Finalmente parlamento di Aruba a aproba e cambionan den e ley local di supervision financiero (LAft) den un reunion cu a extende te den anochi. Esey en todo caso por a pone un fin na e preocupacion di varios hende cu lo por a bin un repiticion di e sucedido di 2019, unda dos parlamentario di e partido mayoritario, cu awe ta ministro, a haci un intento pa ‘delete’ gobierno di Reino for di e ley local. A aproba e cambio ridiculo aki, cu actitud aprobatorio di nos Promer Ministro, pero despues a bin e golpi di realidad di Reino: e ley apobra nunca a yega na e fase di aprobacion final, cu firma di Gobernador, pa e por a bin na vigor. Esey a keda asina tur e añanan despues. Loke gobierno no tabata kier a admiti, cu un biaha mas nan a yega na e limite di nos autonomia… Gobierno di Reino no por prohibi parlamento di Aruba haci loke nan ta desea, pero tin instrumento pa para ley local indesea bin na vigor. Nan ta varios, entre otro den nos Statuut.

Ta pesey e tabata un sorpresa pa nos cu gobierno a bay busca un opinion experto encuanto e pregunta si Aruba por haci cambio unilateral den e ley local. Pa esey nos no mester e opinion ey, nos a yega di splica na varios momento cu Reino semper tin instrumento pa pone un gobierno local na su lugar. Pero e obhetivo gubernamental tabata otro. E opinion experto mester sirbi pa desaproba e argumento di gobierno Hulandes cu nan ta insisti den un ley di Reino, pasobra Aruba lo por cambia e ley unilateralmente. Lo tabata mas honesto si Hulanda a djis bisa cu nan ta harta di e negociacion cu gobierno di Aruba, envez di usa e argumento aki. E punto unda e asunto ta keda pega ta e actitud negativo cu gobierno di Aruba ta mantene pa cu e ley di Reino, loke a resulta tambe for di e expresionnan gubernamental den e tratamento dialuna anochi, di parlamentario y di e ministronan. E observacionnan negativo, entre otro recordando nos di e hecho cu parlamento di Aruba den mayoria no ta sostene un ley di Reino, ta mustra malo pa e negociacion cu mester tuma lugar ainda pa yega na un ley di Reino. Realmente nos no ta mira un actitud positivo pa yega dentro di poco tempo na un acuerdo. A keda e riesgo cu awor e supervision financiero den un ley di Reino lo keda pega, riba un punto hopi clave: e supuesto ‘consenso’ cu mester ta e base di e ley di Reino. Nos por imagina un situacion di un ‘impasse’ unda gobierno Hulandes lo mester bay dicidi kico pa haci, si no por yega na consenso cu gobierno di Aruba. Por resulta awor cu ta gobierno Hulandes ta haya su mes maniobra den un posicion di dilema: no por avanza cu e ley a base di consenso, y no tin un base pa actuacion cu otro articulo di Statuut den man, cu no ta requeri consenso, al contrario. Simplemente no tin un situacion di emergencia na Aruba cu ta hustifica esey. Ta parce cu gobierno di Aruba a siña algo den transcurso di ultimo añanan, y cu loke nan a siña ta en todo caso cu nos ta un entidad subalterno den constelacion di Reino y tin un nivel di gobernacion riba nos. No por gana e bataya di cambia e ley di Aruba na nan antoho, aki e ‘autonomia’ no ta funciona. Pero, ta visto cu riba e punto di e asina yama ‘consenso’ por hinca gobierno Hulandes den un preta. A hinca tur cos cu gobierno Hulandes tabata desea den e ley local, garantizando asina cu no por bisa cu no tin supervision financiero vigente. Y tempo ta parce mas na banda di gobierno di Aruba cu e ta na banda di gobierno Hulandes. Rumbo pa eleccion na 2025 por anticipa cu e recursonan t’ey pa cumpli cu e reduccion di debe, sigur den e promer añanan. Awor ta bira visible pakico a tuma medida asina fuerte: gobierno por proba cu nan no lo ta balanza dado momento na rand di bolbe na un situacion financiero precario, cu un deficit financiero menazando, loke lo a causa preocupacion na Den Haag. E imagen cu lo kier crea ta cu gobierno tin cos bao control, y no por desmenti cu por tin perspectiva pa logra esey, aunke tin tambe otro aspecto cu no ta yuda. Pa cuminza, e peso di interes extra cu mester paga por lo pronto, 6,9% riba e debe cu Hulanda. Aunke e no ta tanto un consideracion pa gobierno; ta pesey a percura pa tanto placa extra di impuesto. Pero ta na e otro partidonan pa usa esaki politicamente, y esey no lo ta oportunismo, sino critica real den un caso real. Den e cuadro aki nos ta haya falta di un actitud mas activo y critico pa cierto asunto cu ta toca posicion di e partidonan opositor directamente. Por ehemplo, pakico no tin critica cu desde publicacion di e reportahe di promer kwartaal di 2023, algo prescribi pa e mesun ley cu a modifica algun dia pasa, nos no a mira cifra mas di e aña aki? Acaso transparencia financiero no ta importante? Pa nos como medio di comunicacion si esaki ta keda importante. Ademas, di e manera aki ta yuda crea e impresion cu ta conveni gobierno, cu e entradanan abulta di gobierno no tabatin efecto pa pueblo. Y si ta bon noticia so tin, esey ta otro argumento pa cuestiona un ley di Reino…

LJMADURO – 20-DEC-2023