editorial 2_15_1.jpg

Un declaracion publico di Conseho Consultativo (Raad van Advies, RvA) ta algo sumamente excepcional. Un di e organismonan mas halto di nos sistema democratico tin como tarea duna su opinion riba tur proyecto di ley cu mester bay parlamento. E conseho mester ta liber pa forma su opinion den tur trankilidad y semper ta expresa su mes como conhunto y nunca como miembro individual. E experiencia den trinta aña ta cu e conseho semper a sa di mantene e postura corecto cu ta cuadra cu e posicion cu e organismo tin. Tambe e conseho mester ta cuidadoso den eligi su miembronan cu mester carga aprobacion ademas di gobierno mes, ya cu e nombramento ta via un decreto nacional (landsbesluit).

E atake recientemente den parlamento contra un miembro di RvA na man di nos ministro encarga cu turismo ta di condena pa diferente motibo. Pa cuminsa no ta cuadra cu su funcion pa defende su proposicion di ley, acusando otro cu nan opinion (contrario) no ta sirbi pasobra nan a ser influencia pa un miembro cu ta traha den sector hotelero y por lo tanto lo ta papia imitando “his master’s voice”. Aparte di e bahesa di e expresion riba su mes cu no ta digno di e posicion di un ministro, mucho menos den parlamento, ta straño cu awor ta conveniente pa corda cu e persona en cuestion ta empleado di un empresa grandi cu den e caso particular aki tin un opinion diferente. Pero un pregunta: dia cu a nombra e persona aki, tabata un bentaha cu e tabata traha na e empresa aki, di cual ta conoci cu e doñonan ta ferviente aliado di e partido na cual e ministro ta pertenece? Of simplemente e tempo aya e ministro a ‘lubida’ di protesta contra e nombramento pasobra e lo a desea di tin hende cu no ta liga na un empresa cu un label politico explicito asina? No, nos no a tende nunca nada di banda di e ministro aki cu e persona ey lo ta ‘un representante’ di e compania den RvA.

Si awor e ministro ta haya cu e opinion di RvA ta influencia indebidamente pa e persona aki, anto e mester proba esey. Bo no por simplemente acusa hende cu no por defende nan mes pa motibo di e posicion cu nan ta aden. Y laga nos duna un claridad asina leu cu nos por como medio di comunicacion: nos a lesa cu atencion henter e conseho di RvA y mester bisa cu e partinan mas pisa y negativo pa e proposicion di ley cu e ministro a tribi di pone nan dilanti, no ta e partinan unda e experiencia como gerente hotelero lo a hunga un papel. E punto cu nos ta considera mas pisa ta cu e ministro a haci un asalto riba un ley existente cu ta cay bao di otro ministro, en bes di laga traha un ley drechi separa. E ministro, cu no ta custumbra pa ningun hende contradecie, naturalmente no a considera cumpli cu e ‘dictum 5’ cu su ley a haya, cu ta significa e conseho mas severo cu RvA por duna, esun di no manda e ley pa parlamento mes… Ademas cu RvA mes a caba di declara cu den e caso aki tambe a sigui e reglanan interno, pa maneho di posibel conflicto di interes, cu a haci cu e persona aki no a participa na e deliberacionnan encuanto e conseho aki. Si no tin prueba di lo contrario, hasta ora bo ta ministro, bo tin pa acepta esey.

Pero den tur esaki, ta ken mester tuma paso contra e ministro? Obviamente ningun hende no por bay hues, pasobra e ta manda nan pa …parlamento! Y kico ta pasando eyden? Logicamente ningun di e diesdos lacayonan ta exigi di e ministro pa mantene respet, pasobra aparentemente ningun di nan tin e estatura moral pa haci esey. Pero unda oposicion a keda? E ministro aki a caba di insulta parlamento completo nengando e rapport di PWC cu  pa regla di constitucion e mester a duna parlamento, y despues, ora no tin reaccion, ta bay asina leu pa insulta un organo halto institui pa constitucion di nos pais.

Awor, cu e ministro ta actua manera e ta actua no ta nada straño. No ta di awor e ta conoci como un ‘bully’ cu ta kere cu insulto y palabra grosero ta efectivo den politica. Lamentablemente e unico luga pa para e practica bergonsoso aki ta den parlamento. Su coleganan di partido no ta haci nada, consciente cu nan estadia eyden ta di ‘cabes di boto’ y cu tin un ley, nunca skirbi, cu nan ta respeta, y esey ta cu disciplina di partido ta bay riba regla di constitucion. Esey ta pone e responsabilidad pa sikiera señala y condena e practicanan aki den man di oposicion, a pesar cu nan sa di antemano cu cualkier proposicion pa condena e actuacion di e ministro lo keda frustra inmediatamente pa e lacayonan. Pero esey ta suficiente motibo pa haci nada? Acaso parlamento no ta un plataforma pa comunica cu pueblo?