Nos no a ni yega na mitar di e cantidad di caso activo cu nos tabatin na e punto culminante di e crisis di coronavirus dia 16 di september 2020, tempo cu nos a surpasa e marca di 1.600 caso activo. A logra contene e crisis y nos a baha na un nivel aceptable di caso activo, aunke nunca a keda permanentemente bao di 100 caso activo pa dia. Pakico e crisis ey a afecta nos menos, aunke tabatin bastante morto pa lamenta? Pasobra nos no a surpasa e limite di atencion posible na Hospital. E mesun dia 16 di september ey nos tabatin 29 na Hospital riba sala, y 11 den ICU. Ayera, alrededor di 600 caso activo, nos tabata conta 14 persona den ICU y 30 riba sala… Kico esaki ta bisa nos?

Na promer lugar cu ora ta contempla cifra, no por wak uno so. No por conclui cu, pasobra nos no a ni yega mitar di e cantidad di caso activo pa dia na september 2020, anto no mester ta preocupa. No tur brote ta mescos, y esun aki definitivamente ta mustra diferente, loke por ta efecto di e variantenan cu a surgi. En todo caso, no por bisa cu no tabata na su lugar pa interveni fuertemente awor, y no warda mas sperando cu cos por drecha. Esey por ta e caso y si esey ta asina, mihor ainda, pero tabata imposible pa sinta warda mas tempo pa… pakico realmente? Ta di spera cu, a pesar di e dianan di fiesta na caminda, nos por haya e sensatez y madurez di comporta, pasobra un brote di Pasco Grandi riba esun existente caba por pusha nos te na otro banda di e limite, e maximo di loke nos por atende aki na Aruba, cu e perspectiva cu opcion fuera di nos pais ta masha limita. No ta manera den temponan normal cu nos por manda cuanto hende cu mester pa exterior pa tratamento medico. Loke, de paso sea dicho, ta un costo asina halto caba cu nos lo mester revisa nos maneho den esaki; pero esey ta tema pa trata na otro momento.

Ademas, den e discusionnan tocante e necesidad of no di e medidanan tuma ultimamente, a surgi tambe awor e tema di vacunacion di e stranheronan indocumenta. Nos ta tende varios supuesto solucion facil, pero e realidad ta cu ta trata di un tema complica. Pa cuminza, cierto momento, segun cu e poblacion legal, local y stranhero, haya nan vacuna, e grupo di riesgo mas grandi cu ta keda ta e stranhero indocumenta. No ta asina ilogico anto pa lanza e pregunta kico mester haci cu nan? E contesta tecnico logico, los di sentimento pro o antistranhero lo ta: vacuna nan tambe pasobra esey ta yuda nos yega na un situacion mas sigur pa loke ta salud publico en general. E opcion aki ta esun cu ta yama mas reaccion emocional di esnan cu ta haya cu e hendenan ey no tin nada ta haci na nos pais y cu mas pronto por manda nan pa nan pais, mihor. En principio e pensamento aki no ta algo di rechaza, pasobra esun cu mester por ta aki ta esnan cu ta pertenece aki y esnan di otro nacionalidad cu ta permanece na e isla riba un base legal. Asina nos leynan, y di tur otro pais ta bisa, y ta pone sancion riba permanece di forma ilegal den un pais cu no ta di bo, entre e medidanan esun di pone bo ‘porta afo’.

Sin embargo, e mero deseo aki no ta resolve e asunto. E no ta splica pakico nos no ta actua asina, y no solamente awor, sino pa practicamente 30 aña caba. E situacion actual cu nos tin, unda ta papia di diezmiles di stranhero ilegal, no ta algo cu a surgi cu yegada di un grupo reduci di Venezolano cu lo por claim un status di refugiado, pasobra mayoria no a yega di e manera ey aki. Ademas, nos ta papiando di otro nacionalidadnan di nos region, cu di tur manera no por claim un situacion na nan pais cu ta hustifica nan declara nan mes refugiado. Pakico nan ta aki anto? Pasobra nos ta bibando tres decada di maneho di negligencia di nos autoridadnan, cu ta haci cu awor, den e pandemia aki, nos tin un poblacion indocumenta di miles, cu pa tratado internacional nos mester duna nan dak riba na cabez, cuminda riba mesa y cuido medico adecua, segun cu e circunstancianan ta exigi. Awor, pregunta: Tin un manera sigur y razonable pa percura pa e hendenan aki bay nan pais a corto plazo? Ta parce nos cu no, sigur no pa grupo grandi. Si esey ta asina, anto gobierno actual, cu ta carga peso pa tur gobierno anterior cu no a maneha e asunto aki corectamente, lo mester asumi nan responsabilidad segun tratado, tanto na interes di nos mes y…, di e hendenan aki.

Si nos tin un situacion di peligro grandi di contagio pa nos poblacion regular, y e metodo mas simple pa resolve e problema aki ta pa vacuna tur hende (ilegal), anto ta esey lo mester haci. Cu esey ta bisa cu mester mantene e maneho menos cu mediocre cu a hiba semper pa cu persona indocumenta? No, esey mester cambia tambe, di inmediato.