Covid-19 tin Aruba y mundo den un crisis. Aki na Aruba gobierno ta haciendo tur sorto di maniobra pa purba logra reduccion di gasto riba presupuesto pa por purba convence Secretario di Estado Knops y CAft pa conseha Conseho di Ministro di Reino, pa Hulanda fia nos suficiente placa, pa nos por sobrevivi e pandemia aki. Knops di su banda ta pensa: “Never waste a good crisis” y kier logra/forza de una vez por todas, pa Aruba haci e reformanan cu ya pa generacionan Hulanda ta bin pidiendo of mihor bisa exigiendo nos pa haci. E reformanan aki mester yuda Aruba yega na un presupuesto balanza y sostenible.

No ta posible haci reduccion substancial di gasto den presupuesto di Aruba sin mishi cu e baca santo, cu ta e salario di ambtenaar y nos mandatarionan. Pa suavisa e dolor y mustra di ta solidario, gobierno a bin dilanti pa propone un reduccion di 20% di salario/condicion secundario di trabao, pa nan mes y parlamentarionan no por a haci otro cu tambe conveni na e mesun reduccion. Diabierna pasa atardi den parlamento sindicatonan den mayoria a acepta e 12,6% di reduccion cu gobierno a propone pa nan. Gobierno por medio di nos prome minister tambe a pidi companianan estatal pa mustra solidario door di tambe acepta un reduccion similar na gobierno, parlamentario y ambternaarnan. Tur e reduccionnan ta temporal te cu fin di 2020. Gobierno, ta sinti caba cu esaki lo no ta suficiente pa convence Knops, pasobra esaki no ta representa un reforma structural manera Knops kier mira.

Pa por presenta toch algo structural na Knops y baha e sindicatonan for di su lomba cu ta criticando , cu no ta haciendo nada cu e empresanan estatal, prome minister, den su desperacion of inspira pa ex-prome minister di Hulanda Balkenende of djis pa su ego pa por pone su stempel riba e coronacrisis, kier introduci awor un Wever Croes norm na Aruba. Esaki si lo ta structural. E Balkenende norm (esaki no ta e nomber oficial sino manera ta yama esaki den boca di pueblo) ta bisa cu director di empresanan estatal no por tin salario y beneficionan secundario cu ta surpasa 130% di esun di minister president di Hulanda.

Nos ta asumi cu e norma Wever Croes lo tin e mesun base cu e Balkenende norm, de lo contrario e lo no tin ningun valor (wassen neus). Y akinan ta caminda e rabo di porco ta bay krul. Ora nos bay trata e beneficionan secundario di nos prome minister, nos no por keda sin mira e olifanti den e camber. Ministernan ta “bouw op” un “vol” pensioen den un periodo di 8 aña. Si bay cuantifica e prima di pensioen aki,lo yega na un suma astronomico di cientos di miles di florin (nos no ta actuaris, pero nos lo por acerca un pa haci e calculacion exacto)pa aña, riba e salario y otro beneficionan cu ministernan tin. Pues no keda sorprendi cu si haci e calculacion na Aruba riba e mesun base cu e norma Hulandes, cu ningun di e directornan di empresanan estatal, lo tin salario y beneficionan secundario, superior na 130% di nos ministernan. Ministernan ta “bouw op” 8,75% di nan pensioen pa aña siendo pa mortalnan comun (pueblo trahador) esaki ta mara na un maximo di 1,75% -2%. Parlamentarionan no ta keda mucho atras cu nan “vol” pensioen den 12 aña, pues nan ta “bouw op” 5,83% pa aña. Y ya cu nos boca ta yen di solidaridad den e dianan aki, nos lo no por keda sin menciona cu empleadonan publico y mayoria di empleado di empresanan di gobierno tambe tin un pensioen cu no por considera como ‘marktconform’. Den sector priva mayoria di empleado no tin nada mas cu un pensioen a base di un ‘defined contribution’ (beschikbare premiestelsel) cu un contribucion di apenas 6% pa aña. Nos no ta spera nos prome minister drecha mundo den un dia, pa cosnan cu a bay robez pa mas di 34 aña, pero nos por spera si, cu di tur cos cu tin pa drecha, pa cuminsa cu e olifanti grandi den camber y demostra cu di berdad kier ta solidario cu esnan den sector priva. Un reforma di pensioen di empleadonan di gobierno y esun di nos gobernantenan lo reduci gasto di gobierno substancialmente y lo yuda enormemente pa nos por yega na un presupuesto sostenible. Gastonan di pensioen ta impagable! Nos no por sigui fia placa pa paga salario y pensioen di un happy few, sigui crea debe cu mester wordo paga for di belasting di esunnan sin un bon pensioen den sector priva. We cannot tax our way out of debts. Sector priva no por wanta esaki. ‘Cost of doing business’ na Aruba ya ta mucho halto. Ta inaceptable cu un grupo relativamente chiquito tin un pensioen asina riante y mayoria di pueblo trahador den sector priva no tin mas cu un miserable pensioen. Nos ta spera cu na final di e crisis di Covid -19 un mayoria di nos por bisa cu: “no hay mal que por bien no venga” y cu no tin privilegiado mas cu derecho riba un pensioen (otro cu AOV) cu e no a spaar p’e y ta wordo paga cu placa di belasting di nos tur.