“Wat mij opvalt, is dat men op Aruba sterk focust op het begrip ‘win-win’,” zei de Nederlandse premier Dick Schoof tijdens zijn bezoek aan Aruba afgelopen weekend, als onderdeel van zijn kennismaking met het Caribische deel van het Koninkrijk. Die opmerking maakte hij tijdens een kort persmoment na een rondleiding in het Dr. Horacio Oduber Hospitaal en de faciliteiten van het Crisis Management Office.
“Hoewel veel van de gesprekken over samenwerking en ondersteuning onder de verantwoordelijkheid vallen van de staatssecretaris, vind ik het belangrijk om rechtstreeks te communiceren met de minister-president van Aruba en andere instanties. Ik vertaal het ‘win-win’-begrip als de manier waarop Nederland en Aruba, op basis van gelijkwaardigheid, met elkaar kunnen samenwerken. Dat is de essentie,” aldus Schoof.
Na zijn ochtendloop – zijn gebruikelijke routine – bracht Schoof een bezoek aan Alto Vista Winery en Pok Pok Chickenfarm om een indruk te krijgen van de economische activiteiten die kunnen bijdragen aan voedselzekerheid op Aruba, één van de speerpunten uit het Landspakket. “Dit is een voorbeeld van creatief ondernemerschap,” aldus Schoof. “Voor een land dat veel moet importeren, is het cruciaal om sectoren te ontwikkelen die die druk kunnen verlichten.”
Volgens Schoof is dit essentieel, omdat Aruba zich moet voorbereiden op zelfstandigheid. In dat kader gaf hij aan dat Nederland het proces steunt om te komen tot intensievere samenwerking tussen Colombia en Aruba. Nederland ondersteunt ook het idee van een investeringsfonds waarin Aruba zou kunnen investeren in duurzame projecten, maar hij benadrukte dat Nederland zich (nog) niet gecommitteerd heeft aan een bijdrage. Premier Mike Eman liet aan Bon Dia Aruba weten dat het onderwerp wordt besproken met staatssecretaris Szabó, waarbij Schoof duidelijk aangaf dat Szabó verantwoordelijk is voor de verdere afspraken met Aruba. “Het idee van een investeringsfonds is goed, maar het moet worden opgebouwd met Arubaanse middelen. De leningen die Nederland heeft verstrekt, zijn gelden die moeten worden terugbetaald aan Nederland; ze vormen geen schenking en zijn dus niet bestemd voor een investeringsfonds,” zei de Nederlandse premier. Hij onderstreepte dat de relatie met Aruba goed is, ook al zijn er soms verschillen van mening.
Vluchtelingencrisis
Wat betreft zijn bezoek aan het ziekenhuis zei Schoof onder de indruk te zijn van de verleende diensten, van spoedeisende hulp tot chirurgische zorg. Hij noemde het een moderne instelling die zich continu inzet voor kwaliteitsverbetering. Hij kreeg onder meer een rondleiding langs de intensive care, en er werd hem gevraagd om medewerking zodat Aruba kan deelnemen aan het inkoopnetwerk voor medicijnen – iets wat op Bonaire al gebeurt.
Daarnaast werd Schoof geïnformeerd over de uitdagingen rondom de behandeling van ongedocumenteerden op Aruba. Voor dit jaar alleen al zouden er meer dan 300.000 openstaande rekeningen zijn (wereldwijd zijn er meer dan 20 miljoen). “De diensten van HIAS worden niet langer verleend, en formeel worden de kosten in eerste instantie doorgerekend aan de cliënten zelf. Als dat niet lukt, probeert men betaling te verkrijgen via de overheid,” legde Jaco Vroegop uit.
Aruba heeft zich tegenover de Verenigde Naties verplicht tot naleving van vluchtelingenverdragen, wat betekent dat de overheid verantwoordelijk is voor de gezondheidszorg van vluchtelingen op het eiland. Voorheen kreeg Aruba hierbij ondersteuning via HIAS, maar sinds de ambtstermijn van president Donald Trump ontvangt deze internationale organisatie geen financiering meer om vluchtelingen op Aruba te helpen. “In principe is dit een taak van Aruba zelf,” benadrukte Schoof tijdens de persconferentie. “Nederland staat zelf ook voor grote uitdagingen met asielzoekers en werkt eraan om migratie beter te controleren. Hier ligt ruimte voor samenwerking en wederzijds leren. Als de nood te hoog wordt, kunnen we samen aan oplossingen werken.”
Premier Mike Eman gaf aan Bon Dia Aruba aan dat het niet de bedoeling is om voor elk probleem naar Nederland te stappen, maar dat de intentie is om de aanwezigheid van vluchtelingen op Aruba te formaliseren, zodat een groot deel legaal kan toetreden tot de arbeidsmarkt en zo ook kan bijdragen aan sociale fondsen. De verantwoordelijkheid ligt bij de minister van Justitie, die volgens de wet en de verdragen het bevoegde instituut is voor vluchtelingenzaken. Volgens Eman is het proces om veel vluchtelingen te legaliseren al op gang gebracht.
Tijdens de rondleiding in het ziekenhuis werden er ook presentaties gegeven door de teams van het Crisis Management Office onder leiding van de heer Rino Hermans. Schoof liet weten tevreden te zijn met de inzet van Aruba om te investeren in haar weerbaarheid in geval van calamiteiten – of het nu gaat om natuurrampen, ongelukken of publieke gezondheidscrises.
De dag werd afgesloten met een bezoek aan de gevangenis KIA. Volgens Schoof kijkt hij tevreden terug op een waardevolle ontmoeting op Aruba, waar hij goede gesprekken heeft kunnen voeren met mensen die zich inzetten voor het welzijn van het eiland.
