncia.

E azeta tambe a bay riba e barancanan y awor e baranca ta un tiki peligroso, pa motibo cu un persona por slip hopi facil eynan. Ta p’esey cu nan a dicidi di cera e conchi pa algun dia. Ayera nan mester a haci un otro evaluacion riba e situacion, ademas di warda riba e decision di Rampenbestrijding pa wak kico nan lo tin cu haci den dianan dilanti.

Bon Dia Aruba tambe a tuma contacto cu Rino Hermans di Rampenbestrijding pa wak con ta nan funcion di colaboracion den esaki, pero te e ciere di edicion aki, Bon Dia Aruba no a haya un contesta.

Tur trabao cu Parke ta haciendo aworaki pa cu e incidente di conchi ta cay den man di Fundacion Parke Nacional Aruba, caminda cu nan ta usando personal di e parke mes pa eherce e trabaonan aki. Lopez a splica cu ta mas tanto ta oranan di trabao cu nan ta hincando den dje cu materialnan mes.

Lopez a menciona cu nan ta hayando cancelacion di tours, na unda cu nan ta perdiendo fondonan loke ta nifica cu e situacion aki lo tin un impacto financiero.

Conchi ta ubica casi memey di e parke, na unda cu Silva a sigura cu e daño ta den area ey so. Pero nan a sigura cu nan no tin indicacion si esey a yega te Hadicuri pa motibo cu e tankinan no ta asina grandi – si e boto tabata mas grandi, kisas e daño lo por tabata pio.

Actualmente personanan por haci hike y yega na conchi, pero ta importante pa trece dilanti cu esunnan cu kier yega na conchi sea canando of cu auto mes, tambe mester tin e banchi pa por drenta parke, pa motibo cu esey ta un rekisito pa ley, cu tin cu paga pa drenta Parke Nacional. Na e momentonan aki nan tin rangers na conchi cu ta indica cu personanan no mag di baña den e pool tanten cu nan no por sigura e calidad di awa.

E hecho cu personanan ta drenta di manera ilegal cu boto a bin tumando luga frecuentemente, pero Parke no tin autoridad den esaki, mirando cu tin di haci cu control di costa di parti di Kurstwatch y Polis Maritimo – ta nan tin cu haci e control.

“Esaki ta un les pa nos, pa otro biaha si algo asina pasa con nos por adres’e mas lihe posibel y na e manera mas lihe posibel. Sigur nos tin cu bay sinta den dianan aki y adapta con nos ta hacie, mirando cu nos no ta haya colaboracion di otro instancianan, cu den futuro si algo asina lo pasa, si ta responsabilidad di Parke pa haci e limpiesa, pa nos sa mas miho con pa hacie” Lopez a sigura.

Como mensahe pa otro instancianan, Lopez a expresa cu mester traha cu mas colaboracion posibel mirando cu Parke ta un organisacion cu experiencia y conocemento den conservacion di naturalesa. Tin ora por ta tin cierto conocemento cu nan mester cu e departamentonan aki tin, pa asina hunto por bin cu plannan di con pa remedia esaki mas lihe posibel y lo por yuda nan den futuro.