editorial 2_15_1.jpg

Siman pasa y  e siman aki nos por presencia e ‘novela’ den diferente capitulo di e amienda pa introduci derecho civil pa pareha cu no ta entre homber y muhe. Entre e maniobranan pa pospone e tumamento di decision den e asunto aki tin un cos cu a keda bon cla: porfin nos a yega na un tema unda e gobierno aki no ta mustra curashi, mucho menos vision y menos cu esey ainda, liderazgo. Pero no ta nan so ta paralisa internamente pa motibo di e tema aki. Oposicion pa suerte ta oposicion y no ta nan a hinca un activista pro matrimonio di homosexual den nan team y haci promesa cu awor ta resulta dificil pa cumpli. Pero den e mesun condicion lo nan tabatin e mesun problema, cu ta uno di cual ningun por scapa, esta complace dos grupo grandi cu electoralmente ta importante y dificil di ignora.

Den e situacion aki no ta straño cu ta surgi e idea di laga pueblo mes dicidi. No ta parce mal idea ya cu si ta depende di e partidonan den parlamento nos no ta bay tin un decision ni den dies aña. Tur tin miedo cu un grupo keda rabia cu nan y ademas tin hende den nan seno cu ta representa tur dos banda. Pero, una bes nos purba e instrumento di referendum pa pueblo mes expresa opinion riba tema importante, e siguiente pregunta ta: pakico nos no ta haci mas uzo di e posibilidad aki? Na pais manera Suisa cu ta un di e paisnan democratico miho organisa, regularmente ta haci uzo di e posibilidad di laga pueblo mes papia, na luga di laga parlamento dicidi. Y no mucho tempo pasa a tene referendum na Gran Britania pa dicidi si ta keda den Union Europeo si of no.

Por ta cu uzo di referendum ta un bon opcion den otro caso tambe, specialmente si tin duda cu un decision den parlamento lo haya e base di apoyo di pueblo den practica despues tambe. Y considerando nos tamaño, algo mas di 110.000 habitante, mester ta posibel organisa referendum riba termino corto, sigur si nos pasa pa votacion electronico. Bisando esey, ta importante enfatisa si cu no tin nada malo cu e sistema actual di votacion. E ta tarda un poco mas pa por tin e resultado final, pero henter e proceso cu ta aplica awendia ta trece cune cu tin un participacion bibo di tur partido envolvi den e proceso. Nan ta sinta hunto den cada urna electoral, ta conta tur voto y ora tur cos  ta cla y tur hende ta conforme, anto  ta manda e resultado pa e sede central electoral. Esaki ta implica cu na e momento ey ya caba a haya tende di tur e partidonan envolvi cu e resultado di tal urna ta completamente bon y aproba. Den e caso di un votacion electronico tambe por surgi duda si resultado di un urna ta corecto. E control riba esey lo mester tuma luga di otro manera pasobra hasta den e caso cu a duna cada votado un prueba di papel di su voto, nan no ta disponibel pa control na e urna. Pero sin duda algun lo tin e maneranan digital pa sigura cu tur cos ta bay na ordo si scoge pa esaki.

Un bentaha importante di vota cu mas frecuencia por ta cu e publico ta custumbra y e ta bira algo di rutina, cu por yuda nos libra di e necesidad di  tanto propaganda y bochincha, cu ta costa un monton di placa, cu ta exigi sponsor grandi cu despues ta bin cobra nan placa den forma di fabor special, loke ta hiba nos na patronahe politico y corupcion… enfin, nos ta comprende unda nos ta bay.  

Pero ban bolbe na e tema unda nos a cuminsa. Nos mester ta consciente cu hasta den un referendum, pa bunita cu e por ta como maximo expresion di democracia, semper lo tin perdedo. Nunca un referendum, mescos cu un decision den parlamento, por complace tur hende.  Importante si ta pa e formulacion final di e texto di ley ta duna maximo expresion na boluntad di mayoria, pero den un forma coherente y manehabel. Di nada ta sirbi tampoco pa formula ley pa purba acomoda mas opinion posibel y nos ta termina cu un formulacion troci cu na final di cuenta ta resulta problematico den ehecucion. Nos por tende awor cu den seno di e partido den gobierno ta buscando con pa haya un rectangulo rondo, of un circulo cuadra, pa por hinca e amienda concerni aden. Nos no por haci nada mas cu desea nan hopi suerte den purba tene nan fraccion hunto.

Den tur esaki, sin embargo, tin un cos cu ta sigur y esey ta cu entre conviccion religioso cu ta rechasa un posicion di igualdad entre pareha di mesun sexo y pareha di muhe y homber, y e escogencia pa duna e posibilidad legal aki, ta imposibel pa acomoda tur opinion y keda na bon cu tur hende. P’esey, si partido(nan) politico tin miedo di dicidi, laga pueblo mes haci esey y pronto.