Ta conoci cu riba un isla ta existi e tendencia di contempla tur cos te na e horizonte di e propio isla, pero asina nos no ta haya un vista real riba kico ta pasando den mundo. Tin cos cu ta sucede cu no ta toca nos, pero den e mundo superconecta awendia ta recomendable paga tino kico ta pasa mas aya di nos frontera.

Esaki ta e caso den e situacion actual, unda un guera leu di nos pais por bira algo cu ta toca nos pasobra e pais Europeo cu cual nos tin lazo directo, ta parti di Union Europeo, cu mas y mas ta envolvi den e esfuerzonan pa para e agresion Ruso, cu awor ainda ta limita na Ucrania. Union Europeo, y e demas paisnan reuni den e Tratado di Atlantico Norte (NATO) a comprende bon cu e reaccion demasiado timido na 2014, durante e invasion di e peninsula di Crimea, a duna Rusia e animo pa sigui y aumenta e agresion, cu e proposito di conquista henter Ucrania, y posiblemente e otro teritorionan cu antes tabata pertenece na e bloque comunista. No ta pornada cu paisnan manera Polonia, Slovenia y Lituania, entre otro, a bira consciente di e peligro cu nan ta core si no bin un paro na e agresion Ruso. No ta trata di e consecuencianan economico so, cu nos a sinti caba, sino e desaroyonan cu ta tuma lugar den diferente parti di mundo, sigur unda Rusia ta conta ainda cu aliado. Esey ta conta por ehemplo pa un pais manera Venezuela, un di e aliadonan mas fiel di e regimen di Putin. Ta pesey cu na mas cu un ocasion nos a adverti pa un reapertura demasiado pura di e frontera cu e bisiña aki. Tin hopi mas interes den wega cu e grito pa haya berdura y fruta, supuestamente mas barata, for di e pais ey. Si nos tuma nota di e hecho cu den e ultimo encuentro di deliberacion riba reapertura di frontera e delegacion Venezolano tabata boga pa un reapertura inmediato di tur forma, y no uno gradual, nos ta haya e sospecho cu tin algo mas tras di esaki. No solamente e regimen di Nicolas Maduro mester algo pa mustra cu ‘hasta e Hulandesnan gusta nos’, loke lo ta bon pa su imagen di ‘supuesto hende drechi’. Pero tin tambe e temanan di refugiado Venezolano cu ta keda yega pa via di e situacion na e pais, y e tema di narcotrafico, cu participacion activo di e propio regimen den esey, cu ta haci cu tin hopi cos di considera pa por yega na un normalizacion di e situacion.

Esey no ta tur. Nos por a tuma nota cu nos ministro plenipotenciario na Hulanda a reuni cu embahador di Khazakstan, entre otro riba posible cooperacion riba tereno di petroleo… E pregunta cu ta surgi di inmediato cerca nos ta: den e situacion di tension grandi mundial, net Khazakstan?Ta trata di un republica cu tabata pertenece na e antiguo Union Sovietico, cu a bira independiente tempo cu e union a kibra na inicio di añanan 90. E tin un regimen autoritario cu ta goberna cu man di hero y a logra perpetua permanencia den poder di e actual presidente, y ta un firme aliado di Rusia, tambe como parti di e alianza militar di e ex-republicanan Sovietico, bao liderazgo di Rusia. Pregunta: pakico Khazakstan lo ta en busca di alianza economico leu for di cas? Un motibo ta cu e pais ta depende economicamente hopi di produccion y exportacion di petroleo y gas natural. E ta entre e 10 paisnan di mayor produccion di crudo, cu alrededor di 1,8 miyon bari pa dia, cu pa su posicion geografico mas tanto ta bay sea pa China o Rusia. Khazakstan no tin acceso na costa y ta depende di otro pais pa por exporta, hibando su productonan via tuberia na e eventual puerto di exportacion. Ta imaginable cu e situacion na Rusia, cu ta obliga di usa su propio crudo pasobra e pais ta exportando menos a consecuencia di e bloqueo Europeo, y no mester tanto di Khazakstan, ta haci cu ta cuminza contempla otro posibilidad. Pero, den e situacion ey un isla chikito den Caribe no ta un opcion. Pakico no? Pasobra bo no ta saca crudo di un pais ‘landlocked’ na Asia pa hib’e te na otro pais, pa despues transporta esaki via lama te otro banda di mundo. Esey talvez lo tabata un opcion ainda, si e isla ey ta cerca di un mercado atractivo, pero esey absolutamente no ta e caso. Nos region ta pesta di capacidad di refinacion paraliza, mas di un miyon bari pa dia di procesamento, pasobra no tin un mercado regional pa nan producto. Esaki ta e situacion di sigur 40 aña caba… Kico anto por ta e motibo tras di un acercamento cu un aliado di Rusia? Den e tension mundial actual, unda nos mester pone bon tino cu ken nos ta anda; esey ta conta pa Venezuela y tambe pa Khazakstan, ta dificil pa comprende kico gobierno di Aruba ta haciendo. Nos ta comprende e presion pa yega na ampliacion di e base economico di e isla, pero esey no mester conduci na dal paso straño cu no ta hiba nos na nada, y cu ademas por ta strobando den e relacionnan na Europa, na cual nos ta pertenece y no por djis ignora e realidad ey. Nos horizonte como isleño no por ta asina limita…