Nos infrastructura ta den decadencia; esey ta e comentario cu nos por scucha cada vez cu cay poco awacero. E ultimo dianan no tabata excepcion. Despues, ora solo sali atrobe y e plasnan di awa bira lodo pa despues bira solido atrobe, e critica ta converti den silencio. E buraconan den caminda ta haya e tratamento cu un dentista lo duna na un cliente cu no por paga e opcion mas conveniente pero costoso, y ta haci ‘lapwerk’ segun budget. Asina tambe gobierno ta opera, semper.

Pero…, awor tin solucion. Gobierno a logra saca hopi mas placa for di economia y cartera di e ciudadano cu loke tabata presupuesta y awor por inverti esaki den e necesidadnan mas prioritario. Nos no a scucha ainda kico exactamente ta bay haci, pero beneficio di duda por ta na su lugar. Sin embargo, esey no por stroba nos di haci nos propio analisis di loke ta necesario. Esey di mes ta trece nos na un tereno mas amplio cu loke ta resalta ‘a primera vista’. No ta solamente nos careteranan ta den estado deplorable, tin hopi mas asunto cu ta exigi atencion. Por ehemplo, nos no ta ripara cu ora ta drecha caminda, ta solamente e parti asfalta pa trafico riba wiel ta parce importante. Tin algun caso excepcional unda a corda tambe riba e ciudadano cu ta move na pia o riba bicicleta; den e ultimo caso aki mas tanto nan mester sigui risca nan bida hunto cu e demas trafico pisa. Pero pa loke ta e peaton, un pregunta: ken di nos a purba sali riba caya cu un persona den rolstoel? Con leu bo a yega pa bo topa cu un obstaculo asina grandi cu bo mester a subi caya, exponiendo bida di bo mes y e persona den e rolstoel na peligro? Ki dia ta cuminza realiza cu no ta auto so tin, tin otro manera pa move cu no ta haya ningun atencion. Recientemente a tene henter un seminario o conferencia tocante futuro di personanan mayor na e pais aki, y nos sa sigur cu a trata e tema di facilidad di move cu rolstoel. Esaki no primeramnte dirigi na turista, sino na nos propio ciudadano. Den ambos caso lo mester haci algo, pa cuminza den e casconan urbano unda e aceranan ta un desastre.

Durante e dianan di yobida fuerte no ta e asfalt so a sufri di e consecuencianan di e yobida torencial. Tin hopi lugar unda tin inundacion constante pareu tin yobida fuerte. No ta busca solucion contundente y definitivo, creando e impresion cu e ingenieronan di DOW no ta kere den ciencia cu ta indica nos cu bao di forza di gravedad, awa semper ta bay di ariba pa abao. Por bisa na nan defensa cu tin ora ta e ‘sabiduria’ di e mandatarionan ta haci cu no ta yega na solucion permanente pa e tipo di problema aki. Di cualkier manera, nos no ta mira solucion pa varios di e casonan aki, pasobra manera bisa caba, e urgencia pa trece solucion ta parce di ta seca pareu cu e awa mes…

Pero nos problemanan di infrastructura ta hopi mas grandi y cuantioso cu solamente caretera y problema di inundacion. Nos tin un problema grandi di awa sushi cu no por bay lama sin mas, bao di obligacion di tratado internacional, y cu ta exigi tratamento previo. No ta trata solamente di e funcionamento debido di e plantanan di purificacion, sino tambe di e sistema di transporte sumamente caro di awa sushi te na e plantanan. Den otro pais por observa proyecto di purificacion local, combina cu riolering di tamaño limita, cu ta haci cu no ta necesario pa transporte caro di awa sushi te na e actual plantanan di purificacion. Ademas e awa purifica ey ta bira disponible localmente pa mantene mas vegetacion den e barionan, algo hopi necesario pa crea un ambiente mas ameno pa e ciudadano.

Tur esey no ta kita e urgencia actual cu tin pa haci algo mas pronto posible cu e exceso di awa sushi cu ta yega na entre otro Bubali, cu ta parce di bira mas urgente ainda, cu apertura di mas y mas acomodacion turistico den e zona, sin nunca tabatin un planificacion drechi pa esaki. Nos por a comprende cu dado momento responsabilidad pa Infrastructura a pasa pa man di nos promer mandatario mes, supuestamente pa evita mayor percance na man di su coleganan cu e no por confia. Sin embargo, nos no por ripara tanto di un maneho mas diligente cu ta atende e asuntonan urgente aki.

E problema cardinal den infrastructura ta cu gobierno no ta mucho mihor cu e ciudadano averahe, cu tambe ta drecha su auto ora e daña y no ta haci, salvo cierto excepcion positivo, nada na mantenimento preventivo. Awa mester pasa hariña pa cos cuminza move. Esaki ta exigi un cambio di mentalidad den gobernacion, unda tur cos cu tin di haci cu planificacion di mantenimento ta sufriendo bao di e eterno escasez di fondo pa por haci mantenimento planifica. Kico esaki ta significa? Atrobe, cu ta yega na, banda di aumenta ingreso, percura tambe pa baha gasto innecesario, pa crea espacio financiero pa mantenimento di infrastructura. Nos ta comprende cu gobierno ta anuncia awor cu lo tin entrada extra cu por dedica na haci inversion den infrastructura. Nos por aplaudi esey pero e no ta resolve e problema structural di desatencion na e tema aki, y e cambio fundamental necesario ey nos no ta mira, ainda.