Un di e eventonan mas importante siman cu a pasa tabata continuacion di e caso penal contra e ex-ministro/actualmente parlamentario. Expresionnan di inocencia, haci pa e acusado principal mes a haya amplio cobertura den prensa. Esey no ta implica cu mester ta di acuerdo cu su ponencianan. Cu e mes y su sernan mas cercano ta haya cu e ta inocente, no ta kita cu pa yega na un caso penal, ta significa cu bastante evidencia a ser entrega caba na momento cu a pidi permiso pa e entradanan hudicial na e lista largo di adres cu a haya bishita hudicial.

Nos por mira aki un paralelo cu e caso na residencia di ex-presidente Mericano na Florida, unda un monton di evidencia a conduci na un huez federal su firma riba e peticion. Cerca nos na Aruba, siendo parti di e tradicion hudicial Hulandes, esey no ta otro. Ministerio Publico no a lanta un dialuna mainta cu gana di laga un (ex-)mandatario trompica pasobra esey lo tabata conveni algun gobernante di e momento ey. Loke tabatin riba mesa tabata denuncia serio, y documenta, cu a conduci finalmente na firma di huez comisario riba e peticion local. Segun nos informacion Ministerio Publico tabata na altura di e caso di corupcion aki promer cu a dicidi di bay tras di e colega encarga cu Labor na 2014. Nos no conoce e motibonan pa warda cu e caso aki, posiblemente falta di capacidad di investigacion pa maneha varios caso asina grandi a hunga un papel importante. Otro consideracion por tabata cu den e caso particular aki, tin un ‘paper trail’ bastante amplio, cu ta haci cu varios aña despues ainda presencia, o den cierto caso ausencia sospechoso, di e paper trail cu mester t’ey, na e departamentonan concerni, na entidad di registro di propiedad inmueble, na oficina di notario, ta haci cu por construi un bon caso, practicando pacenshi. En todo caso, e dia di huicio a yega, y si mester warda varios aña ainda pa e huicio final, e proceso lo sigui.

Tambe tabata conoci, di diferente otro caso y documento cu a yega na man di prensa, e custumber, laga nos yam’e sumamente peculiar, di e mandatario di acorda peticion pa tereno di inmediato sin cu e aparato administrativo por a haci su trabao. Hasta a mira documento publica di compania cu a haya nan peticion honra promer cu e compania a lanta cerca notario… Ta e total falta di respet pa tramite oficial, cu no ta conta aparentemente pa esnan cu ta pertenece na e circulo intimo di e mandatario, cu a crea henter un reputacion negativo, hopi antes cu autoridadnan hudicial a dicidi di inicia e caso penal. Y naturalmente esnan cu ta defende e politico acusa di corupcion, ta ripiti cu “tur acusado ta inocente te ora nan keda condena”, pero esey no ta kita cu durante e proceso ta bin dilanti detaye informativo cu ta duna un impresion negativo di e persona acusa. Esaki ta implica cu no mester publica nada, te dia huez dicidi den e caso? Esey hamas.

Sin embargo, no pa promer vez, ni ultimo, nos ta bolbe trece dilanti cu no ta importante solamente pa informa comunidad obhetivamente encuanto tur aspecto, spectacular of no, di e caso aki, sino cu mester contesta e pregunta cardinal: ta kico nos ta siña di tur esaki? Aki nos tin un preocupacion mayor, pasobra nos no por ripara cu tin un esfuerzo pa tuma e medidanan cu ta haci, talvez no imposible, pero en todo caso hopi mas dificil un repiticion di loke a tuma lugar. Es mas, tin un investigacion hudicial andando cu a conduci na un entrada hudicial na e departamento cu ta administra tereno mas cu un aña pasa, cu tambe a haya un nomber bunita cu ta referi na nos avifauna local. Aunke nos no tin nada contra uso di e nombernan aki pa identifica caso, ta di spera si cu nos no ta caba cu henter e nomenclatura disponible sin cu ta pone un paro na e practica nefasto aki di abuso di propiedad publico. Awor, por ta cu nos ta hera y cu e caso a surgi hustamente pasobra tin mihor control awendia. Pero e ora nos a keda cu e duda pakico ningun mandatario a sali pa reclama elogio pasobra el a mehora algo, mientras cu nos a custumbra caba cu tur siman tin algo di gaba den publicidad di delaster un detaye di posible avance den e departamentonan. No por bisa cu gobierno ta fayando den su PR, aunke e nivel informativo ta laga hopi di desea.

Por ultimo, e asunto di e funcionamento di e acusado como parlamentario. E situacion ta simple: ta un berguenza cu Aruba no conoce regla adecua pa impedi cu un parlamentario, bao investigacion hudicial, ta sigui funciona manera nada a pasa. Hasta un neishi di corupcion manera Sint Maarten a haya, como regalo Hulandes na 2010, den nan constitucion regla pa tanto ministro como parlamentario, e stipulacionnan pa ora mester suspende nan pa via di ta bao investigacion penal. Nos no ta carga speranza cu algun dia nos ta yega na e tipo di areglo aki. Semper lo tin esnan den parlamento cu ta haya, hasta ora e compañero ta den KIA, “ta polis, OM y huez ta actua riba manipulacion politico”. Nos tin hopi pahra riba e lista ainda…