Den cualkier eleccion den cualkier pais tin un competencia di promesa bunita cu e partidonan ta haci. Tin di nan ta realistico, otronan ta keda bastante leu di realidad. Ta na e votado pa dicidi ki balor real e ta duna na un promesa asina.

Den e campaña di 2009 nos por corda e firme compromiso di e partido actualmente den gobierno cu nan tabata bay elimina e BBO, introduci pa nan adversario grandi cu tabata goberna. E campaña tabatin exito, ya cu hopi hende no tabata tanto di acuerdo cu introduccion di e impuesto nobo aki. No tur conseho tabata den direccion di e eliminacion aki. Por ehemplo Camara di Comercio a conseha gobierno pa transforma e BBO den un BTW (of VAT) cu lo tabatin e bentaha cu e no ta cumulativo y por lo tanto lo no tabatin un efecto asina fuerte riba inflacion.

Gobierno sin embargo a continua cu e plan y a logra solamente elimina mita di e 3%, ya cu kita full e impuesto no tabata cuadra cu e gastamento di placa cu a start inmediatamente ora e ekipo gubernamental nobo a tuma rienda. Kita e otro mita lo a significa fia mas placa ainda, pasobra ningun momento so e gobierno tabatin plan pa reconsidera su gastonan. Si nan a elimina e BBO totalmente, lo nos a yega e abismo financiero hopi mas rapido ainda. Awor a tarda te 2014 prome cu e intervencion Hulandes a pone un paro na e gastamento di placa sin ningun criterio valido.

E les cu nos por a siña di tur esaki ta cu ora nos scucha promesa electoral, pa bunita cu nan ta zona, nos mester purba analisa ki validez real nan tin. Y cuanto e promesa ta bay costa nos finalmente. E regla di oro pa tene na bista ta, cu tur gobierno kier aumenta nan entrada, pero nan ta odia baha gasto. Esey contrario na loke nos ta siña na scol caba, cu bo administracion financiero personal mester ta den balans. Aparentemente no tin scol pa gobierno asina ta cu nan no ta tuma esaki como punto di salida.

Den e campaña actual tambe lo nos bay topa cu promesa cu tal o cual partido ta haci. Nos no a tende tur ainda pero den curso di e lunanan nos dilanti nos lo haya sa mas di nan. Pero nos lo trata nan riba nan contenido realistico, di e miho manera posibel. Un di e temanan cu a bin dilanti algun biaha caba, ta e tema di baha e edad di pension. Nos ta sigur cu tin bastante ciudadano cu no ta contento cu e aumento di e edad di pension pa 65 aña, introduci un par di aña pasa. Mester bisa si cu e aumento ta bayendo gradualmente, cu mita aña cada aña, cu consecuencia cu na 2024 nos lo yega na e edad di 65 aña pa cobra AOV, entre otro.

Di diferente banda nos ta tende awor cu ta considera baha edad te na 62 aña, loke lo implica cu dentro di poco lo simplemente para e proceso y no sigui aumenta e edad di 62 pa 65. Kico ta e consecuencia di esaki? Nos ta kere cu e director di Banco di Seguro Social a pone e asunto bon cla: baha bo por baha semper, basta bo ta dispuesto pa acepta e consecuencianan financiero. Bo ta haya un grupo mas grandi cu ta bay cobra tres aña mas di pension y e gastonan ey mester paga for di e fondo, cu lo no ta suficiente pa esey. Consecuencia: mester pone mas placa den e fondo, cu ta bin den forma di mas prima. Corda cu nos ta pagando caba, empleado y dunado di trabao hunto, un balente 14,5% na prima di AOV. Ta posibel pa calcula cu bastante exactitud cuanto prima mester bin acerca pa nos yega na cubri e gastonan extra. Pa facilita e debate den e tempo venidero, lo ta bon si nos por conta cu un calculacion di esaki. Anto nos por mira ken tin gana di carga e peso extra aki y apoya consecuentemente esunnan cu ta boga pa esaki. Esun cu ta dispuesto di defende e asunto, ta su bon derecho, pero nos mester papia cu e cifranan nos dilanti.

Tin un asunto relaciona cu esaki y esey ta e flexibilisacion di e edad di pension. Esaki ta crea e posibilidad cu un persona por bay cu pension prome cu tempo. Bunita, pero e consecuencia ta cu e ta haya menos pension, proporcional na e tempo cu e no mester warda pa cuminsa cobra. Tambe ta algo cu por calcula basta exacto cuanto mester entrega. Por cierto un comision di Dialogo Social cu participacion di sindicato, gremio empresarial y gobierno a propone e posibilidad caba algun aña pasa. Gobierno no a duna oido na esaki e tempo ey pero e ta algo cu por reconsidera atrobe.

Punto di salida ta keda cu mester ta honesto cu e ciudadano y splica exactamente kico e posibilidad aki ta encera y kico no. Al fin y al cabo, no mester ripiti pasado cu promesa cu no por cumpli.