Dialuna Parlamento di Aruba a aproba e ley di FASE (Fondo di Asistencia Social di Emergencia). En conexion cu esaki Minister di Labor, Energia y Integracion, Glenbert Croes, a duna un conferencia di prensa ayera, durante cualunda el a toca algun punto cu a sali na cla basa ariba e rapport di CAD (Centraal Acciuntantsdienst) riba FASE.

Den edicion di Bon Dia Aruba ayera a publica un splicacion amplio tocante e rapport di CAD riba FASE y e iregularidad cu a encontra den e programa, entre otro pagonan dobel, pago na personanan cu ya caba tabata ricibi sosten financiero di otro areglo, pago na personanan den servicio cu salario, personanan cu tabata ricibi pago di pensioen, personanan cu tabata traha part-time pero a ricibi e pago di FASE a base di un trabao full-time, ademas di continuacion di pago di FASE despues cu personanan a fayece of a emigra.

CAD a tuma nota tambe di abuso y uso indebido di parti di personanan independiente, personanan den servicio publico, y personanan cu ta brinda bienes y servicio na Pais Aruba (goederen en diensten, esta contractonan individual).

Minister Croes a indica durante e conferencia di prensa cu na dos ocasion su persona y e comision di FASE a haci peticion na CAD pa haci investigacion, pa motibo cu ta hopi trabao, ta placa di pueblo y riba esey mester tin un control hopi grandi. Segun el a remarca, el a entrega e rapportnan di CAD – cual e ta enfatisa cu e no a wordo pidi pa entrega, pero a haci esaki ariba e base di transparencia.

“Si nos mester cuantifica tur e procesonan cu nos mester a atende di solicitudnan di prome biaha plus prolongacionnan, bo ta papiando di 83.740 caso, sea ta solicitud nobo of prolongacion cu mester a wordo atendi den un programa cu no tabata existi niun caminda na mundo. Riba peticion di nos, CAD a bin haci control pa wak bon of mal uso di e sistema y tambe con nos ta atendiendo cu e programa aki, den bista cu FASE no tabata existi niun caminda”, e minister a bisa.

Manera menciona, durante su investigacion CAD a encontra diferente problema, iregularidadnan, den e proceso di FASE. Durante tratamento di e ley di FASE dialuna, parlamentarionan di oposicion cu a vota contra, ta atribui nan voto contra e ley di FASE na e problemanan aki cu a keda detecta. Minister Croes a expresa su malcontento contra e parlamentarionan aki y a duna un ampliacion tambe riba e problemanan aki.

Den caso di pagonan dobel, na unda 35 persona a ricibi pago dobel, Minister a indica cu ora FASE a cuminsa e prome otorgamento a sucede den un transhi di 3 luna, no tabatin prolongacion ainda y na luna di mei subsidio di salario a cuminsa.

Esaki kiermen, segun e minister ta indica, cu den luna di mei e dos programanan ey a coincidi cu otro. Durante control a detecta e casonan aki y sea subsidio di salario a wordo para of FASE a wordo para, pa asina por haci calculacion pa e persona no keda cu e placa extra, pasobra e idea tabata pa e placa rindi pa yuda mas hopi hende posibel.

Den e casonan na unda e persona a ricibi FASE y pago di bijstand, cu tabata un total di 49 persona, inmediatamente na momento cu a detecta esaki, Minister Croes a remarca, a tuma accion y probablemente nan bijstand a wordo para pa asina nan cuminsa cobra bijstand back ora cu e placa cu nan a haya “a wordo usa”.

Pa loke ta e personanan cu a cobra pensioen y FASE, Croes a splica cu Gobierno di Aruba conscientemente riba proposicion di su persona a bay Conseho di Minister pasobra nan a haya conseho huridico. Tin pensionado cu no tin suficiente aña bibando na Aruba, no ta hayando pensioen di biehes completo, cu tin un trabao pa nan por mantene nan mes. “Bo por wak e hecho cu e ta pensionado, pero e ta trahado y a base di principio di igualdad a tuma e decision cu si e persona tambe perde trabao, a pesar cu e tin pensioen, e tambe ta bin na remarke pa FASE”, el a bisa.

Minister Croes a subraya dos caso na unda cu e personanan cu aplica pa FASE of cu tabata ricibi FASE a fayece. El a indica cu dos persona cu ora nan tabata na bida a aplica pa e programa y un di nan wardando pa su FASE a fayece. El a expresa cu esaki ta un tema delicado y cu mester atende cu comprension y humanidad. “Imagina bo cu e persona cu a fayece tabata e unico cu tabata trece entrada na cas, bo ta laga e famia desampara? Con bo ta bay atende cu e temanan ey? Bo no por atende cu e temanan aki sin comprension, sin humanidad.” [red. Den caso cu e persona cu fayece tabata e unico cu tabata trece entrada na cas, e famia lo haya derecho di pensioen, dus no ta e caso cu tabata necesario pa otorga FASE na un fayecido.]

CAD e indica tambe cu un total di 29 persona cu ta riba payroll di gobierno a cobra FASE. E minister a indica cu ora CAD a haci e investigacion, nan a señala 29 persona cu ta riba payroll di gobierno di gobierno cu a haya FASE. Na momento ey minister y su comision a pidi CAD haci un investigacion mas amplio pa asina nan por haya un bista di cuanto hende nan ta papia dje. E resultado tabata cu na 2020 tabatin 20 hende y na 2021 tabatin 39 hende, claro tin di nan ta coincidi tur dos aña.

Tambe tabatin hendenan cu ta traha pa Pais Aruba cu ta invalster na diferente caminda, of tin hende cu tabatin algun tipo di contract (contract individual) y tin un relacion cu gobierno y a atende cu e casonan ey tambe. Pero pa tur caso cu a wordo señala y detecta, inmediatamente a tuma contacto cu instancianan concerni y e instancianan di gobierno ta esnan cu a tuma e pasonan necesario.

Minister Croes a menciona cu un total 1463 hende a haya FASE y loonsubsidie y esaki a wordo atendi cune, na unda sea nan FASE a wordo para of nan loonsubsidie a wordo para y e placa ta wordo salda.

Sra. Sabine de Groot di comision di evaluacion di FASE a declara cu e ta compronde cu despues cu nan a divulga tur e rapportnan den parlamento lo tin critica. “Mi no ta bisa cu critica ta malo, critica por ta constructivo. Ami semper ta tuma tur e criticanan cu nos a haya for di ARA y CAD como critica constructivo”, el a expresa.

El a indica cu hende cu ta mira e rapport, ta wak loke a bay robes solamente, pero nan no a puntra na ningun momento na su persona, na minister of na su ekipo, kico nan a haci pa tuma accion riba e casonan cu a bay robes.

“Mi ta haya hopi lamentabel pasobra si nan tabatin un minuut di nan tempo nan por a yama y mi por a splica kico tur nos a haci. Cada caso cu CAD of ARA a bisa cu algo no ta klop, nos a sinta hunto cu e ekipo, cu tur instancia envolvi y nos a actua riba tur caso”, el a enfatisa.