E delegacionnan di e tres islanan autonomo ta na Den Haag atrobe. Hulanda ta anfitrion e biaha aki pa e encuentro di e parlamentonan dentro di Reino cu ta tuma lugar dos biaha pa aña. For di e tamaño di e delegacion di Aruba nos por deduci, talvez eroneamente, cu ‘cos ta bon’, no tin pakico spaar placa riba e tipo di biahe aki… Hopi lo pensa cu ta bon posible pa organiza e tipo di encuentro aki di otro manera, ademas di e pregunta pakico no por limita esaki na un vez pa aña.

Acaso nos no a siña nada di e pandemia? Hopi asunto nos a siña di organiza y realiza for di distancia. Pero, nos parlamentarionan lo defende e forma di traha costoso aki cu e argumento cu no ta trata di e partinan oficial, sino tambe di loke ta discuti ‘den pasillo’, e famoso ‘wandelgangen’ unda por profundiza mas cu cierto persona(nan), loke por tin un efecto positivo riba e manera con e persona o su partido ta contempla un asunto. Esey ta berdad pero esey no ta splica algo. Esey ta e pregunta si entre e encuentronan oficial ta keda un comunicacion mehora usando e medionan digital cu nos ta aprecia mas ainda desde cu e crisis di Covid-19 a bishita nos. Y esey mas ainda pasobra nos no ta mira tanto avance den e asunto cardinal di ultimo añanan, y tambe den e proximonan: un acuerdo final integral di cooperacion y reforma, cu ta beneficia tur partner.

Nos ta acercando fin di 2022 cu pasonan sigur, y no tin vista ainda riba un acuerdo riba e propuesta Hulandes, cu pa mala suerte a haya un nomber asina expresivo, den sentido negativo, na Papiamento: COHO. Nos ta na dos aña y seis luna desde inicio di e pandemia, cu a duna empuhe na e iniciativa Hulandes pa yuda financieramente, pero cu condicion pa e cos aki no bay pasa un biaha mas. E crisis a gara nos cu cierto parti di nos bistimento na un nivel demasiado abao unda e no mester ta, y nos mester a bay di acuerdo. Nos tur conoce e storia aki, asina ta no mester ripiti. E problema ta cu den e periodo cu a transcuri nos a mira asina poco avance, cu no ta mustra bon pa e periodo nos dilanti tampoco. Hecho ta cu, segun ta conveni, tin ora nos gobernantenan ta bisa cu nan no mester ningun sermon Hulandes den kico mester haci pa nos avance economico y social, pa esey nan mes tabatin plan caba. Na otro momento ta bisa net lo contrario, cu ta Hulanda a pone cuchiu na nan garganta… Contal cu nos ta bayendo pa tres aña di deliberacion y ainda no tin vista riba un comienzo di e trayecto mes, aunke riba cierto elemento tin preparacion tumando lugar y hasta tin algun asunto a keda casi cla, cu asisencia Hulandes.

Esey ta por ehemplo e caso di e Autoridad pa Fair Trade, y tambe e ley di Proteccion di Consumidor, cu a keda aproba y publica tres luna pasa. Sin embargo, Aruba lo no ta Aruba si no tabata falta algo… Kico asina? Un di e aspectonan mas importante di e ley di proteccion di consumidor a keda falta: e decreto di regla general (Landsbesluit HAM), den cual mester stipula e interes comercial maximo cu un prestamista por aplica. Cu e consecuencia cu tur dia cu pasa, tin entidad di credito ta aplicando interes cu pa definicion lo cay bao di e denominacion ‘woekerrente’ y cu sigur mester keda aboli. Esey tabata e proteccion cu tabata falta grandemente den un pais civiliza, toch? Awor, cada dia cu pasa ainda ciudadano ta haya nan ta conveni un prestamo cu aki poco dia ta ser categoriza como ‘abuso’? Cu nos a comprende, awor no mas ta bay analiza kico e porcentahe mester ta. Di tur e tempo cu tabata prepara e ley, no a haci nada anto? Ta con a hustifica den e Memoria Explicativo di e ley pakico tabata necesario pa establece un maximo, si bo no a bin cu evidencia di tal? Y tampoco a tuma nota cu huez den caso concreto, pa falta di un limite legal, a stipula caba loke nan ta haya razonable?

Tuma na cuenta cu nos no ta trece e cosnan aki dilanti como critica personal. E ta mas bien pa mustra riba e realidad grandi di nos como teritorio chikito semper lo tin problema cu resolve tur asunto, pasobra nos no por tin semper tur profesional o experto den cas pa atende tur asunto te den detayes. Si nos bira mas consciente di e realidad ey, anto nos por cuminza mira cooperacion, por ehemplo cu Hulanda, cu un vista mas realistico y mas habri, y no na cualkier momento expresa e sospecho di cu nan ta ‘bezig ta coloniza nos atrobe’, a frase faborito di varios di nos lidernan cu di e forma ey ta tapa nan falta di conocimento, tirando e culpa riba esun cu si sa. Esaki ta e ambiente den cual den Reino mester yega na un ley di consenso? Nunca. Y esey pasobra simplemente riba e islanan aki ainda tin demasiado hende, y politico, cu no kier ‘pottenkijkers’; nan no kier acompañamento ni mucho menos supervision. Y esey pa bon motibo, pa nan mes, pasobra tras di cada asunto, tin e interesnan special cu mester cuida, toch?