Den e ultimo reunion (virtual) cu gobierno tabatin cu CAft, a bolbe expresa e preocupacion cu ta mantene pa e aña aki tambe e exigencia di corta Afl. 60 miyon den AZV. Den e relato cu nos a haya di e reunion no tabatin un comentario o decision kico por haci. Ta mantene e decision, o ta propone pa haci e austerisacion na un otro lugar den finanzas publico, loke ta parce nos e pregunta logico cu lo sigui, si acaso e otro banda ta dispuesto pa scucha argumento. Manera semper, den tempo di crisis solucion semper ta haci dolor, y mester bin di un banda: manera ta bisa na Hulandes: “het moet uit de lengte of uit de breedte komen.” Nos no por djis propone cu no ta corta mas den AZV anto laga e asunto te ey. Y mester bisa cu tin argumento pa no corta mas, cu no ta mero opinion politico, sino hecho. Un analisis rapido di e situacion di AZV.

E organismo di ehecucion di gasto di cuido medico tabata na 2019 na un nivel di Afl. 444 miyon di gasto. Pa 2020 tabatin proyecta gasto di Afl. 490 miyon. Pero a mantene e gastonan na Afl. 470 miyon, mientras entrada di prima y BAZV naturalmente a cay considerablemente, te na Afl. 373 miyon, mientras cu na 2019 por a nota ainda tabatin entrada total di alrededor di Afl. 480 miyon proyecta. Esaki segun cifranan di e Uitvoeringsrapportage 4 di 2020 y e relato anual di AZV di 2019. E relato anual di AZV ta importante pasobra eyden nos ta haya e proyeccion di gasto y entrada pa e proximo añanan, unda nos por lesa – cu cierto preocupacion – cu esaki no ta wega: gasto ta proyecta pa subi di e 462 miyon menciona pa 2019, te na Afl. 539 miyon na 2023. Pa 2021, si no tabatin crisis mes, lo tabatin un gasto previsto di Afl. 512 miyon. Anto nos no a conta e gastonan extra di e crisis di coronavirus aden. Esaki ta simplemente e crecemento ‘normal’ bao di impulso di nos desaroyo demografico, cu na 2019 caba tabata percura pa un gasto promedio di Afl. 4.077 pa cada un di nos…

Pero ban bolbe un rato na e asunto di e cortamento di dos biaha sigui di Afl. 60 miyon. E tamaño di AZV, entrada y principalmente gasto, no ta di tal indole cu bo ta corta 120 miyon anto bo no ta ripara. Ademas, cu e cifranan conoci te awor nos no ta mira tampoco cu tabatin un cumplimento cabal cu e reduccion di gasto ordena ey, pero esey lo nos mira den e cifranan definitivo di 2020 di AZV, pasobra contrario na hopi di e entidadnan estatal cu no ta presenta cifra, e organismo aki, papia kico cu bo kier, aña tras aña ta pone henter su que hacer financiero na disposicion di esun cu ta desea di lesa. En todo caso, nos argumento ta cu ta dificil pa nos mira un di dos aña di 60 miyon menos den gasto di cuido medico, y ta kere cu mester considera no corta asina drasticamente den e categoria aki.

Bisando esey, tin algun pregunta inmediato pa contesta. Uno ta: cuanto si por corta sin haci daño grave na e sistema? No ta mustra mucho serio si nos cuminza grita awor cu no ta corta nada mas. Despues ta bin e pregunta: den ki categoria di gasto tin cos cu no ta asina prioritario y cu mehoracion di eficiencia por haci e sistema opera riba un base mas economico. No cu e ehemplo aki ta bay salba AZV, pero djis pa ilustra unda nos ta: ainda ta sucede cu por ehemplo un pacient di curazon mester bay te na despacho di su docter di cas, pa busca un ‘verwijsbrief’ pa subi den su auto atrobe anto hiba e papel aki na despacho di su cardiologo… Nos ta papiando aki di e tipo di pacient cu no ta cura di nan enfermedad ‘por arte de magia’ sino cu nan ta esey pa resto di nan bida. No por drecha e tipo di situacion aki? Na 2021?

Pero nos ta sigui cu e preguntanan clave. Si no por corta tanto, anto parti di e austerisacion lo mester bin di otro caminda, asina simple esaki ta. Gobierno den e situacion aki ta bao presion di dos manera: un ta cu si no corta den AZV, pa ley gobierno mester compensa e deficit anualmente. Si no por aumenta presupusto, gobierno lo mester corta den su presupuesto pa ‘make up’ pa e diferencia otro caminda, unda e mester haci esey? Unda e por haci esey? Di e manera aki nos ta yega atrobe na e pregunta, y contestanan, di semper: gobierno mester baha gasto. Ya no ta cuestion di voluntad mas, sino di mester. Si nos tira un vista riba e lista di cos cu ta candidato pa corta aden, no tin tanto alternativa. Nos no ta bay menciona nan tur, nos ta dedica regularmente basta atencion na esey,pero ta preocupante cu nos no ta mira nada ainda di preparacion di e trayecto necesario pa por facilita reduci volumen di nos aparato gubernamental. Y keto bay e pregunta ey ta sigui bin riba nos: si no ta AZV, unda si…?