Gobierno den e dianan aki ta ‘entre la espada y la pared’. Di un banda e asunto di produci un presupuesto 2020 segun protocol, adapta eventualmente presupuesto 2019 segun cu un instruccion di Reino por dicta. Di otro banda, atende e creciente malcontento di e sindicatonan cu ta representa funcionario publico, cu ta luchando pa ahusta salario segun inflacion reciente. Pa ambos banda ta conta cu nan kier gana e bataya 100%, sin embargo nan posicion ta hopi diferente. Pa e sindicatonan e situacion ta mas facil, nan ta pone exigencia y lo bay wak kico nan ta logra, eventualmente cu accion.

Pa gobierno e situacion ta diferente, unda no tin espacio pa maniobra. No cu tin poco espacio pa maniobra, simplemente no tin. Manera e coalicion aki mes a anuncia na inicio di e periodo di gobernacion, nan a hereda un pais den un crisis financiero gubernamental, no un crisis economico general, loke ta algo hopi distinto. En todo caso, e indicadornan cu ta aplicable den e caso aki, ta mustra den direccion di un crisis financiero gubernamental: mas di 4000 miyon florin di debe, plus mas di un biyon florin di debe extra di proyecto PPP, cu ta crea extra compromiso pa presupuesto, un patrimonio negativo di mas di 2,5 biyon florin di Pais Aruba, y gasto fiho grandi cu no ta laga espacio pa inverti den otro asunto importante. E piedra di mula mas grandi na nek di gobierno ta e payroll enorme di en total Afl. 735 miyon na gasto di personal, incluyendo tur entidad gubernamental cu ta haya pago di presupuesto plus e sector subsidia, pa cual gobierno no por sconde y cu ta mas di 50% di presupuesto. Esaki ta implica cu gobierno tin bon argumento pa bisa e sindicatonan cu no tin placa?

En principio sí, pero no ta trata solamente di bisa awor cu no tin, pero mester brinda perspectiva tambe ki dia si lo tin. Por ehemplo, ofreciendo un perspectiva di planifica un saneamento di e aparato publico, pa crea posibilidad pa a lo largo cumpli cu compromiso di indexering. Aparentemente no tin un plan general pa esaki, loke nos ta tende ta un par di medida marginal cu no ta yuda tanto pa crea espacio. Manera e supuesto saneamento di e ‘overtolligheidspoule’ cu a logra reduci, pero cu varios di e empleadonan publico aki regresando na trabao. Esey no ta yuda pasobra sinta na cas nan ta sali mas barata, pasobra awor nan tin tur e gastonan di un puesto di trabao tambe. Gobierno tin criterio pa cuanto un puesto ta costa pa metro cuadra; conta esey riba e salario cu a keda mescos, ademas di e derecho acumula di promocion y ‘periodiek’. Ta p’esey nos tin duda tambe riba e cifra anuncia cu lo spaar cu e reduccion di e poule, ya cu un parti grandi a keda riba payroll toch. Otro medida manera e areglo di VUT realmente no ta yuda tampoco, pasobra e ta un areglo voluntario y no ta yuda pa baha cantidad di personal unda mester, pero ta laga iniciativa na e empleado publico mes. Esaki pa tur gobierno ta logico, dentro di e filosofia di ‘no ta busca guera cu ningun hende.’

Pero awor e banda di e sindicatonan. Obviamente nan no tin tanto gana pa nos corda nan riba nan acuerdo cu gobierno anterior di 2014, unda a acorda henter un schema pa aumenta salario gradualmente a traves di incremento gradual di e diferente premienan, di 2014 te 2024. Nos no ta bay den discusion cuanto inflacion esaki ta cubri, di ki tempo, etc. Ta bay pa e pensamento cu na 2014 a sinta na mesa cu gobierno y a yega na concenso cu no tabatin espacio financiero na e momento ey pa compensa e empleado publico. Y awor tampoco… Manera semper, gobernacion ta continuacion, y di banda di actual gobierno por scucha tambe cu ta cumpliendo cu e acuerdo aki, aunke no necesariamente nan ta di acuerdo cune. Y si nos ta franco den e asunto aki, realmente gobierno mester a tuma e posicion cu no tin espacio pa ehecuta e acuerdo ey tampoco, aunke nos por comprende cu pa no polarisa mas ainda, ta bin cu un propuesta pa duna algo despues di 2024. Pa e sindicatonan esaki ta nada mas cu cinismo, pero nan mester por comprende cu di berdad no tin pa duna… Talvez lo tabata miho si gobierno no a ofrece nada, tanten cu sindicatonan no ta bay di acuerdo cu un ‘clean up’ den gobernacion, pa crea miho perspectiva pa esnan cu ta keda. Pa e sindicatonan ta masha facil pa sinta exigi mas placa, cu necesariamente lo mester bin di loke gobierno ta ranca y lo ranca mas ainda di esnan cu e cartera mas plat, cu no ta e empleadonan publico, sino e gran parti di e empleadonan den sector priva, cu no tin ni garantia di trabao ni di salario. E consecuencianan di e medidanan tuma na 2018 lo bira mas severo, si gobierno mester bin cu mas medida pa paga ambtenaar mas ainda, causando mas inflacion pa nos tur. Tur esaki ta hiba nos na e pregunta clave: ki parti di e palabra NO e sindicatonan no ta comprende?