No por descarta cu turismo lo keda afecta den e proximo simannan. Aunke cu Aruba mes no tin como meta pa cera porta, mester tene cuenta cu e decision di Corsou y Boneiro pa cera frontera cu Aruba lo tin su impacto. Y turistanan ta tende kico ta pasando na Aruba. Pues no mester cera wowo pa realidad cu esnan cu tabata planea pa bin, lo por cancela nan biahe. Asina Director di ATA Ronella Tjin Asjoe Croes a bisa Bon Dia Aruba.

Sra. Tjin Asjoe Croes ta parti di e Ekipo di Crisis cu awor ta tumando pasonan stringente pa combati e brote grandi di casonan di Covid na Aruba, pero ademas ta responsabel pa percura cu Aruba ta hiba un maneho responsabel pa turismo.

Un di e aspectonan cu mas a yama atencion den comunidad ta e hecho cu un publicacion di CDC, cu ta Centers for Disease Control and Prevention di Merca, cu ta equivalente na DVG na Aruba, a pone Aruba riba nivel di risico 3. E publicacion aki a haci su ronda particularmente memey di rednan social. E publicacion aki ta categorisa risico di biahe pa diferente pais rond mundo, y ta dirigi na ciudadanonan Mericano.

Aruba no ta unico

Categoria 3 ta nifica cu CDC ta conseha pa evita pa biaha pa e pais si no ta esencial pa haci e biahe. “Aruba tabata riba e nivel 3 caba, mescos cu tur otro pais rond mundo. Cu excepcion di 5 a 6 pais, manera New Zealand y Nort Korea cu no ta provee datonan. Pues no ta asina cu CDC a eleva e nivel di risico pa Aruba.” Otro destinacionnan turistico den Caribe riba e mesun nivel aki ta entre otro Bahamas, Barbados, Turks & Caicos, Cayman Islands, Jamaica, Corsou, Boneiro, y Sint Lucia.

“Si por bisa cu awe CDC a haci ahustacionnan na descripcionnan cu ta pone pa diferente pais. Aki a cambia e descripcion cu tin poni pa Aruba. Aruba ta keda riba nivel 3, y e descripcion ta bisa: ‘Covid-19 risk in Aruba is high. CDC recommends travelers avoid all non essential travel to Aruba.’ Esun anterior tabata bisa: ‘Widespread ongoing transmission of a respiratory illness caused by the novel coronavirus is occuring globally. CDC recommends that all travelers avoid all non essential international travel.’”

Segun e Director di ATA, a haci un comparacion adicional di tur e cambionan haci den e descripcion pa e otro islanan den Caribe, y locual a pone pa Aruba no ta “out of the ordinary”.

Scenarionan tabata premira

Pero esey no ta nifica cu nos no mester tuma paso profundo. Ya caba a cuminza haci ahustacionnan stricto, pa evita cu e brote no sigui plama y cu por logra conten’e esaki.

Manera ta conoci, Tjin Asjoe Croes ta sinta den e Ekipo Nacional di Crisis cu ta consisti di hefenan di KPA, DVG, Rampenburo, Brandweer, Sociale Zaken, DOW, DCA y WEB, y nan ta cay directamente bou Prome Minister Evelyn Wever Croes. Hunto ta evalua cada paso, medida y ta vota riba esakinan y duna opinion.

Tur turista ta registraTin dato di tur turista cu drenta. Tur ta registra y tur mester a pasa screening. Como tal, tin un bista general riba e area aki y con pa percura pa nan ta mas sigur posibel. Pa tal motibo mes, tur establecimento mester cumpli cu protocolnan stricto cu a bin cu n’e. “Nos tin e control for di momento cu e turista drenta Aruba, a base di e protocolnan di e Health and Happiness Code, y tambe rekisitonan cu hotelnan mester tene cuenta cune. E proteccion ey a traha bon.”

Pero awor cu tin un brote cu ta mas bien ta basa riba contagio local, mester ahusta e medidanan. “Nos a mira cu e cantidad di medidanan pa no-residentenan a traha. Awor ta cuestion di adapta esakinan, percura cu esnan infecta keda den cuarentena y introduci medidanan nobo pa trece mas siguridad.”

Localnan den ‘comfort zone’

Tur e medidanan adicional cu a y lo bin ta basa riba un modelo di escalacion, cu ta mara na diferente scenario. E enfoke principal ta pa baha e curva, percura cu esnan cu awor aki ta infecta no sigui plama e virus y cu comunidad sigui tuma medidanan di precaucion necesario. “Cada persona mester atene na protocolnan y sigui regla.

Aruba a ricibi hopi compliment pa e forma con a dirigi e reapertura na juli y tur cos a cana segun a planea. Pero e comportacion di un grupo di nos localnan a laga nos na caya. Hopi a drenta den un zona di comfort ora cu e casonan a baha na cero, y unabes cu Aruba a habri, no a sali di e posicion aki.”

Disciplina di tur

Pero e no ta nifica cu Aruba mester drenta den panico. E ta nifica si cu mester tin disciplina pa percura cu e virus no sigui plama. Unabes cu e brote actual ta bou control, lo mester tin bista y pasonan hopi mas skerpi pa evita cu situacionnan na clubnan y barnan manera Gusto, no ripiti. Pa esaki por logra, e ta depende di cada ciudadano, cu no lo kier pa economia sigui haya sla djis pasobra no por tene na protocolnan cu tey pa proteccion di tur hende. “Kizas awor aki si hende ta mas consciente,” Tjin Asjoe a bisa. Y ta e conscientisacion aki, cu tur hende ta responsabel pa percura cu ta tene na reglanan di higiena, distanciamento social y proteccion pa otro lo yuda cu turismo por recupera mas lihe posibel.