Loke a mustra como un candela serio, inicia pa prensa opositor, cu e anuncio di exigencia di secretario di estado Raymond Knops di aumenta BBO, kita 300 empleado publico di trabao y introduci ‘sugar tax’, a haya un contesta pronto di banda di gobierno cu esey no ta e caso. Si loke gobierno ta bisa ta berdad, lo ta trata di Knops su preocupacion pa e inclusion di e gastonan di personal bao di e limite pa e gastonan aki, y mas informacion tocante e reforma fiscal. Tur esaki, pa por atende e asuntonan aki den e prome reunion di Conseho di Ministro di Reino despues di reces cu ta programa pa fin di augustus. E ultimo aki en todo caso nos ta kere cu ta corecto, y un indicacion cu gobierno Hulandes no ta bay tarda pa atende e asunto financiero di Aruba y ta bay haci esaki den un forma contundente. Ta trata di dos asunto den cual ta necesario actua.

Uno ta loke CAft a constata cu na nan parecer gobierno di Aruba no ta cumpliendo cu e acuerdonan, entre otro no cumpliendo cu e criterionan pa e limite di gastonan di personal, pasobra a tene e gastonan di e Plan di Crisis Social apart mientras cu CAft ta haya cu nan tambe ta parti di e gastonan cu no mag surpasa e limite (Afl. 479 miyon). Otro recomendacion tabata cu mester yega na un acuerdo cu gobierno di Reino pa stipula un limite tambe pa e otro gastonan di personal cu no ta contempla den e suma di 479 miyon aki, cu ta gastonan di e ‘Hoge Colleges van Staat’ (Rekenkamer, Raad van Advies, Staten) y DOW. Nos a yega di comenta na varios ocasion pakico no ta fiha e gastonan total di personal segun e normanan internacional cu Raad van Advies ta aplica den nan conseho anual riba presupuesto. Den e conseho aki nos por constata cu pa 2019 e total di gasto di personal ta yega na Afl. 735 miyon, loke ta duna un imagen totalmente diferente di e seriedad di e situacion financiero di gobierno. E suma aki ta mas di 50% di gasto total di gobierno. Cu CAft awor ta recomenda e cambio aki ta parce nos un paso positivo pa por tin un imagen mas realistico di e gastonan.

Tambe CAft den su ultimo carta a yega caba na conclusion cu minister encarga cu finanzas no ta bay entrega un plan integral di reforma fiscal, manera nan a pidi, pa por evalua kico a largo plazo e reforma fiscal por significa. E contesta tabata cu lo informa nan segun gobierno ta pasa den e fasenan di e plan di reforma. CAft no ta acepta esaki, tambe pasobra tabatin medida planifica pa e di dos parti di e aña aki, den cual nos ta caba, cu no a cristalisa y por lo tanto ta crea un problema financiero extra pa gobierno di Aruba. Na nos parecer no tin un plan di reforma fiscal ainda y pues no tin nada pa entrega tampoco. Entre tur e opcionnan impopular ainda gobierno no por scoge, ta nos impresion. Esaki ta otro motibo pa transmiti nan preocupacion pa gobierno di Reino, cu recomendacion pa un ‘aanwijzing’.

Esaki ta un tema cu lo ta riba agenda pa fin di augustus. Pero esey no ta tur. Ta bay atende tambe e asunto di e cambio di ley (LAft) aproba pa Staten luna pasa, cu cual gobierno Hulandes absolutamente no ta di acuerdo ya cu asina practicamente a elimina supervision di Reino. Discutiendo e opcionnan pa haci reparacion y reinstitui supervision di Reino, facilmente ta yega na e conclusion cu no tin ningun sentido pa discuti cu gobierno di Aruba pa bay parlamento cu un version nobo di e ley, cu no ta contene e cambionan cu e fraccionnan di gobierno di coalicion a introduci via un amienda. Por bolbe pone un amienda y tur cos lo ta tempo perdi.

E unico opcion cu ta keda pa gobierno di Reino y esey ta pa impone un ‘Rijkswet’ similar na esun cu ta na vigor pa Curaçao y Sint Maarten caba. Pa haci esaki, nan no mester di consentimento di Aruba. E ley di e otro islanan yama ‘consensuswet’ pasobra a bay di acuerdo pa sanea finanzas di e islanan y como condicion Hulanda a pone e ley di supervision como condicion; pues asina tanto ‘consensus’ e no tabata tampoco. A proposito, e ley di supervision di Aruba ta un ‘copy, paste’ di esun di e islanan, y asina nos lo ta bolbe na e origen…

Kico e resultado di tur esaki lo ta anto? Un monton di buya, cara rabia na tur dos banda di oceano, y finalmente Aruba ta bay keda cu supervision financiero di Reino di tur manera. E diferencia ta cu gobierno di Aruba por bay bisa cu nan a purba, ‘pero ta e Hulandesnan ey mes kier impone’… Cu esey talbes por impresiona un publico no asina bon informa, pero mester tene cuenta cu tempo ta cambiando. No ta sigur cu un gran parti di poblacion ta bay apoya gobierno den esaki. Nos ta corda 2014 tempo cu e prome ministro a haya hopi menos apoyo cu nos Gobernador?