FILE - Sudanese Children suffering from malnutrition are treated at an MSF clinic in Metche Camp, Chad, near the Sudanese border, April 6, 2024. Many people here fled the fighting in Sudan's vast western region of Darfur, where attacks by the Arab-dominated Rapid Support Forces on ethnic African civilians have revived memories of genocide. Sudanese paramilitary forces are encircling the only capital they haven’t captured in the western Darfur region, the United Nations said Friday, April 26, warning that an attack would have “devastating consequences” for the city's 800,000 inhabitants. (AP Photo/Patricia Simon, File)

(AP)—Forsanan paramilitar Sudanes ta rondonando e unico capital cu nan no a captura den e region di Darfur, segun e Organisacion di Nacionnan Uni (ONU) a bisa diabierna, advertiendo cu un atake no tin “consecuencianan devastador” pa e ciudad cu 800,000 habitante.

Na mesun momento, ONU a bisa cu e forsanan arma Sudanes “ta parce di ta posicionando nan mes.” Secretaria-General di ONU António Guterres a haci yamado atrobe riba e paraehercito Rapid Support Forces pa no sigui cu bringamento den e area norte di Darfur y rond di su capital, El Fasher, segun e vocero di ONU Stephane Dujarric a bisa.

E guera den Sudan entre generalnan rival for di paraehercito y forsanan gubernamental cu ta bringando pa poder a causa “un crisis enorme,” segun hefe politico di ONU Rosemary DiCarlo. El a ser stimula pa armanan for di apoyadonan den exterior cu no ta cumpli cu sancionnan di ONU diseña pa yuda trece un fin na e conflicto, el a bisa, subrayando cu “esaki ta ilegal, e ta inmoral, y e mester stop.”

E oficina humanitario di ONU a bisa diabierna cu tensionnan escalante y conflictonan rond di El Fasher den e ultimo dos siman a resulta caba den e desplasamento di 40,000 hende, como tambe un cantidad di victima civil. “E situacion di seguridad a recorta acceso humanitario pa El Fasher,” e Office for the Coordination of Humanitarian Affairs conoci como OCHA, a bisa.

Segun oficialnan humanitario, El Fasher ta un sitio importante pa yega na otro partinan di e region di Darfur, incluyendo pa envionan di ayudo for di Chad y via un ruta panort for di Port Sudan riba e costa norteste di e pais.

“Actualmente, mas cu un decena di truck cu materialnan pa 122,000 hende ta pega den Ad Dabbah den e estado norte, como cu nan no por sigui dilanti pa El Fasher debi na e inseguridad y falta di garantia pa un biahe safe,” OCHA a bisa. Dujarric a bisa cu e envio personal di e secretaria-general pa Sudan, Ramtane Lamamra, ta comunicando cu e partidonan rival pa de-escala tensionnan, cual supuestamente a escala dramaticamente. OCHA tambe a bisa cu “ta importante pa e partidonan permiti un biahe safe pa civilnan sali for di El Fasher pa areanan mas safe.”

Sudan a cay den caos na april 2023, ora tensionnan entre su ehercito, lidera pa Gen. Abdel Fattah Burhan, y e paramilitar Rapid Support Forces comanda pa Mohammed Hamdan Dagalo a cuminsa bringa riba cayanan den e capital, Khartoum. Bringamento a plama den otro parti di e pais, specialmente den areanan urbano y e region oeste di Darfur.

DiCarlo a pinta un pintura devastante di e efecto di e guera—mas cu 14,000 morto, dies miles di hende herida, habruna acercando cu 25 miyon hende den necesidad di asistencia crucial, y mas cu 8.6 miyon forsa pa huy for di cas.

Durante e guera, e Rapid Support Forces a conduci atakenan cruel den Darfur riba civilnan cu etnicidad Africano, specialmente e Masalit, y a tuma control di mayoria di e region—cu El Fasher su obhetivo nobo.

Dos decada pasa, Darfur a bira sinonimo cu genocidio y crimennan di guera, particularmente pa e ehercitonan Janjaweed Arab, contra poblacionnan cu ta identifica como Centro of Oost Africano.

Ta parce cu e legado ey a aparece atrobe, cu e fiscal di e Corte Criminal Internacional, Karim Khan, bisando den januari cu tin fondo pa kere cu ambos banda por ta cometiendo crimennan di guera, crimennan contra humanidad of genocidio den Darfur.