E malesa di VPH ta consisti di un grupo di virus cu ta provoca e infeccionnan di transmision sexual mas frecuente na rond di mundo. Segun algun centro di Control y Prevencion pa Enfermedadnan di Merca, 14 miyon di persona ta afecta pa aña den e pais ey.

E aparicion di e malesa aki den muchanan cu frecuencia ta asocia cu casonan di abuso sexual. Un motibo di hopi preocupacion cu mester tene na cuenta ta cu por contagia di VPH cuminsando di cuero pa cuero.

Den muchanan ta afecta tanto e cuero como e membrananan, dependiendo di e tipo. Aunke hopi di nan no ta presenta sintoma, cerca otro lo por provoca e aparicion di fret y infeccion den su parti intimo.

Durante un entrevista cu Bon Dia Aruba a haci cu Jurette Croes, Communicatie Adviseur -Bedrijfsvoering na Directie Volksgezondheid Aruba (DVG), el a splica cu na Aruba, na aña 2014 a introduci e vacuna contra VPH den e programa di vacunacion escolar. Esaki ta pa tur mucha muhe den klas 6 di scol basico, cu tin edad di mas o menos 11 pa 12 aña. Tur scol ta participa den e programa nacional di vacunacion escolar, incluso e scolnan special.

“E vacuna ta hopi importante, pa motibo cu ta duna proteccion optimal contra VPH na edad hoben aki y cu no tin ningun costo pa nan mayornan”, Croes a expresa.

Tambe el a informa cu e meta di tur vacunacion ta primeramente pa preveni malesa. Mester vacuna prome cu bin den contacto cu e bacteria of virus cu por causa e malesa, den e caso aki VPH, cu por causa cancer na boca di matriz ora e mucha bira adulto.

Ta existi 12 tipo di VPH cu ta yama di ‘riesgo baho’, pa motibo cu nan no por causa cancer na boca di matriz, sino cambionan of fret. Croes a declara cu na Aruba e vacuna ta dirigi entre otro contra e tipo 16 y 18, esun cu ta causa mayoria di caso di cancer na e boca di matriz.

Riba rednan social, tabata existi hopi controversia riba e vacuna aki pa motibo cu mayornan por considera cu nan yiunan lo por cuminsa nan bida sexual for di un edad trempan. Croes a sigura cu cada persona mester dicidi pa su mes na cual momento e kier cuminsa tin contacto sexual cu otro persona.

“Si un mayor no ta laga vacuna su yiu contra VPH, e hoben ta core mas riesgo ora e ta cuminsa un bida sexual cu otro persona”,Croes a bisa. Tambe un hoben desde 16 aña por dicidi pa su mes pa tuma e vacuna si esaki no a tuma luga den scol basico. Den e caso aki por acudi na Departamento Salud Publico, seccion di malesa contagioso (DBZ).

Studionan clinico ta comproba e siguridad di e vacuna aki den muchanan y eficacia di prevencion di infeccion y malesanan. Tambe nan ta sugeri e potencial di e vacuna pa reduci e carga di e malesa asocia cu VPH den e poblacion, comprobando cu cada vacuna den e programa nacional di vacunacion pa mucha, incluso vacuna contra VPH, tin evidencia cientifico amplio, Croes a specifica.

Di loke ta trata efectonan secundario di e vacuna, Croes a manifesta cu e mucha por haya dolor na e brasa caminda a pasa e hangua, y por haya un poco keintura despues, e efectonan aki ta temporal y nunca ta severo.

Di mesun manera, Croes a splica cu mayornan no tin obligacion pa vacuna nan yiu. Na Aruba e mayoria di e mayornan ta eligi pa vacuna nan yiu boluntariamente.

Tocante cifranan di vacunacion pa VPH, Croes a informa cu na Aruba durante aña escolar 2018-2019 a vacuna 513 mucha muhe (63%) den klas 6 na scol basico.

Desde 2014 a vacuna un total di 2,457 mucha muhe na scol. Tambe Croes a bisa cu na e momentonan aki nan no tin cifranan recien disponibel, pero entre 2007 y 2011 a keda diagnostica 45 hende muhe na Aruba cu cancer na boca di matriz. Entre 1999 y 2017 a fayece un total di 50 hende muhe a consecuencia di cancer na boca di matriz, di e cifra aki 34% tabatin un edad bou di 55 aña.