editorial 2_15_1.jpg

Recientemente Banco Central di Aruba a publica su ‘Annual Statistical Digest’, un di e publicacionnan mas importante pa tur esunnan den sector priva y publico cu ta sigui nos economia di cerca. Banda di e documento anual aki Banco Central ta publica tambe su rapportnan cada tres luna den su  ‘Statistical Tables’, banda di su relatonan di cada luna. Den pasado reciente caba nos a yega di publica tocante e problema cu e cifranan cu Banco Central ta publica no ta completo. Esaki naturalmente no necesariamente ta un problema cerca Banco mes ya cu nan ta depende di otro instancia pa provee e datonan cu nan mester.

Den e ultimo edicion encuanto prome kwartaal di 2016 publica dia 4 di e luna aki, ta remarcabel cu e edicion aki no ta contene dato di gasto y entrada di gobierno. Ta trata concretamente di e categorianan ‘Government Financial Operations’, ‘Government Revenue’ y ‘Outstanding Government Debt’. Pakico esey ta straño? Pasobra den su relato di cada kwartaal pa CAFT y parlamento, gobierno a duna informacion detaya caba tocante e prome tres luna di aña 2016. No por tin ningun motibo pa no pasa e informacion aki pa Banco Central. Ta realmente inaceptabel cu un organismo asina importante no ta dispone di e informacion necesario aki, mientras otro luga unda gobierno tambe tin obligacion di duna e mesun informacion aki, si gobierno a cumpli.

E informacion pa parlamento y CAFT a sali caba, manera ley ta prescribi, na mita di luna di mei. Anto cuminsamento di juli ainda Banco Central no tin nada? Ta den ki sorto di pais desordena nos ta bibando? Of por ta cu Banco Central tin otro opinion riba e cifranan presenta y ta p’esey no ta publica nan pa no crea otro polemica atrobe, manera recientemente tocante e diferencia di calculacion di deficit presupuestario di gobierno? En todo caso, via parlamento prensa por a tuma nota caba di e relato financiero di prome trimester di 2016, te cu por a reporta riba esaki hopi prome cu CAFT mes a sali cu su evaluacion. Anto Banco Central no por a hay’e? Ademas, e rapport cu a bay  CAFT ta duna un relato completo di tur entrada y gasto asina ta cu no mester bay sconde tras di cu ‘no a ricibi tur detaye’.

Pero no ta trata solamente di e cifranan cu mester bin di gobierno. Nos por mira den e Annual Statistical Digest 2015 cu falta informacion clave di sector turistico. No mester di splica cu esaki ta algo sumamente importante ya cu ta trata di  e sector principal di nos economia. Ta resulta awor cu na juli di 2016 ainda Banco Central no ta dispone di cifra tocante ‘Average Daily Occupancy Rate’; ‘Average Daily Expenditure’; Average Hotel Occupancy Rate’; ‘Average Daily Rate’; ‘Revenue per Available Room’.

E datonan aki falta tanto pa hotel como sector di timeshare. E informacion aki no ta disponibel ni pa 2014 ni pa 2015. Ademas pa 2015 falta ainda e cifra pa entrada di ‘Room Tax’. E pregunta cu ta surgi ta ken ta responsabel cu un institucion manera Banco Central no ta dispone di informacion clave di sector turistico. Ta con nos kier papia di planifica cualkier cos si ni sikiera di e sector aki no tur informacion t’ey. Y den e caso aki nos ta mira tambe den direccion di tanto AHATA como Aruba Tourism Authority (ATA) cu mester percura pa e informacion aki ta disponibel. Y si acaso nan kier defende nan mes bisando cu tin cierto informacion cu nan no por obliga e empresanan den e sector aki entrega, anto nan ta e prome yama pa señala esaki y haci proposicion pa cambia ley pa percura cu e informacion ta bira disponibel obligatoriamente. Pero nos no a tende nunca di nan cu esey ta e caso.

Como medio di comunicacion nos a caba di duna rason na AHATA den nan opinion cu ministro encarga cu turismo no por keda sinta riba e rapport di PWC tocante all-inclusive y cu e mester divulga esaki abiertamente pa tur interesado por tuma nota di contenido. Pero no ta p’esey nos ta keda sin critica cu nan ta co responsabel pa e falta di informacion di e sector cu nan ta pretende di lidera. Nos no ta spera nada mas ni nada menos cu e organismonan aki ta haci nan trabao, irespecto e gobierno cu ta na mando, y mes importante tambe, irespecto e situacion cu mester raporta ariba, bon of malo.

Loke ta añadi mas ainda na henter e asunto aki ta cu AHATA mes algun tempo pasa, den cuadro di henter e polemica di all-inclusive, a laga sa cu sector hotelero a cuminsa sinti e competencia di e sector di acomodacion alternativo, resultando den cifra menos bon pa loke ta averahe di ocupacion. Si nan por vocifera esey, ta pasobra nan tin cifra, y sin nan tin cifra, esey mester yega na man di esunnan cu ta percura pa nos como pais ta adecuadamente informa riba tur detaye di nos economia.